بررسی اصطلاحات تخصصی

● کشش خشک، استاتیک و عباراتی از این دست چیست؟
اصطلاحاتی چون کشش خشک یا کشش استاتیک یا غیره مربوط به موتورهای اولیمپوس هواپیمای کنکورد، به چه معنایی به کار می روند. این مسئله، در حقیقت سوال بسیاری از دوستان می باشد که اکثراً هنگامی که مشخصات یک موتور جت رو مطالعه می کنند، در این گونه اصطلاحات مشکل پیدا می کنند. ابتدا بگذارید از واژه تراست شروع کنیم. واژه تراست یا Thrust به معنای کشش، در حقیقت برای موتورهای عکس العملی مانند موتورهای جت عادی یا Reaction Engines به کار می رود. شاید شما کلمه اسب بخار رو شنیده باشید. این کلمه اغلب در مشخصات اتومبیل ها به کار می ره و تعریفش اینه:
قدرت اسبی که بتواند در شتاب جی ۸/۹ جی، در مدت ۱ ثانیه، ۷۵ کیلوگرم بار را ۱ متر بالا بکشد. حال ما می تونیم که کشش یا تراست رو بر حسب اسب بخار اینطور بیان کنیم:
در ارتفاع ۳۰,۰۰۰ هزار پایی یا همان ۱۰ کیلومتری سطح زمین (ارتفاعی که بیشتر هواپیماهای مسافربری در این محدوده ارتفاع پرواز می کنند) هر پوند تراست معادل تقریباً ۱ اسب بخار است. مثلاً قدرت موتورهای هواپیمای اف پانزده (GE F۱۱۰) حدود ۲۵,۰۰۰ پوند تراست می باشد. حال، شاید شما در بعضی جا ها تراست رو بر حسب کیلوگرم دیده باشید. تراست بر حسب کیوگرم یعنی:
قدرتی که بتواند ۱ کیلوگرم بار را با سرعت ۸۱/۹ متر در مجذور ثانیه حرکت دهد. به طور مثال: وقتی می گویند کشش موتور J۷۹ فانتوم اف-۴ ۸,۰۰۰ کیلوگرم است، یعنی این موتورها می توانند ۸,۰۰۰ کیلوگرم بار را با سرعت ۸۱/۹ متر در مجذور ثانیه حرکت دهند.
یک راه ساده تبدیل پوند تراست به کیلوگرم تراست این روش است (روشی ذهنی و غیر دقیق فقط برای محاسبه سرانگشتی): تراست بر حسب پوند تقسیم بر ۲ = تراست بر حسب کیلوگرم یا بالعکس (البته برای محاسبه تراست موتور ها از سیستم متریک کیلونیوتن نیز استفاده می کنند که تقریباً معادل چهاربرابر پوند تراست (KN=۰/۲۵ * Pound Thrust) می باشد و بسیار رایج نیست). حال که مفهوم تراست رو فهمیدیم، می رسیم به همون سوال اصلی یعنی کشش استاتیک و کشش خشک و ... . در موتورهای هواپیماهای جنگنده به دلیل استفاده از سیستم پس سوز، کششی رو که با قدرت پس سوز محاسبه بشه، کشش واقعی موتور نمی دونن و اون رو نوعی تقلب به حساب میارند. برای حل این مشکل، تراست موتورهای تقویت شده با پس سوز رو به دو دسته
۱) تراست خشک یا تراست خالص یا بدون پس سوز
۲) تراست تر یا تراست ناخالص یا با پس سوز
تقسیم کردند، که طبیعتاً همیشه مقدار نوع دوم بیشتر از مقدار نوع اول می باشد.
اما کشش استاتیک، این نوع محاسبه کشش تنها در کارخانه ها و قبل از نصب موتور بر روی هواپیما صورت می گیرد و عبارت است از محاسبه مقدار کشش موتور در حداکثر و بالاترین حالت و قدرت در شرایط ازمایشگاه (دما، فشار، چگالی و سایر مشخصات استاندارد هوا در آزمایشگاه) که در این نوع محاسبه، از جزء به جزء نیروی موتور برای محاسبه تراست آن استفاده می شود که چنین استفاده حداکثری، در شرایط واقعی در حالت نصب روی هواپیما یا On Wing امکان پذیر نیست.
فرق اساسی این محاسبه تراست این است در این نوع محاسبه قدرت و کشش فراوانی تولید می شود اما کاری صورت نمی پذیرد (بر عکس حالت روی هواپیما که در آن از کار تولید شده برای رانش هواپیما به جلو استفاده می شود). تراست یا کشش استاتیک یا ثابت همیشه بیشتر از مقدار کشش تولید شده در موتور در حالت On wing یا روی هواپیما است، چون در حقیقت در معادلات مومنتوم فیزیکی محاسبه تراست موتور، سرعت هوای خروجی از سرعت هوای اطراف هواپیما کسر می شود، یعنی اگر به طور مثال سرعت (Air Speed) هواپیما ۲۰۰ متر بر ثانیه و سرعت گازهای خروجی موتور ۴۰۰ متر بر ثانیه باشد، کشش استاتیک (فقط سرعت) ۴۰۰ و کشش روی هواپیما (فقط سرعت) ۲۰۰ (۲۰۰=۲۰۰-۴۰۰) می باشد، بنابراین به راحتی می توانید تفاوت محسوس میان این دو مقیاس رو پیدا کنید.
حتی اگر موتوری در شرایط هوای ازاد آزمایش شده و بادی از روبرو یا پشت سر بوزد، به میزان سرعت باد، به نسبت مشخصی از تراست کاسته یا افزوده می شود، پس، در شرایط آزمایشگاه، سرعت هوا و جهت آن نیز اهمیت بسیار دارد که همیشه سعی بر این است که آن را معادل یا نزدیک به صفر نگه دارند تا دقیق ترین نتایج بدست آید.

آرمان

منبع : هوانوردی ایر