قابلیتهای فناوری اطلاعات و ارتباطات تجربه هند

هند در دو دهه اخیر، همواره به‌عنوان کشوری مطرح بوده است که در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات، برنامه‌هایی را در شئون مختلف اقتصادی و اجتماعی به‌طور جدی طراحی و به اجرا درآورده است. از این‌رو، برخورداری این کشور از نظامی در زمینه نظارت و ارزیابی برنامه‌های مزبور و بازنگری آنها با توجه به گستردگی، جمعیت و تنوع فرهنگی و قومی کشور امری منطقی است.
وزارت فناوری اطلاعات هند به‌عنوان مسئول اصلی برنامه‌های توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات از سال ۲۰۰۳ برنامه ارزیابی جامع فناوری اطلاعات و ارتباطات را در تمامی ایالتها و سازمانهای دولتی شروع کرده است. هر چند الگوی مورد استفاده در ابتدا از تجارب دیگر کشورها بهره گرفته است، لیکن امروزه تا حدود زیادی بومی و بر اساس مقدورات کشور تنظیم شده است. بر این اساس، ایالتهای هند در زمینه میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای گسترش اجتماعی و اقتصادی مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. از این طریق، دیدگاه جامعی در سطح کشور برای رفع کاستیها و بهره‌گیری از بهترین تجارب حاصل می‌شود.
ارزیابی مزبور، وضعیت عوامل مهم مربوط به محیط و کاربران فناوری اطلاعات و ارتباطات را مشخص كرده و می‌توان از آن برای درك عملكرد ایالتها با توجه به كاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در كنترل و ایجاد محیط مناسب اقتصاد الكترونیكی بهره برداری كند. سیاست عمومی دولت، افزایش قابلیتهای شبکه و افزایش کیفیت زندگی شهروندان است.
الگوی منطقی حاکم بر ارزیابی مزبور، متشکل از ورودیها (سرمایه، نیروی كار و آموزش) و خروجیها (عملكرد خدمات اجتماعی وكیفیت بهتر زندگی شهروندان) و پیامدها و اثرات اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، محیطی و منافع مختلف مربوط به كاربرد فناوری اطلاعات به ویژه در بخشهای محروم و كم درآمد جامعه است. از اهم اهداف این ارزیابی می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
▪ رتبه‌بندی ایالات مختلف بر اساس استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات؛
▪ مطالعات موردی در زمینهٔ مدیریت الكترونیك در سطوح ایالتی و دولتهای محلی؛
▪ رتبه‌بندی سازمانهای مختلف دولتی بر مبنای برخوردار از قابلیت الكترونیك؛
▪ طراحی اقدامات اجرایی در سطوح خرد و کلان ملی و ایالتی.
از عمده عوامل مورد توجه در ارزیابی قابلیتهای الکترونیک در هند می‌توان به موارد شش‌گانه: دسترسی شبكه‌ای، یادگیری شبكه‌ای، جامعه شبكه‌ای، اقتصاد شبكه‌ای، سیاستگذاری شبكه‌ای و دولت الكترونیك اشاره کرد. عوامل مزبور دارای معیارهای و شاخصهای جزیی مختلفی هستند که در نهایت، تمامی امتیازات حاصله با یکدیگر جمع و به‌عنوان امتیاز سازمان، وزارتخانه یا ایالت مورد ملاحظه قرار می‌گیرد. در برخی موارد، عوامل چندین سطح تودرتوی شاخصها و معیارها را در بر می‌گیرد.
تحلیل تاثیرات توانمندسازها در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات بر اهداف و نتایج کلان نیز از جمله مواردی است که با انجام تحلیلهای موردی، راه را برای تصمیم‌گیریها و سیاستگذاریهای بعدی باز می‌کند.

یزدان محمدبیگی

منبع : ماهنامه تدبیر