بازگشت باشکوه نویسنده کهنسال

● نگاهی به زندگی و آثار ژوزه ساراماگو؛ نویسنده، نمایشنامه نویس و روزنامه نگار پرتغالی
ژوزه ساراماگو؛ نویسنده، نمایشنامه نویس وروزنامه نگارپرتغالی؛ نخستین كسی بود كه توانست جایزه نوبل ادبیات را برای كشورش به ارمغان آورد.ساراماگو در تاریخ ۱۶ نوامبر سال ۱۹۲۲ در یكی از روستاهای پرتغال بدنیا آمد.
در سن بیست و پنج سالگی اولین تجربه نویسندگی اش را با كتاب «سرزمین گناه» آغاز كرد. این كتاب با استقبال خوبی در بازار نشر روبرو نشد و خود بعدها اذعان داشت كه عدم احاطه وی به موضوع كتاب منجر به شكست آن گشت.وی بعد از وقفه ای نسبتاً طولانی در سن پنجاه و هشت سالگی بار دیگر به نوشتن رمان روی آورد و با كتاب «بالتازار و بلیموندا» در میان دوستداران ادبیات شناخته شد.
این اثر موفق به دریافت جایزه قلم (Portuguese PEN Club Award) پرتغال شد.رمان بعدی او «كوری» بود. در این كتاب، ساراماگو توانست شیوه شخصی خود را در نگارش داستان پیدا كند. سبك نوشتاری این كتاب منحصر به فرد است و وی با بی اعتنایی به علامت های نوشتاری و رعایت جمله بندی های مرسوم، داستانش را با مهارت برای خواننده اش بازگو می كند. كوری حكایت شهری است كه مردم آن به شكلی ناگهانی بینایی خود را از دست می دهند؛ چیزی كه ساراماگو از آن به عنوان «كوری سفید» یاد می كند؛ آنچه خواننده را در این اثر با خود همراه می سازد نحوه ادامه زندگی و ارتباط این مردم نابینا با جهان خارج است.
ساراماگو در این كتاب با دست گذاشتن بر روی مفهوم «بصیرت» و حذف آن از زندگی یك جامعه، به مخاطب اش از آنچه در حال اتفاق در دنیای واقعی پیرامون اوست، هشدار می دهد.در دیگر داستان ساراماگو با نام «سال مرگ ریكاردو ریش» او قهرمان خیالی رمان اش را با بزرگترین شاعر معاصر پرتغال؛ فرناندو پسوا؛ همراه می كند.
استفاده از جملات طولانی كه گاه بیش از یك صفحه می شوند و پاراگراف هایی كه به اندازه یك فصل طول می كشند، در این اثر بیش از گذشته شیوه روایی ساراماگو را شخصی نموده است.
خواننده داستان های ساراماگو در آفرینش فضای داستان، نویسنده را همراهی می كند. تغییر ناگهانی زاویه دید، تبدیل گفتگوی مستقیم به غیرمستقیم، تغییر مكرر زمان افعال در یك جمله، خواننده را وامی دارد تا خود شخصاً به كشف موقعیت گوینده و اتفاقاتی كه در داستان در حال وقوع است اقدام نماید؛ در هر حال ترجمه حدود سه و نیم میلیون نسخه از آثار ساراماگو به بیش از ۳۰ زبان دنیا خود گویای این واقعیت است كه وی در ارائه سبك ادبی غیرمتعارف خود بسیار موفق بوده است.ساراماگو نویسنده ای صلح دوست است و آثار وی همگی با دغدغه حیات انسان معاصر به رشته تحریر درآمده اند.
تجربیات او در سمت روزنامه نگار فرهنگی و اجتماعی روزنامه های پرتغال، نمایی روشن از اندیشه مردم قرن حاضر را در پیش رویش گذاشت و او توانست به شیوه ای جذاب در داستان هایش آنها را بازگو نماید. مجموعه آثار وی در سال ۱۹۹۸ جایزه ادبی نوبل را از آن خود كرد.

منبع : روزنامه ابرار