پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا
چرمسازی ( مراحل تبدیل پوست به چرم )
بی گفتگو کاربرد چرم پیش از ریسندگی و بافندگی بوده و با اینهمه فن آماده کردن پوست تاکنون تغییر زیادی نکرده است . یکی از مورخین دربارهٔ صنایع اروپایی شمالی می نویسد (( که فن چرمسازی از روزگار قدیم تا سدهٔ نوزدهم را کد بوده است )) . در مورد ایران هم تا این اواخر که روش نوین دباغی آغاز گردید همانگونه بوده است .
چرمسازان قرون وسطی در ساختن چرمهای ظریف و زیبا مشهور بودند . این حوقل که در سال ۹۵۰ میلادی از خراسان دیدن کرده از چرمهای ظریف پوست بزی که چرمسازان گورکان در نزدیک مرو می ساختند و به نام سختیان شناخته می بود بسیار تعریف می کند و می گوید فرآوردهٔ این چرمسازان به سراسر کشور فرستاده می شد .
شاردن صنعت دباغی و چرمسازی ایران را این گونه توصیف می کند : (( این صنعتی دستی است که ایرانیان در آن از همه استادترند )) و دربارهٔ چرم ساغری که ایران در زمان او ( ۱۶۶۵ میلادی ) به هندوستان و خاور نزدیک صادر می کرد به تفصیل سخن می گوید .
امروز برای به عمل آوردن خام ( چرم ) دو راه هست ، آماده کردن پوست گوسفند و بز با زاج سفید و نمک به نـام چـرم زاغـی ، و دباغی خام گاو ، الاغ و اسب ، عمـل دباغی به طریق زیر انجـام می شود :
۱) خام را آب زدن .
خام خشک را از دهات و نواحی اطراف به دباغی آورده و بسته به کلفتی و مقدار چربی پوست ، سه تا شش روز آن را در حوض آب خیس می کنند چرم بومی که از کشتارگاه می آید به آب زده نمی شود .
۲) آهک زدن و عورامکاری .
پس از اینکه خام خشک خوب خیس خورد و نرم شد ، همراه با خام های تازهٔ خیس نشده ، توی گودالهای آهک می گذارند ، گودال آهک خمره های لعابی است که توی زمین کار گذاشته اند و آن را لـولـه کش می نامنـد . آهک زنـده را روی خـام پاشیده و خمره را پر آب می کنند . پس از چهار تا شش روز آب آهک نسوج خام را از هم باز کرده و موهای آن را نرم کرده است . خام را از خمرهٔ آهک بیرون آورده و هر کدام را روی تیر آویزان می کنند ، و با کارد ویژه ای آن را عورامکاری می کنند و کارد را با سنگ عورام مرتب نیز می کنند .
۳) متورم کردن .
پس از عورامکاری ، خام را به خمرهٔ دیگری برده و روی آن را آرد جو می پاشند . وقتی به اندازه کافی خام در خمره گذاشته شد آن را پر از آب می کنند ، و عمل تخمیر آغاز می گردد و سبب می شود که پوست ورم کرده ، و نسبت به مواد دباغی حساس شود و گوشتهای اضافی روی آن شل و آهکهایی که قبلاً روی آن پاشیده اند خنثی شود .
این فرایند ، که آرد جو کردن نامیده می شود ، در زمستان ۲۰ روز و در تابستان ۱۵ روز طول می کشد . پس از اینکه پوستها پخته شد آنها را از خمـره بیرون آورده و هـر کـدام را روی تیر عمودی به نام خار چوغ گذاشته و خـام را داس می کنند ، یعنی گوشتهای اضافی آن را می کنند ، این کار را با چاقوی دو دسته ای به نام داس انجام می دهند . سپس پوستها را با دیگر در خمرهٔ آردجو می گذارند تا باز پخته شود .
۴) نمک پاشیدن .
وقتی پس از سـه تا چهـار روز پختـن دوم هـم کامل شد ، پـوستـها را تـوی قدح می گذارند روی هرپوستی نمک می پاشند و سه تا چهار روز آنجا می ماند .
۵مازوکاری . وقتی پوست برای مازوکاری واقعی آماده شد ، آن را در گودالهای آجری که با چوب اندود شده و به نام گودچوب ( سیله ) شناخته می شود می گذارند روی هر پوست که درون گودال می گذارند گرد مازوی نرم و یا گرد پوست درخت اقاقیا می باشند .
گردکردن و کوبیدن مازو و پـوست اقاقیـا ، با دستاسی ( آرچی ) همانند آسیای دستی که در کوزه گران به کار می برند انجام می شود ؛ و یا اینکه ممکنست که گرد آن را از بازار بخرند . در بازار آسیای مخصوصی برای نرم کردن این گونه مواد وجود دارد . پوست چهار تا پنج روز در گودال مازو می ماند . هر روز آنها را پشت و رو می کنند و لگد می زنند .
۶) کاشیکاری .
پس از مازوکاری پوستها را در آفتاب خشک می کنند و روی تخته ای که در زیر آن چهارپایه ( کرسی ) قرار گرفته می گذارند . قسمت گوشتی آن را با سنگ پا پرداخت می کنند .
۷) رنگ ریختن .
برای رنکاری چرم ، رنگهایی مثل گِل ورز ، جوهر گلی و صابون سفید مناسب است و آن را بر رویهٔ پوست می ریزند .
۸) صیقلزنی .
بار دیگر پوست را روی تختهٔ پرداخت کاری گذاشته و صیقل ( مهره ) پرداخت را با فشار روی آن می کشند . در دباغی های بزرگتر کاشیکاری ، رنگ ریختن و صیقلزنی هر سه را چرمساز ( چرمگر ) انجام می دهد .
منبع : پایگاه تجاری و اطلاعرسانی صنایع دستی
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید بلیط هواپیما
روز معلم ایران رهبر انقلاب معلمان نیکا شاکرمی دولت سیزدهم مجلس شورای اسلامی مجلس شهید مطهری حجاب شورای نگهبان قوه قضائیه
تهران هواشناسی معلم شهرداری تهران سیل پلیس قوه قضاییه آموزش و پرورش بارش باران فضای مجازی سلامت سازمان هواشناسی
خودرو دولت قیمت خودرو قیمت دلار ایران خودرو قیمت طلا دلار سایپا بانک مرکزی بازار خودرو کارگران تورم
تلویزیون رادیو تئاتر سریال رضا عطاران فیلم سینمای ایران سینما دفاع مقدس موسیقی نون خ رسانه ملی
دانشگاه علوم پزشکی مکزیک
رژیم صهیونیستی غزه فلسطین اسرائیل جنگ غزه آمریکا نوار غزه روسیه چین حماس عربستان یمن
استقلال پرسپولیس فوتبال سپاهان تراکتور لیگ برتر ایران رئال مادرید بایرن مونیخ باشگاه استقلال لیگ برتر لیگ قهرمانان اروپا باشگاه پرسپولیس
همراه اول دبی واکسن تبلیغات اپل ناسا گوگل وزیر ارتباطات پهپاد
کبد چرب میوه کاهش وزن بیمه دیابت داروخانه ویتامین طول عمر بارداری