برگی از تاریخ (۲ خرداد) (۲)

● درگذشت لئوپلد فون رانكه
۱۲۱ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۸۸۶ میلادی ، «لئوپلد فون رانكه» مورخ بزرگ آلمانی درگذشت . وی توصیه كرده است كه نویسنده تاریخ باید یك ناراتیو نگار زبردست باشد تا حقایق تاریخ بمانند داستان در ذهن باقی بماند و تنها به كارهای سران دولتها و جنگها توجه نشود؛ وضعیت مردم، روابط اجتماعی و رشد ادبیات، هنر و علوم فراموش نشود.
وی اصرار كرده است كه مطالب تاریخ حتی الامكان از منابع دست اول از قبیل خاطرات و یادداشتها و نامه های افراد، وصیت نامه ها، قراردادها و نشریات منتشره همان زمان (پس از تحقیق درباره درستی مطالب آنها) استخراج شود.
وی از هواداران نوشتن تاریخ برای هر دوره كوتاه و یا مورد مشخص بود كه بعدا مورخان دیگر بتوانند به استناد آنها تاریخ عمومی را تنظیم كنند.
● در گذشت هنریک ایبسن ، نمایشنامه نویس نروژی
۱۰۱ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۹۰۶ میلادی ، هنریک یوهان ایبسن نمایشنامه نویس مشهور نروژی در گذشت . خانه عروسک عنوان مهمترین اثر اوست .
ایبسن نمایشنامه نویس مشهور نروژی در شهر کوچک و ساحلی اسکین و در یک خانواده مرفه بدنیا آمد. با ورشکسته شدن پدر در سال ۱۸۳۶ خانواده ایبسن دچار فقر و تنگدستی گردید. همین تغییر شرایط موجب شد ایبسن از سنین کودکی با مفهوم و مشکلات فقر و نوع نگاه افراد ثروتمند آشنا شود.
هنریک در سن ۱۵ سالگی در داروخانه ای در شهر گریمستاد به شاگردی مشغول شد و در سال ???? برای ادامه تحصیل و به امید اخذ دکترا در رشته پزشکی به شهر کریستیانیا ( اسلو کنونی، پایتخت نروژ ) عزیمت نمود.
ایبسن اولین نمایشنامه خود را در سال ۱۸۵۰ نوشت و در سال ۱۸۵۱ به عنوان مدیر صحنه و درام نویس تئاتر تازه تاسیس ملی نروژ استخدام شد.
او در این تئاتر با ۱۴۵ نمایش همکاری کرد و در مدت مزبور ۷ نمایشنامه نوشت. ایبسن از سال ۱۸۵۰ تا ۱۸۶۲ درتئاتر دیگری در کریستیانا (اسلو کنونی) فعالیت کرد و از سال ۱۸۶۴ به جز دوره های کوتاه مدتی در خارج از نروژ زندگی کرد. ایبسن بانی روش های واقعگرانه در نمایشنامه نویسی است. دوره اولیه آثار برگرفته از اسطوره ها و افسانه های نروژی بود که به زبان منظوم و شاعرانه نوشته شده بود. این آثار اگرچه حال و هوای رمانتیک دارند ولی رگه های واقعگرایی و صراحت در آن ها دیده می شود. همین ویژگی سبب تمایز او و سایر درام نویس های رمانتیک هم عصرش مانند ویکتور هوگو است.
رشد صنعت و تغییر ساختار اقتصادی در قرن نوزدهم که سوداگری در آن رشد می کند، ایبسن را به سوی تغییرات اساسی در نمایشنامه های خود سوق می دهد. در دوره دوم کار او از اسطوره ها و قهرمانان افسانه ای خبری نیست، بلکه این مردم عادی هستند که شخصیت های نمایشی او را می سازند. اوج این روش در نمایشنامه دشمن ملت مشهود است.
● تولد جان باردین ، فیزیکدان آمریکایی
۹۹ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۹۰۸ میلادی ، جان باردین فیزیکدان برجسته آمریکایی به دنیا آمد . در ۳۰ ژوئن ۱۹۴۸ دکتر جان باردین و والد براتاین دانشمندان آزمایشگاه تحقیقاتی شرکت بل، واقع در نیویورک خبر اختراع خود را به عموم جهان رساندند. این اختراع ترانزیستور نام گرفت.
یک ترانزیستور که بزرگتر از یک عدس نیست تقریباْ قادر است هر کاری را که لامپ‌های خلاء انجام می‌دادند، انجام دهد. به علاوه کارهایی را هم که این لامپها قادر به انجام آن نبودند انجام می‌دهد. به مرور زمان ترانزیستور جای لامپهای خلاء را گرفت. درست مثل اتومبیل که جای گاریهای قدیمی و اسبی را گرفت.
بعد از ابداع ترانزیستور توسط جان باردین ، مفهوم و اهمیت مدارهای مجتمع روشن شد. پس از آن موفقیت بزرگ تجمع و اتصال تعداد بسیار زیادی از قطعات کوچک و اجزای الکترونیکی بر سطح زیر لایه تحول عظیمی در ساخت عملی مدارهای مجتمع بوجود آورد. با ابداع و رشد فناوری مینیاتور کردن قطعات الکترونیکی بشر به یکی از مهمترین دستاوردهای خود در قرن گذشته نائل آمد.
لازم به ذکر است که جان باردین تنها فیزیکدانی است که دو بار موفق به کسب جایزه نوبل فیزیک شده است ؛ در ۱۹۵۶ به خاطر کشف نیم‌ رساناها و در ۱۹۷۲ به خاطر توضیح ابررسانایی.
● آغاز تخلیه ایران از قوای اشغالگر روس
۶۱ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۲۵ شمسی ، قوای اشغالگر روس ایران را تخلیه کردند . پس از وقوع جنگ جهانی دوم که در اول سپتامبر ۱۹۳۹ آغاز شده بود ، ایران بی طرفی خود را اعلام کرد ، اما به دلیل گستردگی مرز کشوربا اتحاد جماهیر شوروی سابق و در گیری آن با آلمانی ها به نظرمی رسید که انجام چنین امری عملا ناممکن تلقی شود .
علاوه بر چنین وضعیتی ، اوضاع داخلی ایران نیز به هیچ وجه مناسب نبود و فقر و تنگدستی سراسر کشور را فرا گرفته بود و به همین دلیل قشر متوسط به پایین جامعه نیز از استبداد رضاخانی به تنگ آمده بودند .
ارتش متفقین به بهانه های واهی از قبیل حضور جاسوسان آلمانی در ایران به اشغال کشور مبادرت ورزید . رضا شاه درابتدا تصمیم به مقاومت در برابر این نیروها گرفت اما به دلیل فقدان پایگاه مردمی و نارضایتی عمومی از عملکرد او، ایران بدون هیچ مقاومتی به اشغال نیروهای مهاجم در آمد .
اشغال ایران در سوم شهریور ۱۳۲۰ خیلی سریع و آسان تحقق یافت و با تهاجم نیروهای انگلیسی و شوروی سابق از جنوب و شمال صورت رسمی و جدی به خود گرفت .
این اشغال تا پایان جنگ در سال ۱۳۲۴ ادامه داشت . قحطی ، گرانی و پایمال شدن نمامیت ارضی ایران از جمله عواقب چنین اشغالی بود .
● درگذشت پرفسور احمد پارسا
۱۰ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۷۶ شمسی ، پرفسور احمد پارسا ، پدر علم گیاه شناسی ایران و بنیانگذار موزه علوم طبیعی ، در سن ۹۰ سالگی ، درگذشت .
وی از نخستین پیش كسوتان علم گیاه شناسی نوین ایران، نخستین استاد گیاه شناسی دانشگاه تهران و نخستین ایرانی بود كه كار تحقیق علمی فلور (رستنی های) ایران را آغاز كرد و در نهایت دقت و ظرافت به انجام رساند.
وی موزه علوم طبیعی ایران را بنیان نهاد و بزرگترین اثر او، تألیف كتاب فلور مستقل ایران به نام فلوردولیران به زبان فرانسه است.
پروفسور پارسا بیش از۶۰ سال از عمر خود را به تحقیق و تفحص درباره طبیعت ایران پرداخت . او در حالی كه هنوز به حرفه اش، سرزمینش و آثارش عشق می ورزید، با طبیعت و هر آنچه داشت وداع كرد.
پروفسور پارسا در فاصله سال های ۱۳۲۱ تا ۱۳۲۹ شمسی نخستین فلور مستقل ایران را به نام فلور دولیران به زبان فرانسه تألیف كرد كه در ۵ جلد و بیش از ۷۰۰۰ صفحه از سوی وزارت فرهنگ آن زمان منتشر شد.
كار تألیف فلور ایران با امكانات آن زمان، كاری بسیار بزرگ و سخت بود، اما دكتر پارسا، آن را با صبر و حوصله و تحمل مشقت های بسیار به پایان رساند.
وی به مطالعه و تحقیق منابع خارجی اكتفا نكرد بلكه به تنهایی و یا به كمك دانشجویان و همكاران ایرانی خود، به گرد آوری نمونه های جدیدی از فلور ایران پرداخت.
پروفسور پارسا در بررسی های خود در خارج و داخل كشور توانست، ترادف گیاه شناختی بسیاری از گونه های گیاهی را نشان دهد و از تكرار آن، جلوگیری كند.
استاد پارسا دارای مقالات بسیاری در مورد فلور ایران در مجلات بین المللی به خصوص در نشریه علمی گیاه شناسی «كیو» لندن است. از تألیفات استاد به زبان فارسی نیز می توان به :
▪ دو جلد كتاب گیاهان شمال ایران (سال ۱۳۱۸، شركت چاپخانه ارژنگ تهران)
▪ كتاب دارونامه (۱۳۲۵، انتشارات وزارت فرهنگ سابق)
▪ كتاب اندام شناسی گیاهان (سال ۱۳۳۱، انتشارات وزارت فرهنگ سابق)
كتاب تیره شناسی یا تاگزونومی گیاهان آوندی (سال ۱۳۳۴، انتشارات دانشگاه تهران) و... را نام برد.
پروفسور احمد پارسا ، پس از اخذ دكترای گیاه شناسی و علوم طبیعی در فرانسه، به ایران بازگشت. وی در سالهای نخست مراجعت، به تنهایی و در سال ۱۳۱۶ كه در مقام استاد گیاهشناسی دانشكده علوم و دانشسرای عالی دانشگاه تهران قرار گرفت، به اتفاق برخی شاگردان خود به گرد آوری گیاهان ایران پرداخت. در سال ۱۳۲۴ موزه علوم طبیعی را با بودجه وزارت فرهنگ آن زمان كه تأمین كننده بودجه دانشگاه تهران نیز بود، در قسمتی از ساختمان بزرگ دبستان حكیم نظامی سابق (واقع در مقابل موزه ایران باستان) تأسیس كرد و گیاهان گردآوری شده را به منظور تأسیس «هربیه ملی» به آن موزه انتقال داد و به این ترتیب «هرباریوم موزه علوم طبیعی ایران» را بنیان نهاد. در سال ۱۳۳۳ وزارت فرهنگ به علت تفكیك بودجه اش از بودجه دانشگاه، بودجه این موزه را قطع و نیاز خود را به محل آن اعلام كرد و هرباریوم و اشیای موزه به ناچار به ساختمان دانشكده علوم دانشگاه تهران منتقل شد.

منابع :
۱- مهر
۲- صداوسیما
۳- روزنامک
۴-روزنامه شرق
۵- سایت مبلغ
۶- - سایت رهگذر
۷- سایت دانشجویان
۸- ویکی پدیا
۹- سایت شفیقی
۱۰- سایت آفتاب
۱۱- سایت گیاهان دارویی
۱۲- ایرانگار
۱۳-IRIB

منبع : تبیان