ادبیات در محاق

● در حاشیه بی توجهی برنامه های تلویزیونی به حوزه ادبیات
در حالی که رئیس سازمان صدا و سیما در برنامه های مختلف از توجه جدی این سازمان به ادبیات حرف زده و بر آن تاکید کرده، به نظر می رسد همچنان قرار است در بر روی یک پاشنه بچرخد و تلویزیون ایران چندان تمایلی برای پرداختن به ادبیات در شبکه های مختلفش نداشته باشد.
این در حالی است که برنامه های ترکیبی با افاده های مجریان و مثلاً کارشناسانی که به مدد برنامه های تلویزیونی این لقب را به خود اختصاص داده اند، در هر ساعت از شبانه روز که کانال ها را سرکی بکشی، از هر دری حرف به میان می آورند و هر مساله و موضوع بی اهمیتی در این دست از برنامه ها با اهمیت جلوه پیدا می کند.
جالب است که حتی در این نوع برنامه ها نیز شاعران و نویسندگان مطرح و برجسته حضور ندارند، مگر نه اینکه اغلب ما ایرانی ها علاقه مند به شعر و شاعری هستیم و حتی مدعی شاعر بودن هستیم؟ بنابراین چرا میزان توجه به این ذائقه ملی در حد رد و بدل شدن چند بیت از شاعران کلاسیک است و مصرع های درخشان شاعران امروز جایی چندان حتی در این نوع برنامه ها ندارد؟ مگر نه اینکه شاعر و نویسنده متعلق به قشر فرهیخته است که حرف های زیادی برای گفتن دارند، اما وقتی پای ادبیات به میان می رسد در همان برنامه های ترکیبی، مجری ها با خواندن چند بیت شعر فضل می فروشند، اما پیش نمی آید که مثلاً یک مولوی شناس یا سعدی شناس پایش به این برنامه ها باز شود و مخاطب را عادت بدهند به درست خواندن آثار کلاسیک ادب فارسی؟
تعداد اندک برنامه هایی که با موضوع ادبیات ساخته می شود، یکی از عمده ترین دلیل ها برای اثبات این موضوع است که می توان براساس آن گفت که تلویزیون نه تنها تمایلی به ساخت و تولید برنامه های ادبی ندارد، بلکه تا حدودی نیز سعی می کند، از آن فاصله بگیرد و توجهی به این موضوع نکند.
اخبار مربوط به ادبیات، کمترین بازتاب خبری را در برنامه های خبری دارند. این در حالی است که برنامه های خبری به خوبی قادر هستند حول و حوش موضوع مهمی مثل ادبیات اطلاع رسانی کنند و با جلب توجه مخاطبان انبوه تلویزیونی دست به فرهنگ سازی بزنند و ادبیات را از این فضای مرده و در محاق مانده کمی دور کنند. وقتی بی اهمیت ترین خبر مربوط به یک بازیکن دست چندم مثلاً فوتبال بارها در برنامه های مختلف ورزشی و غیر ورزشی تکرار می شود، باید واقعاً پرسید چرا مهمترین خبرها درباره چهره های مشهور و صاحبنام ادبی جایی در هیچ کدام از باکس های خبری ندارد.
مگر نه اینکه ادبیات، بخش مهمی از فرهنگ یک کشور است و برای تبلیغ آن باید همت بیشتری به خرج داد؟ اگر دعوت یک بازیکن فوتبال به یک تیم ورزشی می تواند خبر مهمی باشد، چرا انتشار کتاب یک نویسنده یا شاعر صاحبنام نمی تواند به یکی از خبرهای تلویزیونی تبدیل شود؟ کمتر مخاطب تلویزیونی به یاد دارد که انتشار کتاب یک چهره فرهنگی که طرفدار هم دارد، تبدیل به یک خبر شود؟ چهره های ادبی اغلب آدم هایی هستند که تولید فکر می کنند.
به حتم تلویزیون نیز درباره موضوعی به نام ادبیات خط کشی های مرسوم زمانه را دارد و خیلی از نویسندگان و شاعران را در حد بدترین موجودات محسوب می کند، اما پرسش این است که مگر قرار است تمام نویسندگان و شاعران آدم های بدی باشند که هیچ گاه در برنامه های تلویزیونی جایی ندارند. این تفکر باعث شده که همان تعداد معدود برنامه های ادبی به چند چهره انگشت شمار اختصاص داشته باشد؛ چهره هایی که احتمالاً خودشان نیز از این همه حضور در برنامه های تلویزیونی خسته شده اند و گاه به بیهودگی حضور ملال آور خود در نزد مخاطب پی برده اند.
▪ در نظر بگیرید برنامه های ورزشی یا اجتماعی نیز تنها به چند چهره بپردازند، آیا تکرار حضورشان باعث کسالت مخاطبان نخواهد شد؟
ساعت پخش همان چند برنامه بی بو و خاصیت ادبی نیز آنچنان بی مورد است که کمتر مخاطبی مجال تماشای آن را دارد. شاعران و نویسندگان این دست برنامه ها نیز انگشت شمار هستند تعدادشان و حرف های شان تکراری و ملال آور است. اگر در این برنامه ها نیز گاهی ناپرهیزی شود و از دست شان در رود که یکی از چهره های خوب ادبیات معاصر حضور پیدا کنند، در بدترین ساعت آن برنامه پخش خواهد شد.
برآورد برنامه های ادبیاتی اغلب بدترین حالت را دارد و کمتر تهیه کننده یی حاضر به تولید این دست برنامه ها خواهد بود. اگر یک چهره موجه ادبیاتی در یک برنامه حضور پیدا کند، آ ن قدر نسبت به حضور او بی مهری خواهد شد، که به حتم اغلب در برنامه های دیگر تمایلی به حضور نخواهند داشت. واقعاً باید پرسید چگونه است که تلویزیون در اغلب شبکه هایش نسبت به یکی از مهمترین مولفه های فرهنگی بی توجهی نشان می دهد و هیچ کدام از مدیران در این باره هیچ وقت از سر شوق حرف نزده اند؟

نوید برنگی

منبع : روزنامه اعتماد