۷ مارس سال ۱۶۱ میلادی ـ مارکوس اورلیوس ـ جنگ با ایران ـ انتقال طاعون به اروپا و مرگ ۵ میلیون اروپایی

«مارکوس اورلیوسMarcus Aurelius» هفتم مارس سال ۱۶۱ میلادی امپراتور روم شد. همان روز «آنتونیوس پیوسPius» امپراتور قبلی روم درگذشته بود. چند ماه پس از آغاز امپراتوری مارکوس، بلاش سوم شاه ایران از دودمان اشکانیان درصدد اخراج رومیان از شرق مدیترانه برآمد، نیروهای رومی را در غرب فرات شکست داده و از سوریه بیرون رانده و حکمران ارمنستان را که به طور پنهانی با رومیان دوستی می کرد برکنار و «تیگران» را برجایش نشانیده بود.
برای جلوگیری از پیشروی ایرانیان در غرب، مارکوس «لوسیوس وروسLucius Verus» نایب امپراتوری (شریک خود در سلطنت) را ماموریت شرق داد ولی توصیه کرد که بکوشد مسئله را با ایران از طریق مذاکره حل کند تا جنگ.
وروس با سپاهی کامل و چند ژنرال ازجمله ژنرال «گایوس کاسیوسGaius cassius» عازم شرق شد، ولی بلاش سوم حاضر به مذاکره او نشد. وروس که چنین دید تصمیم به جنگ گرفت. بلاش تاکتیک نظامی اشکانیان را بکاربرد و نیروهایش را به آن سوی فرات بازگردانید تا در محل مناسبی وارد جنگ شود.
وروس به مارکوس اطلاع داد که ارتش ایران سوریه را ترک کرده و به آن سوی فرات بازگشته و به بازگشت به پایتخت (تیسفون) در کنار دجله ادامه می دهد. در این هنگام میان نیروهای رومی بیماری مرموزی بروز کرد که «دیوکاسیوس» مورّخ رومی آن را طاعون گزارش کرده و برخی دیگر نوعی آبله و یا سرخک (بیماری عفونی واگیردار) نوشته اند. وروس ژنرال کاسیوس را در سوریه گذارد و با بخشی از یگانها به رم بازگشت و آن بیماری را هم با خود به آنجا برد.
بیماری منتقل شده از شرق سالها بلای جای اروپاییان بود. دیوکاسیوس جمع تلفات اروپا از این بیماری را پنج میلیون تن (!) ذکر کرده است. این بیماری تا سال ۱۸۰ میلادی در اروپا باقی بود و در این سال مارکوس اورلیوس هم به آن مبتلا شد و درگذشت. گزارش شده است که این بیماری «وروس» را هم از پای درآورده بود. اورلیوس که در همه گیری دوم به این بیماری دچار شده بود قبلا با کودتای ژنرال کاسیوس در سوریه، شورش ژرمن ها در اروپای مرکزی و ایلریایی ها در بالکان رو به رو شده بود زیرا که تلفات ناشی از طاعون، نیروهای مسلح روم در اروپا را به یک سوم تقلیل داده بود.
دیوکاسیوس نوشته است که بیماری ۱۵ سال (از سال ۱۶۵ تا ۱۸۰ میلادی) ادامه داشت و هر روز تنها دو هزار نفر را در شهر رم می کشت و «وروس» ۱۱ سال پیش از مارکوس از این بیماری درگذشته بود.
«مارکوس اورلیوس» درعین حال یک فیلسوف رواقیStoic Philosopher و یک نویسنده بود و یکی از تالیفاتش که به زبان انگلیسی ترجمه شده و تا به امروز در دسترس و مورد استفاده است «مدیتیشنز Meditations» عنوان دارد.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز