۱۸تا ۲۱مرداد۱۳۳۲

۱۰ روز قبل از كودتا ۲۸مرداد ۱۳۳۲ نیمه شب ۱۸ مرداد اتومبیلی كه حامل كرمیت روزولت
مامور كاخ سفید برای پیگیری عملیات كودتا در ایران بود، وارد كاخ سعدآباد شد. اتومبیل جلو پله های كاخ شاه ایستاد. شاه از پله ها پایین آمد و در صندلی عقب ماشین كنار روزولت نشست. راننده پیاده شد و آن دو برنامه های اجرایی روزهای آینده را نهایی و هماهنگ كردند. به گفته روزولت «قرار شد فرامین عزل مصدق و نخست وزیری فضل الله زاهدی نوشته شود و شاه روز بعد آنها را امضا كند. سپس همراه ملكه ثریا به عنوان استراحت به سواحل دریای خزر پرواز كند و در انتظار نتیجه كار بماند.»این سومین و آخرین ملاقات این دو است كه در فضایی امنیتی و غیرعادی صورت می گیرد. اولین ملاقات كه ۱۱ مرداد بود نیز در همین ساعت ۱۲ شب در اتومبیل انجام گرفت. روزولت پیام آیزنهاور رئیس جمهور آمریكا را به اعلیحضرت ابلاغ می كند كه به او امیدواری داده بود و گفته بود اگر پهلوی ها و روزولت ها نتوانند با كمك یكدیگر این مسئله كوچك را حل كنند دیگر هیچ امیدی نیست.
●۲۰ مرداد
۲۰ مرداد نتایج رفراندوم برای انحلال مجلس هفدهم اعلام شد. مردم با اكثریت بالایی به انحلال كه خواست مصدق بود رای داده بودند. این نتایج برای كسانی كه می خواستند از طریق مجلس مصدق را استیضاح و بركنار كنند بسیار سنگین و سخت بود و آنها را سخت برآشفته كرد. یاران مصدق نیز از این پشتیبانی مردم به شعف آمده بودند. فردای اعلام نتایج ۲۱ مرداد دربار طی اعلامیه ای اعلام كرد محمدرضا شاه همراه ملكه به كلاردشت رفتند. علت سفر وضع مزاجی ملكه و لزوم استراحت آنها ذكر شده بود. در اطلاعیه آمده بود كه این سفر ده روز طول خواهد كشید و اعلیحضرت پس از آن برای مراسم عید قربان به تهران مراجعت خواهد كرد.
●۲۱ مرداد
روز ۲۱ مرداد تبلیغات پردامنه ای شروع شد كه نشان دهد حكومت مصدق با حزب توده همدست و همراه است. نامه های جعلی به اسم حزب توده خطاب به علما ارسال شد كه در آن تهدید كرده بودند كه به زودی همه آنها را به دار خواهند آویخت. این روزها در منزل آیت الله بهبهانی كه با دربار همراه است جنب و جوش زیادی به چشم می خورد. افرادی در آنجا نشسته و مشغول نوشتن چنین نامه هایی هستند.شایعه كودتای مخالفین مصدق همه جا پیچیده و روزبه روز تقویت می شود. روزهای قبل سرهنگ نصیری با سرهنگ ممتاز فرمانده تیپ دوم كوهستانی ملاقات كرده و به او گفته بود در صورتی كه در خدمت شاهنشاه باشد آینده خوبی خواهد داشت. اما ممتاز همكاری با او را رد كرده بود. تیپ تحت فرماندهی او مسئولیت حفاظت و دفاع از خانه و قرارگاه مصدق را به عهده داشت. یك هفته پیش هم سرهنگ مور مستشار آمریكایی به او شماره تلفنی داده بود كه در مواقع بحرانی با او تماس بگیرد. سرهنگ ممتاز این تماس ها را به نخست وزیر دكترمصدق و سرتیپ تقی ریاحی رئیس ستاد ارتش اطلاع داد. دكتر مصدق كه این خبرها را می شنید مرتب از سران نظامی من جمله سرتیپ ریاحی درباره اوضاع ارتش می پرسید و ریاحی با خوش خیالی می گفت همه چیز تحت كنترل است.
●۲۲ مرداد
روزنامه «ملت ما» كه گویا به آیت الله كاشانی گرایش دارد در شماره ۲۲ مرداد خود مطالبی علیه مصدق نوشته و چنین خبر داده است كه توده ای ها با مصدق متحد شده اند و بیم تسلط كمونیست ها بر كشور افزایش یافته است. تیتر امروز این روزنامه شده است: «قیام مصدق علیه دین اسلام». تیتر دیگری دارد كه: «مصدق السلطنه عامل اساسی تسلط حزب بلشویك توده است». این تیتر هم در این روزنامه ذهن ها را جهت می دهد: «در حالی كه ملت ها یكی پس از دیگری بندها را می گسلند، مصدق السلطنه ما را به دام كمونیسم می كشاند».در همین روز ۲۲ مرداد كرمیت روزولت فرمانده عملیات كودتا نعمت الله نصیری را روانه كلاردشت می كند تا حكم نخست وزیری زاهدی را از شاه بگیرد.

منبع : روزنامه شرق