جمعه, ۲۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 17 May, 2024
مجله ویستا

تمبک


تمبک
این ساز ازدو قسمت کلی و استوانه ای شکل تشکیل شده : قسمت اول (بالا و هنگام نواختن : جلو ) به قطر تقریبی ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر و به طول ۴۵ سانتیمتر ، که سطح بالائی آن پوست کشیده شده و در پائین به قسمت دوم متصل شده است و این قسمت عبارت است از استوانه باریک تری که در انتها (پائین ) کمی کشادتر شده و دهانه ای باز منتهی گشته است . جنس تمبک معمولی از چوب است .
تمبک به منظور نواختن ، به طور افقی روی ران نوازنده نشسته قرار می گیرد و او دست چپ خود را در بالاو دست راست را در کنارراست تمبک قرار می دهد و با انگشتان ، نرمه و تمام دست خود بر قسمت های مختلف ( مرکز ، میان ، کنار ) پوست می کوبد .
صوت تمبک بدون ارتفاع معین است .از آنجا که وسیله کوبیدن روی ساز انگشتان انسان است ، و این « وسیله » قادر است بر روی تمبک ریزه کاری و شیرینکاری های فراوان اعمال کند، می توان از آن به عنوان «تکنواز » استفاده های شایان و جالب کرد. نقش همنوازی در این ساز نه فقط همراهی ساز یا آواز و تامین و نگهداری «ضرب» مو سیقی است ، بلکه طی ۲۵ سال اخیر به ابتکار حسین تهرانی و همکاری دیگران ارکستری مرکب از « گروه تمبک نوازان » تشکیل شده قطعه هائی اجرا کرده اند .
● تمبک زورخانه
شکل ظاهری آن با تمبک معمولی کمی اختلاف دارد، قسمت بالائی آن به شکل جام (کاسه ) و قسمت دنباله (در پائین ) مخروطی تر از تمبک معمولی است . علاوه بر این تمبک زورخانه را از گل پخته می سازند. صدای آن نیز بم تر و قوی تر از تمبک معمولی است.
بلندی ساز ۴۵ و قطر دهانه پوستی ۴۸ سانتیمتر است .
منبع : موزه سازهای کرمان