تعظیم غرب در برابر همگرایی جهان اسلام

وحدت میان فرق اسلامی مسئله ای‌است که غرب از دیرباز نسبت به آن واکنش نشان داده است.حضور عوامل تفرقه برانگیز و وابسته به غرب در ممالک اسلامی و ظهور و سقوط تفکرات تجدد طلبانه ای مصدر آنها در اندیشه غرب بوده و می باشد هیچ گاه از صحنه سیاسی و اجتماعی جهان اسلام محو نگردیده است.البته ممکن است شکل تفرقه افکنی غرب در جهان اسلام بنا بر مقتضیات زمان و مکان تغییر کرده باشد اما کلیت این تفرقه افکنی هیچ گاه از بین نرفته است.
واقعیت امر این است که در تعالیم اسلامی راهکارهای ایجاد وحدت در جهان اسلام تعبیه شده و به صورت بالقوه باقی مانده است.حال باید نیرویی به وجود آید تا این وحدت بالقوه را به وحدتی بالفعل و پویا تبدیل نماید. در حال حاضر نیز واشنگتن،لندن، کاخ الیزه و اتحادیه اروپا سعی دارند با استناد به مفاد و بندهای مندرج در قوانین صوری و غیرکاربردی خود فضا را در جهت مانور مخالفان اسلام گرایی در خاورمیانه بگشایند و با دخالت آشکار در امور داخلی لبنان و فلسطین از بیداری مسلمانان جلوگیری نمایند.
نخستین گام در جهت گذار از ایستایی و رخوت به سوی پویایی و تحرک موثر در فضای خاورمیانه اسلامی همان آگاهی نسبت به وجود سستی و رخوت است. این آگاهی باید توسط علمای آگاه شیعه و اهل تسنن به برخی دولت ها و ملت های خاورمیانه انتقال یابد. شکستن حصار رخوت یعنی جدی ترین حرکت به سوی ماهیت پویای اسلام. غرب از دیرباز سعی کرده است راه های نیل به پویایی را در مقابل جوامع اسلامی مسدود نماید و سپس به گونه ای القا کند که اساسا “پویایی” و “تحرکی” در دین اسلام وجود ندارد. غرب با هدف محقق ساختن این رخوت و سستی اقدامات گسترده ای انجام دادکه مهمترین و خطرناک ترین آنها تحریک فرق اسلامی بر ضد یکدیگر بود.
هم اکنون ظرفیتهای سیاسی و اقتصادی فراوانی در جهان اسلام وجود دارد که در صورت وحدت کامل مسلمانان و همگرایی آنها با یکدیگر به فعلیتی تام خواهند رسید.به عنوان مثال ۸ کشور مسلمان شامل ایران، اندونزی، مالزی، مصر ، ترکیه، نیجریه، بنگلادش و پاکستان با حدود۹۰۰ میلیون نفر جمعیت تشکیل دهنده گروه دی ۸ هستند. این گروه در ۲۲ نوامبر سال ۱۹۹۶ میلادی به ابتکار نجم الدین اربکان نخست وزیر وقت ترکیه شکل گرفت. این ابتکار نخست وزیر اسبق ترکیه در نهایت به همگرایی بیشتر هشت کشور مسلمان مذکور با یکدیگر منجر شد.هم اکنون لازم است کشورهای عضو دی ۸ ساز و کارهای همگرایی با یکدیگر را ،با استناد به واقعیات جهان امروز و با مدنظر قرار دادن تلاشهای مذبوحانه غرب جهت ممانعت از همگرایی در جهان اسلام ترسیم نمایند.اگر بخواهیم نگاهی واقع بینانه نسبت به دی ۸ داشته باشیم،در می یابیم که هنوز بسیاری از ظرفیتهای هشت کشور اسلامی در عرصه همگرایی بین المللی به صورت بالقوه باقی مانده است.از این رو لازم است این ظرفیتها و امکانات حالتی بالفعل بیابد تا جهان اسلام از همگرایی موثر بین دولتها و ملتها منتفع شود.
معمولاغرب الگوهای توسعه را در بسته ای از ابهام و فرافکنی ارائه می دهد تا عقل سلیم انسان نتواند بر مرکز ثقل لرزان این مدلها تعمق نماید.پس از نمایش و تشریح نقاط ضعف توسعه غرب مدارانه،بهترین فرصت جهت از بین بردن ریشه های این نوع توسعه و جایگزینی الگوی توسعه اسلامی فراهم می آید.
روند مذکور بایدتحت تدبیر و درایت کشورهایی آگاه مانند جمهوری اسلامی ایران هدایت شود تا دستخوش تحریف نگردد.نباید فراموش کرد که در پی افول قدرت غرب در تشریح مدلهای توسعه فرصت مناسبی جهت بازتولید توسعه بر مبنای تعالیم آخرین و کامل ترین دین الهی به‌وجود آمده است .گروه «دی ۸»، متشکل از هشت کشور ایران، ترکیه، پاکستان، بنگلادش، اندونزی، مالزی، مصر و نیجریه است که جملگی ضمن بهره مند بودن از ظرفیتهای اقتصادی قابل اتکا،از استعداد تاریخی و مذهبی چشمگیری در راستای خنثی سازی مدلهای وارونه توسعه برخوردارند.بهره مند بودن کشورهای عضو دی ۸ از ظرفیتهای اقتصادی فاکتور مهمی در راستای نیل به توسعه واحد اسلامی محسوب می شود.جمع عاقلانه این ظرفیتها در مسیر تدوین شده توسعه اسلامی هنر سیاستمداران کشورهای دی ۸ را می طلبد.
علاوه بر دی ۸ ظرفیتهای فراوان دیگری در قالب تشکیل سازمان کنفرانس اسلامی و... نهفته است که باید این ظرفیتها را شناسایی نمود. ایجاد تفرقه میان شیعیان و اهل تسنن را می توان در دو لایه مختلف مورد فحص و بررسی قرار داد. یک لایه درونی و نهان و یک لایه خارجی و آشکار. غرب هر اندازه هم که در جهت ایجاد اختلاف میان فرق اسلامی تلاش کند قدرت دسترسی به لایه درونی و نهان روابط مسلمانان را ندارد. از سوی دیگر تا زمانی که لایه درونی ذکر شده در حالتی متعادل و با ثبات قرار داشته باشد، معادلات مذهبی و قومی جهان اسلام در قالب مورد علاقه و نیاز غرب دگرگون نخواهد شد.
دشمنان اسلام نهایتا قادر به هدایت لایه خارجی و آشکار روابط میان مسلمانان هستند. تلاش هایی که جمهوریخواهان و دموکراتها ی آمریکا در راستای ایجاد بحران امنیت در عراق، لبنان، فلسطین و افغانستان انجام می دهند و یا لابی های سیاسی که میان تل آویو و لندن با برخی دولت های عربی وجود دارد جملگی در قالب همان تلاش غرب برای تاثیرگذاری در لایه خارجی مذکور قابل تحلیل و بررسی است. اما لایه داخلی نسبت به لایه خارجی حکم محور و پایه را دارد. تنظیم لایه داخلی روابط میان مسلمانان جهان اسلام با یکدیگر به عهده خود آنان است و هیچ یک از دشمنان دین مبین اسلام قدرت دسترسی به مناسبات شکل گرفته در این لایه مهم را ندارند. بنابراین ایجاد روابط حسنه میان شیعیان واهل تسنن و همفکری مسالمت آمیز میان آنها در وهله اول به تقویت لایه درونی و نهان مناسبات این دو می انجامد و در گام بعدی انعکاس این وحدت درونی به لایه بیرونی سرایت خواهد کرد.
در نهایت اینکه غرب در برابر همگرایی جهان اسلام همیشه مغلوب بوده است.این شکست‌های غرب طی سه سال اخیر و به دنبال پیروزیهای مکرر مقاومت اسلامی لبنان و فلسطین بر رژیم صهیونیستی شدت گرفته است.بنابر این هم اکنون‌بهترین فرصت جهت تحقق وحدت اسلامی است.وحدتی مقدس که متضمن تعالی دنیوی و اخروی مسلمین خواهد بود.

سحاب فاطمی

منبع : روزنامه جوان