سن شروع غذای کمکی

پایان شش ماهگی بهترین زمان برای شروع غذای كمكی است زیرا:
۱- وزن شیر خوار حوالی ۵ ماهگی دو برابر وزن تولد می شود و شیر مادر بعد از ۶ ماهگی ، به تنهایی قادر به رفع نیازهای غذایی كودك نیست.
۲- ذخیره آهن بدن شیرخوار كه در سه ماهه جنینی ، ذخیره كرده بود در حوالی ۶ ماهگی به حداقل می رسد.
۳-دستگاه گوارش شیرخوار ، آمادگی لازم برای پذیرش غذای نیمه جامد را پیدا می كند.
۴- با توجه به اینكه تكامل تغذیه ای بخشی از تكامل عمومی بدن است ، در نیمه دوم سال اول زندگی است كه كودك توانایی گردن گرفتن و نشستن را پیدا می كند، رفلكس بیرون راندن غذا از دهان را از دست می دهد ، دندانهایش شروع به رویش نموده و حركات دست و انگشتانش هدف دار می شود. همه اینها شیرخوار را برای پذیرش غذای كمكی آماده می سازد.
● خطرات زود شروع كردن غذای كمكی
اگر غذای كمكی زود تر از موقع شروع شود وقایع نا مطلوبی می تواند سلامتی شیر خوار را به خطر بیندازد از جمله:
احتمال ابتلاء شیر خوار به اسهال زیاد می شود زیرا دستگاه شیر خوار هنوز كاملا تكامل نیافته است ، به علاوه ممكن است ماده غذایی تهیه شده نیز آلوده و یا در تهیه و نگهداری آن دقت كافی نشده باشد.
چون گنجایش معده شیر خوار كم است ، غذای كمكی ممكن است جایگزین یك وعده شیر مادر شده و رغبت شیر خوار به مكیدن پستان كم شود در نتیجه ، هم شیر كمتری ترشح می شود و هم به دلیل كمبود انرژی از مواد غذایی دریافتی در مقایسه با شیر مادر ، شیر خوار انرژی كمتری به دست آورد كه این خود سبب سوء تغذیه و عدم رشد كافی كودك می گردد.
احتمال بروز آلرژی ( حساسیت ) بیشتر می شود.
● خطرات دیر شروع كردن غذای كمكی
اگر غذای كمكی دیرتر از پایان ۶ ماهگی شروع شود ، همانطور كه گفته شد چون شیر مادر به تنهایی قادر به تامین نیازهای تغذیه ای كودك از پایان ۶ ماهگی به بعد نیست امكان دارد رشد كودك ، كند و یا دچار توقف شود. از طرف دیگر ، دیر شروع كردن غذای كمكی باعث می شود كه شیر خوار عمل جویدن را یاد نگیرد و آشنا شدن او با مزه و قوام انواع غذاها به تاخیر افتد. اكثر شیرخوارانی كه در پایان ۶ ماهگی با غذای كمكی آشنا نشده و فقط تا مدت طولانی از شیر مادر استفاده كرده اند تمایلی به استفاده از غذاهای جامد ندارند و همین امر ممكن است سبب بروز سوء تغذیه و افت رشد آنها شود.
● خصوصیات غذای كمكی مناسب
▪ غذای كمكی باید:
با حجم كم دارای انرژی بیشتری باشد.
نرم بوده و هضم آن آسان باشد.
قابل تهیه ، در دسترس ، ارزان و مناسب عادت غذایی خانواده باشد.
تازه ، پاكیزه و بهداشتی تهیه شود.
كاملا پخته و بعد از خنك شدن مصرف شود.
امكان استفاده از آن در حجم كم و به دفعات وجود داشته باشد.
● اصولی كه باید در مورد تغذیه تكمیلی رعایت شوند عبارتند از:
مواد غذایی باید از نظر مقدار و نوع به تدریج به غذای شیرخوار اضافه شود.
ابتدا از یك نوع غذای ساده شروع و به تدریج مخلوطی از چند نوع غذا داده شود.
از مقدار كم شروع و به تدریج بر مقدار آن افزوده شود.
بین اضافه كردن مواد غذایی مختلف حدود ۷ـ۵ روز فاصله لازم است. زیرا شیرخوار باید به یك نوع غذا عادت كند و بعد غذای جدید اضافه شود. اضافه كردن یك به یك مواد سبب می‌شود اگر كودك ناسازگاری به یك ماده غذایی داشته باشد شناخته شود و بتوان آن را از غذا حذف كرد. همچنین دستگاه گوارش كودك فرصت پیدا كند تا به غذا عادت كند.
ابتدا باید غذا رقیق تهیه شود به طوری كه غلظت آن كمی‌بیشتر از شیر مادر باشد. سپس به تدریج بر غلظت آن افزوده شود. سفت كردن تدریجی غذا سبب یاد گرفتن عمل جویدن می‌شود.
اگر در شروع غذای تكمیلی، شیرخوار به غذای خاصی بی‌میل بود، نباید در خوردن آن پافشاری كرد و می‌توان یك تا دو هفته آن غذا را حذف و سپس دوباره به او داد.

منبع : پایگاه اطلاع‌رسانی دانشگاه علوم پزشکی تبریز