جشنواره جنوبی

این دوره از مسابقات كه برای اولین بار با حضور ۱۶ تیم برگزار می شد و از روز ۲۳ شهریورماه سال گذشته آغاز شده بود، پس از ۲۸۰ روز و انجام ۴۸۰ مسابقه، روز ۳۰ خرداد امسال به پایان رسید
و تیم فوتبال فولاد خوزستان به عنوان دومین تیم شهرستانی و سومین تیم غیر از پرسپولیس و استقلال، عنوان قهرمانی را از آن خود كرد. این برای اولین بار در تاریخ فوتبال باشگاه فولاد خوزستان بود كه توانست عنوان قهرمانی لیگ برتر، را از آن خود كند.
رضا خسروی
چهارمین دوره رقابت های لیگ برتر در حالی آغاز شد كه بسیاری از مفادی كه در آئین نامه لیگ حرفه ای آمده بود، عملی نشد و برخی تیم ها با زیر پا گذاشتن قوانین وارد مسابقات شدند. هرچند كه فدراسیون فوتبال نیز در پیاده كردن مفاد این آئین نامه كوتاهی كرد و هیچ گاه نخواست با تیم های متخلف برخورد كند. یكی از مواردی كه در آئین نامه تاكید شده و باید پس از سه سال به مرحله اجرا درآید، داشتن زمین تمرین و مسابقه اختصاصی برای تمامی باشگاه هاست، اما در بین ۱۶ تیم حاضر در لیگ چهارم، تنها برخی از تیم ها دارای چنین شرایطی هستند. تیم هایی مثل پاس، صباباتری، پیكان، ذوب آهن، سایپا و ... . اما اكثر تیم هایی كه در این دوره حضور داشتند، حتی زمین اختصاصی برای تمریناتشان را هم اجاره می كردند و این با آئین نامه لیگ برتر كاملا مغایرت دارد. براساس این آئین نامه كه قبل از شروع اولین دوره لیگ تنظیم شده است، تیم های حاضر در لیگ برتر سه سال فرصت دارند كه حداقل زمین اختصاصی تمرین داشته باشند، اما آیا باشگاه های لیگ برتری این مورد را رعایت كرده اند تیم هایی مثل پرسپولیس و استقلال كه از طرفداران بسیاری نیز برخوردارند، هنوز در زمین های اجاره ای تمرین می كنند. اگر فدراسیون فوتبال قصد پیاده كردن دقیق مقررات را داشت، باید از حضور این دو باشگاه در مسابقات لیگ برتر جلوگیری می كرد. با این حال فدراسیون فوتبال نه تنها این دو تیم را از حضور در مسابقات لیگ محروم نكرده است، بلكه پس از صعود تیم ملی به رقابت های جام جهانی اعلام كرد با كمك ۵۰۰ میلیون تومانی خود به استقلال و پرسپولیس، آنها را صاحب ساختمان مخصوص باشگاه خواهد كرد.
داوران و پیشرفت چشمگیر
بحث داوری مسابقات لیگ برتر در طول تمام دیدارهای این دوره، همیشه یكی از سوژه های داغ و جنجالی بود، حتی در روزهایی كه قضاوت آنان كاملا صحیح بود.
هرچند عملكرد داوران در لیگ چهارم ایده آل نبود، اما در یك جمع بندی كلی باید به داوران لیگی نمره قبولی داد. به اعتقاد كارشناسان امر داوری، در لیگ چهارم شاهد ظهور داوران جوانی بودیم كه می توانند در آینده ای نه چندان دور جامعه داوری را با رشد چشمگیر فنی مواجه كنند. آنها معتقدند قضاوت ها در لیگ چهارم نسبت به سه دوره گذشته بسیار پیشرفت داشته است، اما هنوز تا رسیدن به شرایط ایده آل، فاصله زیادی داریم. به نظر می رسد داوران حاضر در لیگ چهارم هرچند قضاوت های خوبی را به نمایش گذاشتند، اما تا ایده آل شدن حتی برای فوتبال داخلی، نیاز به كلاس های آموزشی بیشتری دارند، اما از این نكته نیز نباید غافل شد كه در همه موارد، مقصر داوران نبوده اند و در بسیاری موارد نداشتن فرهنگ صحیح بین تماشاگران و حتی بازیكنان، باعث به وجود آمدن تنش هایی حین برگزاری مسابقات شده است. لیگ چهارم در حالی به پایان رسید كه داوران كشورمان درمیادین بین المللی هم موفقیت های زیادی را كسب كردند. حضور آنها در مسابقات و رویدادهای مختلف آسیایی ثابت كرد انتقاداتی كه به خاطر قضاوت های داخلی از آنها می شود، خیلی هم پایه و اساس منطقی ندارد، چراكه اگر اینطور بود حداقل كنفدراسیون فوتبال آسیا به آنها قضاوت های بین المللی نمی داد.
شگفتی ها از هفته اول شروع شد
نكته قابل توجه هفته اول رقابت های لیگ برتر، شكست قهرمانان سه دوره گذشته بود كه از همان روزهای ابتدای فصل ، نوید روزهای پرهیجانی را داد. این هفته از روز دوشنبه ۲۳ شهریورماه، با برگزاری شش دیدار آغاز شد كه در همان روز اول، پاس تهران به عنوان قهرمان سومین دوره در ورزشگاه حافظیه شیراز، مقابل برق تن به شكست داد. مجید جلالی كه فصل گذشته سبزپوشان تهرانی را به عنوان قهرمانی رسانده بود، با این شكست موقعیتش را در پاس لرزان كرد. در این روز، استقلال تهران نیز كه تاكنون قهرمان لیگ حرفه ای نشده است، مقابل استقلال اهواز به تساوی یك بر یك دست یافت، اما روز سه شنبه ۲۴ شهریور، دو شگفتی دیگر روی داد. پرسپولیس كه این فصل راینر سوبل آلمانی را جایگزین وینگو بگوویچ كرده بود، در یك روز فراموش نشدنی با نتیجه سه بر یك بازی را به میزبان خود، فولاد خوزستان واگذار كرد. فولاد با این پیروزی از همان هفته اول، بارش را برای قهرمانی بست. اما در دیگر دیدار هفته اول در ورزشگاه نقش جهان اصفهان، تیم سپاهان، قهرمان دومین دوره رقابت های لیگ یك شكست سنگین و عجیب را پذیرا شد. این تیم كه برای اعاده حیثیت و كسب مجدد عنوان قهرمانی وارد چهارمین دوره لیگ شده بود، در همان دیدار اول با نتیجه سنگین چهار بر یك مغلوب تیم جوان سایپا شد كه با هدایت مجتبی تقوی به دنبال بزرگی كردن بود. هفته اول، یك شگفتی دیگر هم داشت و آن شكست یك بر صفر ذوب آهن مقابل ابومسلم، آنهم در ورزشگاه فولادشهر بود.
سایپا، شگفتی سازی كه سقوط كرد!
نارنجی پوشان سایپا كه از اواخر فصل گذشته هدایت خود را به مجتبی تقوی سپرده بودند، پس از آنكه در هفته اول با یك پیروزی پرگل، سپاهان را شكست دادند، در هفته دوم نیز دیگر تیم اصفهانی را مغلوب كردند تا در صدر جدول رده بندی قرار بگیرند. سایپایی ها كه خوب بودنشان را از هفته اول آغاز كرده بودند، تا هفته هشتم در صدر جدول قرار داشتند، اما پس از كسب تساوی مقابل فجر سپاسی در هفته هفتم، جای خود را به فولاد خوزستان دادند. پس از صدرنشینی فولاد، سایپا به رده سوم سقوط كرد و هرچند كه در هفته نهم مجددا به رده دوم بازگشت، اما پس از مطرح شدن شایعاتی مبنی بر استفاده كادر فنی این تیم از رمال، نارنجی پوشان سیر نزولی در پیش گرفتند و هر هفته در جدول رده بندی پایین تر می رفتند. سایپا تا آنجا پیش رفت كه مجتبی تقوی از كار بركنار شد و این تیم تا آستانه سقوط به رقابت های لیگ دسته اول نیز پیش رفت. آمدن دكتر بیژن ذوالفقارنسب در هفته های پایانی و نتایج نسبتا مطلوبی كه او با سایپا كسب كرد، سبب شد این تیم به لطف تساوی پیكان مقابل صباباتری در هفته ماقبل پایانی در لیگ برتر باقی بماند.
سایپایی ها كه در هفت هفته اول چهارمین دوره لیگ برتر در صدر جدول رده بندی قرار داشتند، در پایان رقابت ها با ۳۱ امتیاز در رده سیزدهم قرار گرفتند.اقتدار فولاد در صدرنشینی
شاگردان ملادن فرانچیچ كه از هفته هشتم و با پیروزی سه بر یك مقابل شموشك نوشهر توانستند جانشین سایپا در صدر جدول شوند، تا پایان رقابت های لیگ برتر، این اقتدار را حفظ كرده و ۲۳هفته در صدر جدول جا خوش كردند تا در نهایت به عنوان قهرمانی دست یافتند. فولادی ها در این مدت هیچ گاه به تیم دیگری اجازه حضور در صدر جدول را ندادند. در این ۲۳ هفته، تنها پرسپولیس می توانست در آغاز دور برگشت، فولاد را از صدر پایین بكشد، اما این تیم در تهران و در ورزشگاه آزادی، دو بر صفر مغلوب فولاد شد تا مثل دیدار رفت بازی را به صدرنشین واگذار كند.
پیكان، ركورددار قعرنشینی
پیكان تهران، یكی از عجیب ترین فصل های خود را پشت سر گذاشت. این تیم كه در ابتدای فصل چهارمین دوره رقابت های لیگ برتر، همایون شاهرخی، مدیر فنی تیم ملی را به عنوان سرمربی خود برگزیده بود، تا پایان فصل چند مربی دیگر را نیز جایگزین شاهرخی كرد، اما هیچ گاه نتوانست به روزهای خوب گذشته بازگردد. پیكانی ها امسال چندین ركورد را به نام خود ثبت كردند كه مهمترین آن بیش از ۲۰ هفته قعرنشینی بود.
این تیم از هفته سوم در رده پانزدهم جدول رده بندی قرار گرفت و با گذشت سه هفته دیگر یعنی از هفته هفتم، به رده شانزدهم سقوط كرد و تا پایان هفته بیستم از این مكان تكان نخورد، هرچند پیكانی ها در ۱۰ هفته پایانی موفق شدند یك پله بالاتر بروند، اما این یك پله ضامن حضور آنها در لیگ برتر فصل آینده نشد و خودروسازان با هدایت فرهاد كاظمی ناچار شدند فصل بعد را در لیگ دسته اول سپری كنند.
اولین و آخرین گل
اولین گل چهارمین دوره رقابت های لیگ برتر را علیرضا نیكبخت واحدی در دیدار استقلال تهران و استقلال اهواز وارد دروازه حریف كرد. آخرین گلی هم كه در این دوره از رقابت ها به ثمر رسید، در دقیقه ۹۳ دیدار تیم های پرسپولیس و ذوب آهن توسط ایمان حیدری وارد دروازه پرسپولیس شد.
ركوردداران شكست
تیم های فولاد خوزستان و استقلال تهران با چهار شكست، كمترین باخت ها را به خود اختصاص دادند، در حالی كه تیم های پیكان تهران و پگاه گیلان با ۱۶شكست به طور مشترك، بیشترین باخت ها را متحمل شدند. این دو تیم مجموعا با ۳۲شكست از دور رقابت های لیگ برتر كنار رفتند.
فولاد به ۲۰ نرسید
اما بیشترین پیروزی های این فصل نصیب تیم قهرمان شد. شاگردان ملادن فرانچیچ كه با قاطعیت این عنوان را از آن خود كردند، در این دوره از مسابقات ۱۹پیروزی كسب كردند كه در نوع خودش یك ركورد بود. در مقابل فولاد، تیم پگاه گیلان با كسب تنها سه پیروزی، ركورد جدیدی را به خود اختصاص داد. پگاهی ها اگر می توانستند تعداد پیروزی های خود را به بیشتر از عدد پنج برسانند، قطعا در لیگ برتر می ماندند.
پرسپولیس هم ركورددار است
هرچند پرسپولیس فصل گذشته را با ناكامی پشت سر گذاشت، اما این تیم در كسب كمترین تساوی با تیم های فولاد و شموشك ركورددار است. این سه تیم با هفت تساوی، كمترین تساوی های تیم های لیگ برتری را از آن خود كرده اند. در مقابل سپاهان اصفهان با ۱۴ مساوی، ركورد بیشترین تساوی ها را از آن خود كرده است.
استقلال، هجومی ترین تیم
شاگردان امیر قلعه نویی كه عنوان سومی چهارمین دوره رقابت های لیگ برتر را از آن خود كردند، با به ثمر رساندن ۵۱ گل، عنوان بهترین خط حمله و هجومی ترین تیم لیگ را به خود اختصاص دادند. در مقابل آنها تیم پگاه گیلان با به ثمر رساندن ۱۷ گل، عنوان ضعیف ترین خط حمله را از آن خود كرده است.
بهترین خط دفاع مظلوم!
نكته جالب در بهترین خط دفاعی لیگ چهارم، این است كه تیمی كه عنوان بهترین را از آن خود كرده، هیچ بازیكنی در تیم ملی ندارد. سبزپوشان اصفهانی با دریافت ۱۹ گل، عنوان بهترین خط دفاع را از آن خود كرده اند، اما از بین مدافعان این تیم، هیچ بازیكنی در تیم ملی حضور ندارد. در مقابل آنها باز هم پگاهی ها قرار دارند كه با پذیرفتن ۴۵ گل، ركورد جدیدی را از خود به جای گذاشته اند.
ابومسلم صفر گرفت
بررسی جدول رده بندی لیگ چهارم، یكی از اتفاقات نادر لیگ فوتبال ایران را نشان می دهد. شاگردان اكبر میثاقیان كه به عنوان هشتمی لیگ دست یافتند، در این دوره، ۳۳ گل وارد دروازه حریفان كرده و همین تعداد گل را نیز دریافت كرده اند. با این شرایط تفاضل گل آنها صفر است. نزدیك ترین ركورد تفاضل گل به آنها مربوط به صباباتری تهران است كه تفاضل شان منفی دو است. سپاهان نیز با تفاضل منفی سه در رده بعدی قرار دارد.
پطروسیان، آقای دروازه بان ها
آرمناك پطروسیان، دروازه بان ارمنستانی تیم فوتبال ذوب آهن كه به همراه مدافعان این تیم عنوان بهترین خط دفاعی چهارمین دوره لیگ برتر را از آن تیمشان كرده اند، در بین تمامی بازیكنان لیگی دارای یك ركورد ویژه است. پطروسیان تنها دروازه بانی است كه در هر ۳۰ مسابقه تیمش حضور داشته و هیچ گاه تعویض نشده است. پطروسیان در سالهای قبل نیز این ركورد را تكرار كرده بود.
اولین قربانی مربیان
چهارمین دوره رقابت های لیگ برتر با اخراج مربیان زیادی همراه بود. اما اولین مربی كه از سمت خود بركنار شد، ناصر ابراهیمی، سرمربی تیم فوتبال شموشك نوشهر بود كه پس از شكست مقابل تیم سابقش یعنی پرسپولیس از كار بركنار شد. راینر سوبل، سرمربی آلمانی تیم فوتبال پرسپولیس نیز آخرین مربی بود كه پس از شكست این تیم مقابل ذوب آهن در هفته سی ام از سمت خود كنار رفت یا بهتر بگوییم بركنار شد.
پیكان، ركورددار تعویض مربی
هرچند ناصر ابراهیمی، اولین مربی بود كه در لیگ چهارم از سمت خود بركنار شد، اما باشگاه پیكان ركورددار جابه جایی مربیان در طول رقابت های این فصل شد. پیكانی ها كه فصل را با هدایت همایون شاهرخی آغاز كردند، پس از چند هفته به این نتیجه رسیدند كه مدیر فنی تیم ملی نمی تواند تیم آنها را موفق كند و به همین خاطر او را بركنار و محمد مایلی كهن را جایگزینش كردند، اما مایلی كهن هم نتوانست در پیكان موفق باشد، به همین خاطر او نیز كنار رفت و محمدحسین ضیایی، هدایت خودروسازان را برعهده گرفت، اما او هم نتوانست پیكان را به جایی برساند. پس از او این تیم مدتی، بدون سرمربی خاصی به كارش ادامه داد تا اینكه فرهاد كاظمی، سكان هدایت پیكان را برعهده گرفت و تا پایان فصل نیز سرمربی آنها بود، اما بالاخره پیكان به رقابت های لیگ دسته اول سقوط كرد تا فرهاد كاظمی این بار به اهدافش نرسد.لیگ چهارم، قربانگاه مربیان
علاوه بر باشگاه پیكان كه چهار مربی خود را بركنار كرد، تیم های دیگری نیز بودند كه در طول فصل به خاطر كسب نتایج غیر قابل قبول اقدام به بركناری سرمربی خود كردند. ناصر ابراهیمی از شموشك نوشهر، همایون شاهرخی، محمدحسین ضیایی و محمد مایلی كهن از پیكان، میودراگ یسیچ از پگاه گیلان، پرویز مظلومی از صباباتری، محمد احمدزاده از برق شیراز، مجید جلالی از پاس، فرهاد كاظمی از سپاهان، اصغر شرفی از پگاه گیلان، عباس سیمكانی از برق شیراز، مجتبی تقوی از سایپا، راینر سوبل از پرسپولیس و استانكو پابلوكوویچ از سپاهان، مربیانی بودند كه در طول رقابت های این فصل لیگ برتر از سمتشان استفعا كردند یا اخراج شدند. كنار گذاشتن این تعداد مربی در یك فصل در نوع خود بی سابقه بود.
بهترین گلزنان لیگ چهارم
اگر رضا عنایتی در آخرین بازی تیمش مقابل سپاهان می توانست پنالتی را به گل تبدیل كند، حالا ركورد بهترین گلزن تمامی ادوار لیگ ایران را به خود اختصاص داده بود، اما سیدمهدی رحمتی با مهار ضربه عنایتی باعث شد این ركورد به طور مشترك در اختیار فرشاد پیوس و عنایتی قرار بگیرد.
مهاجم ملی پوش استقلال كه در تیم ملی فرصتی برای بازی كردن پیدا نمی كند، در چهارمین دوره رقابت های لیگ برتر موفق شد، ۲۰ بار گلزنی كند. بعد از او رسول خطیبی از سپاهان با ۱۵ گل و فریدون فضلی از تیم ابومسلم خراسان با ۱۴ گل، عنوان های دوم و سوم بهترین گلزنان لیگ چهارم را از آن خود كردند.
پس از این سه، علی دایی بهترین گلزن فصل گذشته با ۱۲ گل در مكان چهارم قرار گرفت. كاپیتان تیم ملی و باشگاه صباباتری، فصل گذشته با به ثمر رساندن ۱۶ گل، عنوان آقای گلی این مسابقات را از آن خود كرده بود.
در جمع بازیكنان ۹ گله لیگ چهارم نیز مردانی چون آرش برهانی، جواد نكونام و ایمان رزاقی راد از پاس و جواد كاظمیان از پرسپولیس حضور دارند. مهرداد اولادی و سهراب انتظاری دو مهاجم دیگر پرسپولیس با هشت گل زده در رده بعدی قرار دارند.
مقایسه آماری قهرمانان چهار دوره گذشته لیگ برتر
تیم فولاد خوزستان علاوه بر كسب عنوان قهرمانی چهارمین دوره لیگ برتر، چند ركورد دیگر را هم از آن خود كرده است. هرچند این تیم در شرایطی قهرمان شده كه هر تیم ۳۰ مسابقه را در طول فصل برگزار می كرده، اما به هر حال نتایج كسب شده آن ثابت می كند كه فولاد نسبت به سه تیم دیگری كه عنوان قهرمانی لیگ حرفه ای را از آن خود كرده اند، اقتدار بیشتری داشته است.
در اولین دوره رقابت های لیگ برتر، تیم فوتبال پرسپولیس از ۲۶ بازی برگزار شده، صاحب ۱۳ برد، ۱۰ تساوی و ۳ باخت شد و با ۴۹ امتیاز، عنوان قهرمانی را از آن خود كرد.
در دومین دوره سپاهان اصفهان از ۲۶ بازی صاحب ۱۶ برد، ۴ تساوی و ۶ باخت شد و با كسب ۵۲ امتیاز این عنوان را به خود اختصاص داد. در سومین دوره، پاس از مجموع ۲۶ بازی صاحب ۱۵ برد، ۸ تساوی و ۳ شكست شد و با كسب ۵۳ امتیاز به عنوان قهرمانی دست یافت، اما در چهارمین دوره فولاد خوزستان از مجموع ۳۰ بازی برگزار شده، صاحب ۱۹ پیروزی، ۷ تساوی و ۴ شكست شد و با كسب ۶۴ امتیاز عنوان قهرمانی را در حالی به خود اختصاص داد كه كسب این تعداد امتیاز در بین قهرمانان لیگ های ایرانی، بی سابقه بوده است. فولادی ها همچنین عنوان بیشترین پیروزی را نیز از آن خود كرده اند.
تیم های سقوط كننده
چهارمین دوره رقابت های لیگ برتر در حالی به پایان رسید كه تیم های پگاه گیلان و پیكان با كسب كمترین امتیازات به لیگ دسته اول آزادگان سقوط كردند.
لیگ چهارم و امیدواری های آینده
هرچند چهارمین دوره رقابت های لیگ برتر با نقایصی بسیار همراه بود و تعطیلات بلندمدت این رقابت ها به خاطر دیدارهای تیم ملی روی روند كیفی آن تاثیر منفی گذاشته بود، اما در مجموع سطح فنی این دوره بسیار بالاتر از دوره های گذشته بود و تیم های شهرستانی توانستند خود را بخوبی به فوتبال ایران دیكته كنند. در این دوره از رقابت ها شاهد ظهور پدیده های جدیدی بودیم كه می توانند مایه های امیدواری فوتبال ایران در سالهای آینده باشند. ضمن اینكه تیم هایی مثل استقلال و پرسپولیس متوجه شدند كه دیگر نمی شود بدون كار زیربنایی و بهادادن به جوان ها، به سادگی گذشته عنوان قهرمانی را از آن خود كرد. مربیان شاغل در لیگ برتر هم متوجه شدند كه دیگر حاشیه امنیت شغلی گذشته را ندارند و در صورت كسب چند شكست پی درپی از كار بركنار خواهند شد. كادر فنی تیم ملی نیز متوجه شد كه برای حضور پرقدرت در رقابت های جام جهانی، می توان روی سرمایه های حاضر در لیگ برتر حساب ویژه باز كرد. با پایان رقابت های چهارمین دوره لیگ برتر، حالا همه منتظر شروع لیگ پنجم و آغاز هیجانات دوباره در فوتبال ایران هستند.

منبع : روزنامه همشهری