بررسی خطراتی که سلامتی زنان را درجهان تهدید می کند

زنان در هر کجای جهان، زندگی کنند جانشان در معرض خطرات فراوانی است. در هر دقیقه یک زن به علت عوارض ناشی از حاملگی جان خود را از دست می دهد و بسیاری از زنان دیگر از بیماریها و صدمات ناشی از حاملگی رنج می برند. خطرات حاملگی در مورد زنان جوان بیشتر است احتمال مرگ دختران ۱۰ تا ۱۴ ساله باردار ۵ بار بیشتر از زنان ۲۰ تا ۲۴ ساله است. زنان بیشتر در معرض ابتلا به ویروس ایدز و سایر عفونت های ناشی از مقاربت جنسی هستند. در آفریقا تعداد زنان مبتلا به بیماری ایدز ۲ میلیون نفر بیشتر از مردان است.
در طول سالهای باروری خشونت به اندازه ی سرطان عامل مرگ زنان بوده است. از هر سه زن یک نفر در طول زندگی خشونت را تجربه کرده است، در هنگام بروز موارد اضطراری زنان از اعضای سالمند و جوان خانواده مراقبت می کنند، اما حمایتی که از خود آنها می شود ناچیز است.
در هنگام موارد اضطراری زنان بیشتر در معرض مخاطرات ناشی از خشونت هستند. بسیاری از زنان این آزادی را ندارند که در مورد مسائل سرنوشت ساز مربوط به خودشان تصمیم گیری کنند. آنها در فقر به سر می برند چرا که ۶۰ درصد فقرای جهان را زنان و دختران تشکیل می دهند.
زنان از تحصیلات چندانی برخوردار نیستند و دو سوم بی سوادان جهان را زنان تشکیل می دهند. آنها از مراقبت های بهداشتی محرومند چرا که ۳۵۰ میلیون زن در جهان هنوز در تصمیمات سیاسی دخالت اندکی دارند و از هر هشت نفر نماینده مجلس فقط یک نفر زن است.
تحصیلات و خدمات بهداشتی بهتر شامل بهداشت باروری قدرت تصمیم گیری بیشتری به زنان خواهد داد. زنی که قادر به اداره ی زندگی خود باشد کمتر در معرض مخاطرات قرار دارد.زنان در هر کجای جهان زندگی کنند جانشان در معرض خطرات فراوانی است.
● بیماری ها و سلامت زنان
▪ معاینات زنان
در زمینه ی سلامت جسمانی زنان، پزشک زنان و زایمان از دانش ، آموزش و مهارت های ویژه ای برخوردار است وی به عنوان متخصص سلامت و بهداشت زنان می تواند بر اساس نیازی که دارید تدابیری مراقبتی طراحی کند. وی می تواند به شما بیاموزد که چگونه از سلامت خود محافظت کنید و از ابتلا به بیماری ممانعت به عمل آورید و چگونه به شناسایی مشکلاتی بپردازید که فقط یک پزشک یا آزمایش های ویژه به تشخیص آنها هستند ، همچنین در صورت ابتلا به بیماری، وی از شما مراقبت های لازم را به عمل خواهد آورد.
▪ ورزش و تناسب اندام رهنمودی برای زنان
ورزش می تواند عضلات شما را نیرومند و به شما کمک کند تا از وزن خود بکاهید ولی آیا هیچ می دانید که ورزش می تواند قدرت تحمل شما را خیلی بیشتر کند؟ انجام تمرینات ورزشی به طور منظم با توجه به پیروی از یک برنامه ی بلند مدت می تواند به زنان انرژی اضافی بدهد . خصوصاً وقتی که به آن نیاز داشته باشند بسیاری از زنان مایلند انرژی خود را افزایش دهند. برای نائل شدن به چنین هدفی برخی از برنامه های ورزشی بهتر از برنامه های دیگر است.شما به عنوان یک زن اهداف خود را تعیین کنید و به آن دست یابید تا به شرح برخی از اثرات بنیادی و اصولی یک برنامه ورزشی بر بدن یک زن بپردازیم.
▪ آمــاده شـویـــد.
پیش از آغاز یک برنامه ورزشی ، باید از سلامت خوبی برخوردار باشید، شما بدون اینکه آسیبی ببینید باید تاب تحمل فشارهای بدنی را داشته باشید. افرادی که هیچ گونه علائمی ندارند، هنگام انجام تمرینات ورزشی با مشکلی روبرو نخواهند شد.
هر چقدر بدن شما نیاز بیشتری به اکسیژن پیدا کند ضربان قلب شما سریع تر می زند و هر چه قدرت تحمل شما افزایش یابد (اکسیژن بیشتری به شما می رسد) لازم است پیش از اینکه ضربان قلبتان سریع تر بزند شدیدتر فعالیت کنید تا قلب سریع تر به حالت آرامش باز گردد.
▪ مدت زمان ورزش و کاهش وزن
عده ای فکر می کنند با جنب و جوش بیش از اندازه از ورزش سود خواهند برد. در نتیجه ممکن است بیش از اندازه فعالیت کنند و به خود لطمه بزنند.
هنگامی که برنامه ی ورزشی خود را آغاز می کنید در طول چند ماه اولیه هدف خود را پائین ترین قسمت از ضربان قلب راهنما (۶۰%) قرار دهید. به همین ترتیب که هیکل موزون تری پیدا می کنید، تدریجاً به ضربان قلب را برای ۲۰ تا ۳۰ دقیقه حفظ کنید. از آنجایی که هر فردی با دیگری فرق دارد، عده ای قادرند بیشتر پیش بروند و ممکن است برای عده دیگری حفظ ضربان کمتر ، دشوار تر باشد. از این رو برای هر زنی مهم است تا برنامه ی ورزشی خود را بر حسب توانایی اش اصلاح و تعدیل کند.
هر بار که ورزش می کنید، ابتدا باید به مدت ۵ الی ۱۰ دقیقه آرام فعالیت کنید، مانند نرمش «گرم شدن» پیش از هر جلسه با نرمش شروع کنید، هر چقدر سن شما بیشتر باشد باید مدت بیشتری خود را گرم کنید هنگامی که بدنتان گرم شد دست به کار شوید به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه بر اساس ضربان قلب راهنمای خود ورزش کنید، پس از این مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه ای باید به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه با کاهش تدریجی فعالیت خود آرام شوید و اجازه دهید تا ضربان قلب شما به حد طبیعی خود بازگردد.
یک برنامه ی مناسب و مستمر ورزشی باید حداقل سه روز در هفته انجام شود. لازم نیست که آن را هر روز انجام دهید عضلات عده ای قادر به تحمل ورزش روزانه نیست، برای آنان یک روز در میان مناسب است. ولی مهم است که در طول سال برنامه دائمی خود را حفظ کنید . اگر برای ۶ تا ۸ هفته از ورزش کردن دست کشیدید لازم است با شدت کمتری جد و جهد کنید گویی که به تازگی برنامه ی ورزشی را آغاز کرده اید.
بسیاری از زنان به این دلیل یک برنامه ورزشی را آغاز می کنند که از وزن خود کم کنند. در ابتدا شما شروع می کنید تا عضله را جایگزین چربی کنید و عضله وزن بیشتری دارد. بنابراین حتی اگر چوب هم از دست بدهید کاهش وزن آهسته صورت می گیرد. به همین دلیل پیش از اینکه متوجه نتایج کاهش وزن شوید معمولاً چند ماه طول خواهد کشید. ولی مأیوس نشوید حتی پیش از اینکه ترازو تغییری در وزن شما را نشان دهد شما متوجه می شوید که لباسهایتان گشاد شده اند.
● غمزدگی : روشی برای التیام
تغییرات روانی بدنبال از دست دادن جنین یا نوزاد و روش مقابله با آن
مرگ یک نوزاد قبل از تولد یا بعد از آن یک تراژدی بس اندوهناک است. دردی که شما به خاطر از دست دادن نوزاد خود در دل احساس می کنید مرحله ای است طبیعی بسوی تسکین آلام و غم هایتان ممکن است تأثیر این ضایعه بر شما به اندازه ی مرگ همسر، پدر یا مادر ، خویشاوندان یا فرزند بزرگ تر جانکاه باشد. خاطره ی او همیشه با شماست و شما نباید آن را نادیده انگارید و از آن اجتناب کنید.
غمزدگی عکس العملی عادی و ضروری در برابر از دست دادن یک نوزاد است برای یک مادر این وابستگی می تواند بسیار قوی و شدید باشد.
غالباً این احساس خیلی زودتر از تولد نوزاد، گاهی اوقات حتی قبل از آبستنی بروز می کند و در طول دوران حاملگی فزونی می گیرد.
▪ مراحل غمزدگی:
ممکن است مرحله ی غمزدگی که در پی مرگ عزیزی به وقوع بپیوندد از ۶ ماه تا ۲ سال یا بیشتر ادامه یابد. ضربه ی روحی (شوک) و کرخت شدن روشی است که عقل بر می گزیند تا به هنگام روبرو شدن با ضایعه ی بزرگی برای اولین مرتبه از خود محافظت کند.
هر چند ممکن است در طول این مرحله شما و همسرتان جسماً در کنار یکدیگر باشید، ولی در درون احساسی کاملاً شخصی از تنهایی و خلاء روحی داشته باشید.
جستجو و آرزو کردن وقتی آغاز می شود که مرحله ی ابتدایی غمزدگی یعنی ضربه ی روحی شروع به محو شدن کند. غالباً در این هنگام شدیداً احساس گناه می کنید. ممکن است احساس خستگی ، ضعف ، غم، سرگشتگی ، و بی پناهی کنید. ولی به نحوی شما آرام، آرام شروع می کنید بر روی پای خود بایسیتید و این ضایعه را بپذیرید.
پذیرش: آخرین مرحله ی غمزدگی است. غالباً کمتر به او فکر می کنید. و اندوه کمتری به دل راه می دهید. شما شروع خواهیدکرد تا فعالیت و تماس های اجتماعی خود را از سر بگیرید با دوستان می خندید و برای آینده ی خود برنامه ریزی می کنید.
علائم دیگر غمزدگی :
به محض غمگین شدن ، ممکن است احساسات یا علائم جسمانی دیگری که همچنین طبیعی و عادی هستند بر شما مستولی شوند:
ـ درد در پستان و بازوها
ـ احساس خفقان و در قفسه سینه و گلو
ـ حرکات نامنظم قلب
ـ سردرد
ـ مشکل خوابیدن و کابوس دیدن
ـ بی اشتهایی
ـ خستگی مفرط
ـ فراموشی و فقدان قدرت تمرکز
ـ در عالم تخیلات فرو رفتن و درباره ی نوزاد خیالبافی کردن ونگران وی شدن
● چاقی و سلامتی زنان
چاقی – چربی اضافی بدن – می تواند باعث مشکلات سلامتی شود.
عده ای از زنان بیش از حد معمول چاق هستند کم کردن وزن بدن کار آسانی نمی باشد. و رژیم گرفتن به تنهایی پاسخی به آن نیست هر شخصی باید در بدن خود کمی چربی داشته باشد.چاقی یعنی چربی اضافی داشتن . اگر وزن شما۲۰% بیش از وزن ایده آل است، شما فرد چاقی هستید. بنابراین شخصی که از لحاظ جسمانی خوش ترکیب است می تواند وزنی بیش از وزن عادی داشته باشد، ولی در عین حال مقدار چربی بدنش کمتر از مقدار معمول باشد.
▪ پرخوری و عدم فعالیت بدنی
چاقی علل زیادی دارد، از متداولترین دلایل چاقی ، پرخوری و عدم فعالیت بدنی است. ممکن است یک زن چاق کم غذا بخورد ولی با وجود این قادر به کم کردن وزن خود نباشد ، علت آن ممکن است در اثر متابولیسم بدنش باشد.متابولیست یا سوخت وساز عبارتست از کل تمام واکنشهای شیمیایی که برای بقای حیات در بدن وجود دارد. رژیم های غذایی خیلی کم کالری است ، سوخت وساز بدن را آهسته و کاستن وزن را دشوار می کند.زن بودن خود عامل مستعد کننده ی چاقی است هنگامیکه دختر جوانی به سن بلوغ می رسد بدنش بیشتر هورمون استروژن می سازد، استروژن تا حدودی عامل ذخیره شدن چربی از قسمت هایی از بدن است که به زن اندامی زنانه می دهد. هنگام بارداری وزن یک زن باید حدوداً ۱۲ کیلوگرم اضافه شود تا نوزاد از سلامت کامل برخوردار باشد.اگر زنی بیش از این مقدار اضافه وزن پیدا کند، احتمالاً چربی ذخیره کرده است و ممکن است در حاملگی های بعدی با مشکل تشکیل چربی اضافی روبه رو شود و بدین ترتیب هر بار که حامله می شود اضافه چربی همچنان ادامه یابد.
▪ خطرات تندرستی ناشی از چاقی
۱۰ تا ۱۵ کیلوگرم چربی اضافی می تواند در نحوه ی فعالیت بدن شما تفاوت اساسی بوجود آورد. بسیاری از دل نگرانی هایی که در مورد تندرستی افراد وجود دارد ممکن است مستقیماً در ارتباط با چاقی باشد.
ـ سرطان
زنان چاق ممکن است به انواع ویژه سرطان مبتلا شوند. سرطان رحم در زنان چاق بیش از زنانی که وزن بدن آنها طبیعی است رایج است. این می تواند بدین علت باشد که بدن زنان چاق استروژن بیش از اندازه تولید می کند همچنین احتمال زیادی وجود دارد که زنان چاق به سرطان پستان کولون و راست روده مبتلا شوند. به نظر می رسد که این موضوع با رژیم غذایی رابطه ی مستقیم دارد، زیرا این نوع سرطان احتمالاً با خوردن غذاهایی در ارتباط است که بدون فیبر بوده ولی چربی و کالری خیلی زیادی دارند. خوشبختانه ، در صورتی که از وزن خود بکاهید خطر ابتلا به این سرطان ها نیز کاهش می یابد.
● بهداشت روان زنان
خانواده یکی از ارکان اصلی نظام اجتماعی است، پدر و مادر اولین مربیان کودک هستند و ضمن برخورداری از دانش ، مهارت ونگرش جدید نقش مطلوب تری در عرصه اجتماعی ایفا می نمایند.مشکلات و اختلالات مربوط به خواب، مشکل خواب یکی از شایعترین علل مراجعه بیماران به پزشک می باشد.
بی خوابی و پرخوابی و بدخوابی.
بی خوابی: شکایت بیمار از ناتوانی در به خواب رفتن یا بیدار شدنهای مکرر در طول شب است.
پرخوابی: بیمار از زیاد شدن غیر عادی و ناخواسته خواب شاکی است.
بدخوابی : زمان خواب طبیعی است ولی بیمار در زمان خواب حالاتی از قبیل: دندان قروچه کردن (سائیدن شدید دندانها به همدیگر با صدای بلند) ، حرف زدن در خواب( درحالی که بیمار خواب است کلمات مفهوم یا نامفهوم را به زبان می آورد. راه رفتن در خواب و کابوسهای شبانه بوجود می آیند.)
در بسیاری از موارد اختلال خواب ناشی از عوامل دیگری هستند که آنها را می توان بصورت زیر خلاصه کرد:
الف) بیماریهای جنسی: بیماری های قلبی، بیماریهای ریوی، مرض قند، بیماریهای همراه با درد.
ب) بیماریهای روانی: افسردگی، اضطراب ، انواع شدید، اختلالات روانی
ج) مصرف یا سوأ مصرف بعضی از مواد: داروهای ضد احتقان، داروهای آسم، سوء مصرف محرک های مغز، سیگار، چای، قهوه یا قطع ناگهانی مصرف الکل و تریاک.
● پیشگیری و درمان بی خوابی ها:
۱) عوامل محرک بی خوابی را شناسایی و در کاهش آن بکوشیم
۲) مصرف چای و قهوه قطع شود
۳) از اطاق خواب فقط برای خوابیدن استفاده شود
۴) شل کردن عضلات، تمرکز حواس باعث تسهیل و شروع خواب می گردد.
۵) اجتناب از خوردن غذاهای سنگین
۶) فقط زمانی که خواب آلوده شدید به بستر بروید
۷) سر یک ساعت مشخص از خواب بیدار شوید
۸) در صورت بی خوابی شبانه از چرت زدن و خوابیدن در طول روز اجتناب گردد
۹) جدا کردن محل خواب کودکان از والدین از سنی که کودک قدرت تمیز پیدا کند.
۱۰) رعایت کردن پوشش توسط والیدن در منزل در حضور کودکان
۱۱) ارضاء صحیح و مناسب نیازهای عاطفی و روانی کودکان توسط خانواده
۱۲) جلوگیری از تحریک جنسی زود رس کودکان
۱۳) جلوگیری از معاشرت کودکان و نوجوانان با دوستان ناباب
۱۴) استفاده از تعالیم و آموزشهای مذهبی و، سعی در ترویج آنها
۱۵) فراهم آوردن شرایط ازدواج در زمان مناسب
● بیماریهای روان تنی
به مصداق شعر معروف مولانا (تن ز جان و جان ز تن مستور نیست) هم بیماریهای جسمی می تواند باعث آزردگی روحی شود و انواعی از علائم روانی مثل اضطراب، عصبانیت، افسردگی و غیره ایجاد نماید و هم عوامل و فشارهای روحی می تواند باعث ایجاد ضایعات و بیماریهای جسمی گردند. به بیماریهای جسمی که تحت تأثیر عوامل روانی بوجود آمده یا کشیده شده اند اصطلاحاً بیماریهای روان – تنی گفته می شود.
از بیماریهای روان تنی شایع می توان فشار خون بالا،بیماریهای قلبی (مثل سکته های قلبی) آسم، بیماریهای گوارشی (بخصوص زخم معده و اثنی عشر) ، بیماریهای غدد داخلی (مثل کم کاری یا پرکاری غده تیروئید) . بیماریهای پوششی (مثل کهیر خارش) ، میگرن و بسیاری از بیماریهای دیگر را نام برید.
● پیشگیری
۱) آموزش بهداشت روانی به افراد جامعه
۲) آموزش و کمک به افراد در هنگام مواجهه با استرس برای غلبه بر مشکلات
۳) آموزش روشهای آرام سازی
۴) کمک به بیمار برای تسهیل در تخلیه کردن عواطف و احساسات دردناک درونی
۵) ارجاع بیمارانی که مبتلا به یک بیماری جسمی هستند ولی استرسها و عوامل روانی در پیدایش یا تشدید آن نقش داشته است.
بدیهی است که درمان بیماریهای روان تنی با داروها و روشهای درمان خاص خود و توسط پزشک مربوطه انجام می شود ولی درکنار آن توجه به وضعیت روحی و روانی بیمار، روند معالجه و بهبودی را تسریع می کند.
● بهداشت دختران نوجوانان و والدین
(بلوغ چیست؟)
نوجوانان طی دوران بلوغ در تلاطم انواع نگرانیهای فردی و اجتماعی و مشکلات جسمی خاص این دوران قرار می گیرند که اگر مورد حمایت واقع نشوند، ضربه های جبران ناپذیری به نسل آینده وارد خواهد شد.بلوغ یک مرحله بحرانی است که در گذر از این دوره زیر بنای بزرگسالی فرد پی ریزی می شود و ممکن است بسیاری از مشکلات روحی، نازایی ، بیماریهای عفونی ، ازدواجهای ناموفق ، حاملگی های زود رس و مخاطره آمیز، صدمات و مرگ و میر مادر و کودک و در نهایت مشکلات عدیده جسمی و روحی ریشه در این دوران داشته باشند.
سن شروع بلوغ
سن شروع بلوغ در دو جنس پسر و دختر متفاوت است بطوریکه در پسرها تغییرات جسمی بلوغ ۲ سال دیرتر از دخترها، شروع می شوند. سن شروع بلوغ در پسرها ۱۰ تا ۱۴ سالگی و در دخترها ۸ تا ۱۲ سالگی است. از آنجائیکه طول مدت رشد پسرها طولانی تر از دخترها است، معمولاً قد مردان بلندتر از زنان می شود.
● اهمیت سلامت دختران نوجوان
سلامت دختران از اهمیت زیادی برخوردار است. آنها در مسیر رشد و تکامل خود بعد از گذر از دوران کودکی بلوغ، ازدواج، بارداری و زایمان را تجربه می کنند و نسلهای آینده در دامن آن ها رشد می کنند بنابراین مادران سالم هستند که با پرورش نسلهای سالم جامعه توسعه یافته را پایه گذاری می کنند.هنوز هم در بعضی از جوامع دخترها قربانی انبوهی از سنتهای غلط حاکم برخانواده خود هستند. به طوری که به بهداشت، تغذیه و آموزش آنها در مقایسه با پسرها توجه کمتری می شود. بدیهی است این امر تهدیدی جدی جهت سلامت مادران آینده بشمار می رود.

منبع : پزشکان بدون مرز