قیصر جنگ

از بین روسای جمهور ایالات متحده امریکا، جیمی کارتر از همه بیشتر عاشق تماشای فیلم بود. طی چهار سال اقامتش در کاخ سفید در مجموع به تماشای ۵۸۰ فیلم نشست. پل فیشر، آپارات چی سابق فیلم های کاخ سفید به یاد می آورد اولین فیلمی که کارتر در دوران ریاست جمهوری اش دیده بود، فیلم «همه مردان رئیس جمهور» بـود.
دموکرات های کاخ سفید همانند کارتر به فیلم های خاصی علاقه داشتند. جان اف کندی عاشق فیلم «اسپارتاکوس» بود و بیل کلینتون شیفته فیلم کلاسیک «ظهر طولانی». جرج بوش رئیس جمهور امریکا به فیلم های جنگی علاقه شدیدی دارد به خصوص فیلم «سقوط شاهین سیاه» که بر اساس داستانی درباره فرار قهرمانانه و طاقت فرسای یک گروه از سربازان امریکایی در سومالی ساخته شده است. آقای بوش معمولاً وقتی از امور کشورداری و دردسرهای جنگ عراق خلاص می شود به تماشای فیلم می نشیند.
علاقه خاصی هم به فیلم «نجات سرباز رایان» با بازی تام هنکس دارد. شاید همین فیلم های مهیج، جرقه ابتکار تعیین یک «قیصر جنگ» را در ذهن بوش زده باشد، آن هم در کشاکش کاخ سفید و کنگره امریکا بر سر ماندن یا نماندن در عراق. روزانه به طور میانگین یکصد عراقی بر اثر خشونت های ناشی از اشغال عراق، جان خود را از دست می دهند.
از هر سه عراقی، دو نفر از آنان به صورت دائم به آب آشامیدنی تمیز دسترسی ندارند. کودکان دچار سوء تغذیه هستند و تعداد زیادی از آنان به خاطر امراض قابل پیشگیری، جان خود را از دست می دهند. سیستم بهداشتی تقریباً نزدیک به نابودی کامل است.
تاکنون چهار میلیون عراقی و به عبارتی از هر هفت نفر یک نفر، مجبور به ترک خانه های خود شده اند و در صورتی که روند کنونی ادامه یابد، جزر و مد مهاجران می تواند به یک سونامی منطقه ای تبدیل شود که پیامدهای سیاسی تکان دهنده ای به همراه خواهد داشت. نیمی از مردم آواره عراق از این کشور فرار کرده اند.
اردن که دارای جمعیتی شش میلیونی است، هم اکنون پذیرای ۷۵۰هزار عراقی و سوریه ۱۹میلیون نفری، یک میلیون و ۲۰۰ هزار مهاجر عراقی را در خود جای داده است. فاجعه ای در شرف تکوین است، فاجعه ای به قیمت آبروی امریکا.
میزان محبوبیت جرج بوش به پایین ترین میزان خود رسیده که می تواند بر روی سایر جمهوریخواهان نیز تاثیرگذار باشد. بوش ۲۸ درصد محبوبیت دارد که این رقم پایین ترین میزان محبوبیتش از هنگام احراز ریاست جمهوری در سال ۲۰۰۱ است. رقم یاد شده مشابه میزان مجبوبیت جیمی کارتر رئیس جمهور اسبق امریکا در سال ۷۹۷۹ است که به دنبال ماجرای اشغال سفارت امریکا در تهران از رقیب خود یعنی رونالد ریگان شکست خورد.
● خودکار مستر «درگا» و جادوگر شهر اوز
بوش با وتوی لایحه خروج سربازان امریکایی از عراق، رویارویی تاریخی را با کنگره تحت اختیار دموکرات ها بر سر پایان دادن این جنگ پرهزینه و ناخوشایند آغاز کرد. براساس این لایحه، دموکرات ها تامین بودجه جنگ در عراق را مشروط به تعیین جدول زمانی برای خروج نیروهای امریکایی از این کشور تا پایان مارس ۲۰۰۸ دانسته بودند. این دومین وتوی بوش طی دوران ریاست جمهوری اش بود و حکایت از مخالفت آشکار وی با لایحه رهبران دموکرات داشت که در آن خروج اولین دسته از سربازان جنگی امریکا از عراق تا اول اکتبر ( ۹ مهر) با هدف عقب نشینی کامل تا شش ماه پس از این تاریخ خواسته شده بود.
بوش وتوی این لایحه را با خودکاری که «روبروت درگا»، پدر تفنگدار امریکایی کشته شده در ۸ ماه مه سال ۲۰۰۵ در عراق به وی داده بود، امضا کرد. درگا با بوش دو هفته پیش از آن در نشستی که رئیس جمهور با خانواده های نظامیان امریکایی در کاخ سفید داشت صحبت کرده بود و از پرزیدنت قول گرفته بود از این خودکار برای امضای این وتو استفاده کند. وی پس از آن با کاخ سفید تماس گرفته و به بوش قولش را یادآوری کرد.
اما چند دقیقه پس از وتوی این طرح از سوی بوش، یک تظاهرکننده ضد جنگ خارج از کاخ سفید با بلندگویی دوبار فریاد برآورد؛«چه تعداد دیگر باید کشته شوند؟» دموکرات ها هم بوش را به نادیده گرفتن خواست امریکایی ها برای متوقف کردن این جنگ که جان بیش از ۳۳۵۰ نظامی امریکایی را گرفته، متهم کرده اند. نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان امریکا می گوید؛ رئیس جمهور خواست مردم امریکا را نادیده گرفته است.
بوش یک چک سفید امضا می خواهد اما کنگره قصد ندارد چنین چیزی را به او بدهد. دموکرات ها پس از آن طرح جدیدی را به کنگره بردند؛ طرح تامین بودجه جنگ عراق تنها برای سه ماه. دموکرات های بلند پایه مجلس نمایندگان اعطای بودجه حدوداً ۴۰ میلیارد دلاری را به ارائه گزارش پیشرفت در عراق منوط دانستند. در صورتی که گزارشاتی مبنی بر توسعه و ساخت و ساز و کاهش خشونت های فرقه ای و حصول دیگر اهداف کلیدی ارائه شود، کنگره امریکا در ماه ژوئیه( تیر) مجدداً به اختصاص ۴۰ میلیارد دلار بودجه باقی مانده رای خواهد داد.
در صورت قطع بودجه، نظامیان امریکایی ظرف ۱۸۰ روز عراق را ترک خواهند کرد. اما کاخ سفید نظریه دموکرات ها را همانند داستان «جادوگر شهر اوز» غرق در خیال بافی و توهم دانست و حامیان بوش دموکرات ها را متهم کردند که با سربازان حاضر در عراق همانند بچه هایی که منتظر پول توجیبی هستند، رفتار می کنند.
بوش هشدار داد؛ «اگر کنگره می خواهد اراده مرا در مورد پذیرش یا عدم پذیرش زمان بندی خروج نیروها امتحان کند، باید بگویم که من هیچ کدام را نمی پذیرم. اگر آنان بخواهند دوباره امتحان کنند، من آن را غیرقابل پذیرش خواهم خواند و سپس آن را وتو می کنم. امیدوارم چنین اتفاقی روی ندهد. معتقدم که می توان به سمت جلو پیش رفت و فکر می کنم که می توانیم عقایدمان را مطرح کنیم و هزینه نیروها را تامین کنیم. »
تنها چند ساعت قبل از آنکه مجلس نمایندگان امریکا طرح جدید را به تصویب برساند، رئیس جمهوری امریکا برای تلاش جهت حل بن بست به وجود آمده در مورد بودجه جنگ عراق، ضمن اعتراف به افزایش فشارها علیه وی از سوی حزب جمهوریخواه و افکار عمومی، برای نخستین بار به صورت علنی از موضع خود عقب نشینی کرد.
بوش در پنتاگون اعلام کرد به «جاشوا بولتن» رئیس ستاد کارکنان کاخ سفید دستور داده است با اعضای هر دو حزب کنگره در مورد تعیین معیارهایی برای چگونگی اندازه گیری موفقیت در عراق به «زمینه مشترکی» دست یابد.
این درحالی است که بوش پیش از این تاکید کرده بود خواستار ۹۶ میلیارد دلار بودجه برای ارتش است و هیچ شرطی نیز نباید برای آن تعیین شود. رئیس جمهوری امریکا با تهدید به وتو کردن طرح مجلس نمایندگان که با ۲۲۱ رای موافق و ۲۰۵ رای مخالف به تصویب رسید، گفت؛ «داشتن معیارهایی به عنوان بخشی از مذاکرات خود در مورد چگونگی پیش رفتن بامعنی است. » براساس طرح مجلس نمایندگان، بوش برای دریافت مابقی بودجه جنگ دو ماه فرصت دارد تا موافقت کنگره را جلب کند.
● دست رد ژنرال ها به سینه بوش
در گیر و دار درگیری بوش با کنگره و جنجال خودکار مستر درگا و تمسخر طرح «جادوگر شهر اوز» بود که روزنامه واشنگتن پست خبر داد کاخ سفید به دنبال یک قیصر(سزار) برای نظارت بر جنگ های عراق و افغانستان می گردد البته در پیدا کردن فردی که بتواند عهده دار این سمت شود، دچار مشکل شده است.
به نوشته این روزنامه، کاخ سفید دست کم با سه ژنرال چهار ستاره بازنشسته تماس گرفت ولی آنها از قبول این سمت امتناع کردند. فردی که در سمت قیصر جنگ منصوب می شود، مستقیماً به جرج بوش و استفان هادلی مشاور امنیت ملی کاخ سفید گزارش داده و این اختیار را خواهد داشت که دستورالعمل هایی را برای پنتاگون و وزارت امور خارجه صادر کند.
ژنرال بازنشسته تفنگداران دریایی جان جک شیهان، فرمانده ارشد سابق ناتو یکی از ژنرال هایی بود که این سمت را نپذیرفت. شیهان به واشنگتن پست گفت؛ مساله بسیار اساسی این است که دولتمردان امریکایی نمی دانند به کدام گوری می روند(،) این ژنرال بازنشسته دست رد به سینه بوش زند؛ «به جای اینکه به عراق بروم، مجروح شوم و در نهایت آنجا را ترک کنم، گفتم خیر متشکرم.»
جک کین ژنرال بازنشسته ارتش و جوزف رالستون ژنرال بازنشسته نیروی هوایی از دیگر افرادی بودند که با رد پیشنهاد کاخ سفید گفتند علاقه ای به این سمت ندارند. جوزف رالستون بدون اظهارنظر در این خصوص تایید کرد که این سمت را رد کرده است.
کاخ سفید با این امید که پیش از اعلام ایجاد این پست فردی را برای آن قبول آن پیدا خواهد کرد، ایجاد این پست را علنی نکرد. روزنامه نیویورک تایمز چند روز پس از آن نوشت استفان هادلی مشاور امنیت ملی رئیس جمهور امریکا مامور ویژه یافتن فرمانده ای خاص برای ارتش امریکا در عراق و افغانستان (سزار ) به منظور رهایی دادن بوش از این باتلاق ها شده است. هادلی در پی مسوولیت محول شده به او با تعدادی از ژنرال های برجسته امریکایی مذاکره کرد. در همین رابطه خبر رسید با گماشته شدن هادلی به این سمت قرار شده تا در هر لحظه از روز وی بتواند با رئیس جمهور امریکا ارتباط داشته باشد و آخرین خبرهای مربوطه را در اختیار بوش قرار دهد.
از سوی دیگر گفته می شود به علت وضعیت نامناسب امریکا در عراق و افزایش ناآرامی ها در این کشور، بوش زمان معینی را برای هادلی تعیین کرد تا وی ظرف این مدت تعیین شده بتواند سزار امریکا را پیدا کند.
در حالی که مردم و رسانه های امریکا شخص مورد نظر کاخ سفید را سزار(قیصر) نامیدند، اما دولت ایالات متحده از به کاربردن این نام خودداری کرده و تمایل دارد شخص مورد نظر را «هماهنگ کننده» خطاب کند.
بر همین اساس چندی پیش رابرت گیتس وزیر دفاع امریکا گفته بود؛ این فرد جنگ را اداره نمی کند، بنابراین به نظر من نام سزار نوعی نام احمقانه است بهتر است که این فرد با نام هماهنگ کننده و تسهیل کننده نامیده شود. با وجود تلاش کاخ سفید برای پیدا کردن یک سزار، طی ۱۰ روز ۴ مقام ارشد دولت بوش استعفا دادند.
استعفاها شامل استعفای «جی دی کروچ» معاون مشاور امنیت ملی امریکا به علت سپری کردن وقت بیشتر وی با خانواده اش و «راندل توبیاس» رئیس سازمان کمک های خارجی امریکا به علت فساد اخلاقی بود. دولت بوش همچنین با کناره گیری «دینا حبیب پاول» این مقام ارشد با نژاد عربی- امریکایی از وزارت خارجه و «تیموتی آدامز» مرد شماره ۳ در وزارت خزانه داری روبه رو شد.● شماره تلفن اضطراری
قرعه فال قیصر جنگ را به نام «داگلاس لوت» زدند. ژنرال چهار ستاره ارتش امریکا مدیر ستاد ارتش ایالات متحده که از این به بعد به او می گویند «هماهنگ کننده و دستیار خود در زمینه سیاستگذاری های نظامی در عراق و افغانستان». ژنرال لوت رسماً جایگاه معاون مشاور امنیت ملی را در نهاد ریاست جمهوری امریکا خواهد داشت اما مستقیماً زیر نظر رئیس جمهور فعالیت خواهد کرد و به او پاسخگو خواهد بود.
گیتس وزیر دفاع امریکا در تشریح منصب مشهور به «قیصرجنگ» به خبرنگاران گفته که به نظر او این مقام مثل شماره تلفن اضطراری برای فرماندهان ارتش امریکا در عراق و افغانستان است که هر گاه به مشکلی برخوردند مستقیماً با او تماس بگیرند و از طرف دیگر دستورهای رئیس جمهور در مورد عملیات نظامی از طریق وی به آنان ابلاغ شود.
لوت در طراحی عملیات نظامی اخیری که ارتش امریکا علیه شورشیان در عراق آغاز کرده نقش مهمی ایفا کرده و از سپتامبر گذشته به درجه سپهبدی ارتقا یافته که در امریکا به ژنرال سه ستاره مشهور است و با درجه تازه، مدیریت ستاد ارتش امریکا را در دست گرفته که البته با مقام ریاست این ستاد که هم اکنون در دست دریاسالار ویلیام فالون است تفاوت دارد. ژنرال لوت پیش از آن فرمانده عملیاتی ارتش امریکا در حوزه شرق مدیترانه بود.
وی همچنین در کوزوو خدمت کرده و در جنگ اول خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ نیز فرمانده یک هنگ سواره نظام زرهی در عراق بوده است. ژنرال داگلاس لوت، دانش آموخته دانشگاه هاروارد و آکادمی معروف نظامی وست پوینت است. فردی که بوش به عنوان سزار جنگ انتخاب کرده راه حل نظامی را برای جنگ عراق مناسب نمی داند و خواهان برقراری آشتی ملی در میان عراقی‌ها است.
انتصاب لوت به عنوان سزار جنگ های عراق و افغانستان، تعادل در شورای جنگ بوش را تغییر می دهد، زیرا وی فردی است که با اعزام نیروهای بیشتر به عراق مخالف بوده و در نظر دارد تا بر سرویس های غیرنظامی فشار وارد کند تا نقش بیشتری را ایفا کنند.
نزدیکان لوت گفتند که وی به بوش قول داد هر کاری را که بتواند برای موفقیت طرح افزایش نیرو انجام خواهد داد، اما اگر این راهبرد با شکست روبه رو شود، برای عقب نشینی این نیروها آمادگی بیشتری خواهد داشت.
توماس لنی که از دیرباز لوت را می شناخته، در این باره گفت؛ رئیس جمهور یک فرد نظامی را وارد گروه تصمیم سازی کرده که می خواهد درباره حقیقت سخن بگوید و درک زیادی از ماهیت چندجانبه مشکل دارد و هیچ دستور کاری به جز توانمند کردن امریکا برای رسیدن به اهداف خود از این طریق و به بهترین راه ممکن ندارد. انتخاب این فرد برخی منتقدان از سیاست بوش را تشویق کرده است، زیرا آنها امیدوارند که لوت در نهایت مسیر عراق را تغییر خواهد داد، اما این انتخاب همچنین با انتقاد برخی از حامیان این جنگ که از همان چیز نگران هستند، روبه رو شده است.
● قیصر تنهاست
او ناجی نیست یک ناظر است، یک ناظر تنها. هفته نامه امریکایی نیوزویک در گزارشی نوشته است با وجودی که «قیصر جدید جنگ بوش» رسماً بازیگر اصلی رئیس جمهوری است، ولی در حقیقت او از قدرت چندانی برخوردار نخواهد بود و تنها می تواند بر بدتر شدن وضعیت رخوت عراق نظارت داشته باشد. هرچند او رسماً بازیگر اصلی بوش است، ولی در حقیقت هم سطح با استفان هادلی مشاور امنیت ملی امریکا است. از نظر نظامی همچنان از ژنرال پیتر پیس که یک ژنرال چهار ستاره و رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح امریکا است و دیوید پترائیوس فرمانده نیروهای چندملیتی در عراق دارای درجه ای پایین تر است.
به عبارت دیگر لوت به عنوان پیک بوش انتخاب شده است. فردی که در تئوری می تواند خواسته های رئیس جمهوری را به اطلاع وزارت امور خارجه یا دفاع برساند تا برخی منابع را در اختیار برخی بخش های مختلف قرار دهند ولی مساله این است که لوت تنها در صورتی می تواند موثر باشد که رئیس جمهوری که طی چهار سال گذشته از جنگ عراق و پنج سال گذشته از جنگ افغانستان علاقه ای به جزئیات این جنگ ها نداشته است، به ناگهان هنگامی که تنها ۱۸ماه از دوره ریاست جمهوری اش باقی مانده است علاقه مند به مطلع شدن از جزئیات جنگ شود که البته بسیار بعید است چنین اتفاقی رخ دهد.
توماس فریدمن یادداشت نویس نام آشنای نیویورک تایمز اشاره ای طنزآمیز به انتصاب ژنرال داگلاس لوت به عنوان قیصر جنگ داشته و می نویسد؛ بوش این ژنرال را برگزیده است تا بر اقدامات و عملیات امریکا در افغانستان و عراق نظارت کند.
اکنون این پرسش مطرح می شود که تا پیش از این چه کسی بر این اقدامات نظارت می کرد؟ پاسخ ساده است هیچ کس، امریکا در حقیقت شبیه به یک رستوران خوب عمل می کند که پنج سال پس از افتتاح و پس از آنکه اکثر مشتریان خود را از دست داده، تصمیم می گیرد سرآشپز خوبی را استخدام کند همانگونه که گفته شده است سپهبد لوت فردی باهوش و قدرتمند است؛ «امیدوارم نخستین یادداشت او به رئیس جمهوری اینگونه آغاز شود؛ «آقای رئیس جمهور، اگر به منطقه نگاه کنید، خواهید دید که تمامی کسانی که تلاش داشته ایم منزوی کنیم -از ایران و حماس و حزب الله گرفته تا شورشیان عراقی و طالبان- همگی نسبت به دو سال قبل قدرتمندتر شده اند.
ما باید راهبرد خود را از نو ارزیابی کنیم. این کار هم مستلزم پذیرش این واقعیت است که اقدامات ما چشم انداز ژئوپولتیک منطقه را تغییر داده است.» در ادامه به او پیشنهاد می کند که نامه خود را چنین تکمیل کند؛ «آقای رئیس جمهور، شما باید انتخاب کنید.
بدون آنکه شما این واقعیت را بپذیرید که جنگ های ما در عراق و افغانستان باعث افزایش قدرت ایران شده است من قادر نیستم کار خود را انجام دهم. جنگ با ایران اجتناب ناپذیر نیست. برای اثبات این مساله به همکاری اولیه ایرانیان با امریکا در افغانستان اشاره می کنم. همانگونه که به خاطر دارید، بین سفرای ما در کابل مذاکرات مکرری صورت می گرفت. ایرانیان در جلب موافقت جبهه شمالی به ما کمک کردند. و البته همکاری های دیگری نیز وجود داشت. من نمی دانم چه کسی مسوول از بین رفتن این همکاری ها است، ولی ایرانیان می گویند سخنان شما در مورد عضویت ایران در محور شرارت، آن هم پس از آن همه کمک به امریکا علت آن است. »
نیوزویک می نویسد؛ آنچه مردم امریکا می خواهند در مورد تعداد نیروها بشنوند (یعنی بازگشت سریع آنها به امریکا) دقیقاً برخلاف چیزی است که عراقی ها می خواهند بشنوند. پیام این اقدام برای عراقی ها این است که من باید برای یک جنگ داخلی که در پی آن به وجود خواهد آمد آماده شوم.
لذا داگلاس لوت هم اکنون نه تنها باید به اختلافات بین نهادهای مختلف در واشنگتن پایان دهد، بلکه باید مانع از گسترده تر شدن خلاء بین عراق و واشنگتن شود. شاید به همین علت است که تعداد زیادی از ژنرال های بازنشسته چهار ستاره ارتش امریکا از پذیرفتن این سمت خودداری کردند.

سرگه بارسقیان

منبع : روزنامه اعتماد