وقتی می‌خواهیم بچه‌هایمان را از شیر بگیریم

دو تا سه سالگی بهترین زمان است که می‌توان بچه‌ را از شیر گرفت. این مرحله هم مثل بقیه مراحل زندگی کودک، سختی‌های خاص خودش را دارد. مهمترین ویژگی دو سال اول زندگی، رشد و تکامل سریع فیزیکی است و بسیاری از تغییرات، تحت تأثیر دریافت مواد مغذی قرار می‌گیرند.
نوزادان سالمی که با مواد مغذی و طبیعی تغذیه می‌شوند، انرژی کافی برای یادگیری و پاسخ دادن به محرک‌های محیط را دارند. از زمانی‌که کودک خوردن غذائی غیر از شیر مادر را تجربه می‌کند، گرفتن او از شیر مادر به شکلی بسیار کند، اما پیوسته آغاز می‌شود.
گرفتن کودک از شیر آغاز استقلال او است؛ این‌که او به تنهائی بتواند آن‌چه را که دوست دارد و به میزان دلخواه بخورد. در حقیقت بخش عمده‌ای از این کار برای کودک جنبه روانی دارد، به همین دلیل باید به شکل تدریجی و با جایگزین کردن غذاهای مکمل، این امر را برای کودک قابل قبول کرد و گرفتن از شیر را برای کودک نباید به‌عنوان یک تنبیه به کار برد. باید با او حرف زد و به او گفت که بزرگ شده است.
رابطه عاطفی کودک و مادر در این میان به هیچ‌وجه نباید دچار مشکل شود. پدر هم در این‌جا نقش پراهمیتی دارد؛ کودک باید بتواند جایگزینی غیر از آغوش مادر پیدا کند، پس بهتر است بچه در این مرحله همراه و از دست پدرش غذا بخورد. بهترین زمان برای گنجاندن غذای تکمیلی در برنامه غذائی کودکان زمانی است که آنها به خوردن غذای خانواده علاقه نشان می‌دهند. این امر بین چهار تا شش ماهگی رخ می‌دهد. منظور از علاقه آن است که وقتی که غذای خانواده حاضر می‌شود کودک خودش را به سفره یا میز غذا می‌رساند.
● خوراکی‌های بی‌مزه
۷۰ تا ۸۵ درصد وزن شیرخواران را آب تشکیل می‌دهد. از همین رو مایعات رقیق برای شروع غذای تکمیلی نوزاد بهترین گزینه است. اولین غذائی که از سوی متخصصان اطفال و تغذیه برای کودک توصیه می‌شود، ”لعاب برنج“ است. این به اصطلاح غذا حاوی نشاسته، راحت‌ترین ماده غذائی برای هضم، است. غذای کودک باید فاقد هرگونه افزودنی و طعم‌دهند باشد. این مواد امکان دارد معده کودک را تحریک کند.
طبع هر کودکی را باید در نظر گرفت. امکان دارد به دلیل برخی حساسیت‌های خاص، معده کودک برخی از مواد غذائی را نپذیرد و در هضم آنها مشکل داشته باشد. به همین دلیل بین غذاهائی که به‌عنوان مکمل به کودک می‌دهید، فاصله زمانی مشخصی را در نظر بگیرید تا از نحوه فعالیت سیستم گوارشی او آگاه شوید.
این غذاها باید در مقدار خیلی کم شروع شود. فرنی و حریره بادام خوراکی‌هائی است که در رده‌های بعدی قرار می‌گیرند. در خوراندن غذا به کودک اصرار نکنید. اگر میل به خوردن غذائی نداشت، یک هفته از دادن آن به کودک خودداری کنید. سعی کنید این غذاها را در فاصله زمانی وعده‌های شیر خوردن کودک بگنجانید. کودک از والدین خود تقلید می‌کند؛ سعی کنید عادات صحیح غذا خوردن را به او بیاموزید. هنگام غذا دادن با او صحبت کنید و نام غذاهائی را که به او می‌دهید، بگوئید تا کودک علاوه بر طعم، با نام غذا هم آشنا شود. غذاهای جدید را در حد یک‌ ـ دو قاشق به کودک بدهید.
● همراه با خانواده
غذاهای جامد را پس از یک سالگی برای کودک توصیه می‌کنند. سوپ و پوره سیب‌زمینی از ساده‌ترین خوراک‌هائی است که مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این سن می‌توان گوشت را هم به وعده‌های غذائی کودک اضافه کرد. ترتیب اولویت این منبع پروتئینی شامل گوشت گوسفند، مرغ و گوساله است. سبزیجات هم می‌توانند در غذای کودک شما به مرور افزوده شود. هویج، سیب‌زمینی و نخودفرنگی را هم در فواصلب معین می‌توان به سوپ اضافه کرد.
می‌توانید از زرده تخم‌مرغ هم استفاده کنید، به شرط آن‌که کاملاً پخته و سفت باشد. این ماده مملو از پروتئین است، اما چون کمی هضم آن برای کودک مشکل است باید از مقدار کم شروع کرد.
در تابستان و با توجه به تنوع میوه‌های شیرین زمان مناسبی است که کودک خود را به خوردن میوه تشویق کنید. میوه‌ها را از هسته جدا کرده، با ته قاشق له کنید و در اختیار کودک قرار دهید. آب میوه‌های طبیعی و خانگی در این بین اهمیت زیادی دارند، چون بخش زیادی از آب بدن را تأمین می‌کند، مغذی است و از لحاظ روانی جایگزینی مناسب برای شیر مادر قرار است. بهتر است کودک را تشویق کرد که مایعات را در لیوان‌های نی‌دار بخورد. مکیدن در کودکان حس غریزی است و استفاده از نی تا مدت‌ها می‌تواند جایگزین خوبی برای کودک باشد.
توجه داشته باشید که پیش از این کودک شما هر زمان که احساس گرسنگی کرده، به آغوش مادرش پناه برده و شیر خورده است، پس غذا را هم در چندین وعده، اما به مقدار کم در اختیار فرزندتان قرار دهید.
صبر و حوصله والدین اهمیت زیادی در نحوه غذا خوردن کودک دارد. فرزندتان را عادت دهید که در هنگام غذا خوردن کنارتان بنشیند. سعی کنید با اشتها غذا بخورید تا او هم به این کار تشویق شود. برگرداندن ظرف غذا، کثیف کردن لباس‌ها و سر و صورت هنگام غذا خوردن بخشی از روند تکمیلی رشد کودک است.
بدخلقی و عصبی بودن کودک زمانی که از دادن شیر به او امتناع می‌کنید طبیعی است. برای آرام و متقاعد کردن او سعی نکنید خواسته‌هایش را بی‌چون و چرا اجرا کنید. متأسفانه در این برهه والدین برای خلاصی از بهانه‌های کودک، مواد غذائی را وارد برنامه غذائی کودک می‌کنند که تنها شکم او را سیر می‌کند و هیچ ارزش دیگری ندارد، از دادن این مواد به کودک خودداری کنید؛ آسیب‌های جسمی و بیماری‌های ناشی از خوردن این مواد، به مراتب زحمت بیشتری را برایتان ایجاد می‌کند.

منبع : ماهنامه کودک