کمر درد و راههای پیشگیری از آن

همهٔ ما حداقل یك بار درد كمر را در طول زندگی تجربه كرده ایم كه عامل بالقوهِ وجود این شرایط به طور عمده مكان هـــای كاری می باشد. عوارض استخوانی ومفصلی ناشی از كار و تغییر شكل وضعیت طبیعی بدن از زمان هـــای قدیم شناخته شده اند.
شغل و كار ضمن این كه زندگی كارگر را تأمین می كند برای سلا‌مت او نیز خطراتی را به بار می آورد. تكرار مداوم حركات یكنواخت باعث می شود كه بدن حالتی را كه در موقع انجام دادن این حركات به خود می گیرد حفظ نماید ، در نتیجه از حالت طبیعی خود خارج شده و وضع غیرعادی به خود بگیرد كه ممكن است باعث درد عضلا‌ت مربوط شود.
مهندسین ارگونومیست (شاخه‌ای‌ از علم بهداشت حرفه ای) با جمع بندی و شناخت علل، ‌انواع كمر درد را به شرح زیر طبقه بندی كرده اند:
۱ ) سن : شایع ترین سن ابتلا‌ی به كمردرد ، سنین میانسالی است.
۲ ) بیماری ها: از جمله پوكی استخوان ، اسكولیوز (خمیدگی بیش از حد ستون فقرات(، تنگی كانال نخاع و آنفلوانزا را می توان نام برد.
۳ ) ضربه: ضربــه یـــا سقـوط به پشت می تواند باعث كشیدگی یا پارگی بافت های اطراف ستون فقرات یا حتی منجر به شكستگی استخوان شود.
۴ ) استرس یا عصبانیت: هیجانات شدید می تواند باعث انقباض عضلا‌ت پشت شود و عضلا‌ت منقبض شده می توانند درد ایجاد كنند. همچنین عضلا‌ت منقبض شده،‌ مستعد كشیده شدن هستند.
۵ ) نحوهٔ حركت : حركات ناشیانهٔ پیچ خوردگی یـــا تقلا‌ی بیش از حــد می تواند باعث كشش یا پارگی تاندونها، لیگامانها (رباطها (و عضلا‌ت موجود در ناحیه كمر شود.
۶ ) ورزش نكردن : ستون فقرات انسان باید توسط عضلا‌ت قوی هم در ناحیه جلو و هم عقب حمایت شوند ، اگر به اندازه كافی ورزش نكنیم این عضلا‌ت ضعیف گشته و ستون فقرات بدن را مستعـــــد آسیب می كند.
۷ ) ورزش های غلط : در صورتی كه به طور مكرر مبتلا‌ به كمـــردرد می شوید باید در ورزش مورد علا‌قه تان كه باعث پیچش یا خم شدن ستون فقراتتان می شود، تجدید نظر كنید.
۸ ) عادت خوابیدن : طرز خوابیدن می تواند منجر به كمردرد شود؛ در صورتی كه به شكم خوابیده شود یا تشك خیلی نرم باشد یا بالش خیلی بزرگ باشـــد ستون فقرات بـدن ممكن است بیش از حد خـم و به كمر درد منجـر شود ؛ از طرفی در صورتی كه تشك خیلی سفت باشد ستون فقرات بدن ممكن است بیش از حد صاف قرار گیرد و احساس ناراحتی شود.
۹ ) گرم كردن: فردی كه بدون گرم كردن بدن ورزش می كند ممكن است دچار كمردرد شود ؛ علت این امر آن است كه وقتی عضلا‌ت سرد و سفت هستند بیشتر مستعد كشیدگــــی می باشند.
۱۰) اضافه وزن: اضافه وزن احتمال كمردرد را در بدن افزایش می دهد. وزن اضافی باعث می شود كه بار بیشتری بر كمر تحمیل شود.
۱۱ ) وضعیت های قرارگیری نامطلوب : در صورتی كه ساعت ها با پشت قوز كرده یا شانه های افتاده بنشینیم یا بایستیم یا در حالت قوز كرده راه برویم احتمال ابتلا‌ به كمردرد افزایش می یابد؛ به خصوص خانم هایی كه كفش های پاشنه بلند می پوشند باید مراقب باشند و علت آن این است كه ستون فقرات در حالت طبیعی به شكل حرف S می باشد و ناحیه كمر قوسی به سمت داخل دارد. استفاده از كفش های پاشنه بلند باعث می شود كه این قوس افزایش یافته و كشش بیشتری بر روی عضلا‌ت و دیسك اعمال گردد.
۱۲) روش غلط برداشتن اشیای سنگین: برای انجام كارهای خیلی سنگین و سخت و یا كارهایی كه به نیروی خیلی زیاد نیاز دارند سطح كار باید از حد معمول پایین تر باشد . از حمل و جابجا كردن وسایل سنگین با یك دست دوری نماییم. اگر برداشتن بار بایستی به طور دایم انجام گیرد وزن بار باید هر دفعه نسبت به قبل سبكتر شده تا فرد زود خسته و آسیبی به كمر وی وارد نشود؛ همچنین باید سعی كنیم تا آنجا كه امكان دارد بار را به بدن خود نزدیك كنیم و هنگام حمل پشت خود را خم نكنیم و از لیز نخوردن پا و عدم وجود موانع در سر راه مطمئن شویم.
● همیشه موقع كاركردن دو قانون اصلی ارگونومی را به خاطر داشته باشیم:
۱ ـ وضعیت بدن هنگام كار نباید برای تمام زمان انجام كار ثابت باشد.
۲ ـ ابعاد و اندازهٔ بدن افراد با یكدیگر یكسان نیست پس وسایل كار و محل كار باید درست طراحی شده و قابل تنظیم و تطبیق با انسان باشد.

نویسنده: امیر صالحی

منبع : پایگاه اطلاع رسانی پزشکی ایران سلامت