شدت گرمازدگی

دمای بدن در اثر سوخت‌ و ‌ساز مواد غذایی ایجاد می شود. برای اینکه دمای بدن همیشه در حد تقریباً ثابتی قرار گیرد، حرارت اضافی از طریق ۴ روش: تنفس، تعریق، تشعشع و هدایت از بدن دفع می شود.
دمای بدن تقریباً همیشه روی ۲/۳۷ درجه سانتی گراد بوده و مرکز تنظیم دما در مغز به‌ وسیله روش های بالا، مانع از بالا یا پایین رفتن شدید حرارت بدن می شود.
هرگاه فرد در برابر گرما قرار گیرد، بدن به‌وسیله افزایش میزان تعریق و تنفس و همچنین فرستادن خون بیشتر به پوست، سعی می کند فرد را خنک کند.
آسیب های حاصل از گرما به تناسب شدت آن، به سه گروه تقسیم می شوند:
۱) گرمازدگی خفیف
۲) گرمازدگی متوسط
۳) گرمازدگی شدید
● گرمازدگی خفیف:
این حالت وقتی پیش می آید که فرد به مدت طولانی، در معرض حرارت نسبتاً بالا قرار گیرد. نشانه‌های آن اغلب به صورت گرفتگی ماهیچه ها، خستگی مفرط و گاهی سرگیجه و غش بروز می کنند.
▪ کمک های اولیه در گرمازدگی خفیف :
۱) مصدوم را به جای خنک منتقل سازید.
۲) به آسیب دیده محلول ORS یا محلول آب و نمک و شکر(یک قاشق چای خوری نمک با ۸ قاشق چای خوری شکر در یک لیتر آب) بدهید.
۳) ماهیچه های گرفته و گرمازده را ماساژ دهید.
۴) حوله نم دار روی پیشانی و عضلات مصدوم قرار دهد.
۵) اگر نشانه ها بهبود نیافت یا وخیم تر شد، بیمار را به مرکز درمانی منتقل کنید.
● گرمازدگی متوسط:
این حالت به‌دلیل قرارگرفتن فرد در معرض گرمای زیاد و انجام فعالیت بدنی شدید در محیط مانند ملوانان، کشاورزان و آتش نشان ها پیش می آید. علائم آن به صورت سرگیجه و عدم هوشیاری است و به‌دنبال آن، پوست رنگ پریده می شود. دیگر نشانه‌ها به صورت تنفس سریع و سطحی، نبض ضعیف، ضعف و تعریق بدن است.
▪ کمک های اولیه در گرمازدگی متوسط:
۱) نخست مصدوم را به محل خنک و سردی منتقل کنید.
۲) آسیب‌دیده را وادار کنید، دراز بکشد و پاهای او را بالا بیاورید.
۳) به‌وسیله پارچه نمدار و بادبزن و یا هر وسیله دیگری مصدوم را خنک کنید.
۴) به مصدوم ORS (محلول آب و نمک و شکر) بدهید، مشروط به اینکه هوشیار بوده و استفراغ نکند.
۵) اگر لازم شد، به بیمار تنفس مصنوعی بدهید.
۶) در صورت بهبود نیافتن، مصدوم را سریعاً به مرکز درمانی منتقل سازید.
● گرمازدگی شدید:
این حالت بسیار خطرناک است و بیشتر در روزهای گرم و مرطوب اتفاق می افتد. قیافه بیمار گرمازده، تب دار بوده، پوست گرم و خشک، تنفس سطحی و نبض ضعیف می شود. درجه دمای بدن مصدوم افزایش می یابد. عدم هوشیاری و احتمالاً اغما و تشنج نیز جزو دیگر نشانه‌هاست.
▪ کمک های اولیه در گرمازدگی شدید :
۱) همه لباس های مصدوم را درآورده و او را در حوله یا پارچه مرطوب قرار دهید. می توان آسیب‌دیده را داخل وان یا لگن آب سرد قرار داد. مواظب باشید مصدوم غرق نشود. همچنین می توان از قرار دادن کیسه های یخ در کشاله ران، زیر بغل، زانو، مچ دست و پا نیز استفاده کرد.
۲) اگر بیمار دچار شوک است، شوک را درمان کنید.
● گرمازدگی در مسافرت:
در هنگام مسافرت به دلیل آن که افراد به مدت طولانی در معرض تابش نور خورشید و هوای گرم قرار دارند، بیشتر از دیگر مواقع دچار تعریق و تشنگی می شوند. در چنین شرایطی کودکان و سالمندان بیشتر از افراد جوان و میانسال نیاز به مراقبت دارند. بنابراین بهترین کار در هنگام مسافرت این است که تشنگی کودکان و سالمندان را از طریق خوراکی (محلول آب و شکر و نمک) جبران کنیم.
البته بهترین روش آن است که علاوه بر نوشیدن آب ، در هنگام سفر چند عدد خیار و نمک در اختیار کودکان قرار دهیم تا از طریق آن تشنگی و کمبود آب و نمک بدن خود را جبران کنند. این اقدام باعث می شود تا پایان سفر هیچ عارضه ای برای کودکان و سالمندان پیدا نشود.
لازم به یادآوری است کسانی که دچار بیمارهای عصبی و قلبی هستند نیز به هنگام مسافرت یا قرار گرفتن در محیط های گرم، از روش‌های بالا بهره ببرند، چون این افراد نیز مستعد بروز گرمازدگی هستند.

منبع : تبیان