استفاده از پماک گوجه فرنگی در تغذیه طیور

کمبود مواد غذائی مهمترین مشکلی است که در سر راه پیشرفت صنابع طیور در اکثر نقاط جهان وجود دارد همین امر باعث شده است که توجه محققین به منابع غذائی دیگر از جمله محصولات نهائی کارخانجات مواد غذائی جلب گردد و درجستجوی منابع غذائی قابل استفاده تلاش و کوشش فراوانی از خودشان دهند . پماک گوجه فرنگی که محصولات نهائی کارخانجات رب سازی است میتواند بعنوان یک منبع غذائی با ارزش محسوب گردد . گرچه اطلاعات زیادی در مورد روشهای تولید و نحوه استفاده و عمل آوری محصول نهائی کارخانجات در دسترس میباشد اما در مورد این ماده جدید وتوانائی آن بعنوان یک منبع غذائی اطلاعات دانشمندان کم بوده و احتیاج به تحقیقات بیشتری دارد .
● پماک گوجه فرنگی چیست؟
پماک گوجه فرنگی محصول نهائی کارخانجاتی است که از گوجه فرنگی تازه محصولاتی نظیر رب گوجه فرنگی آب گوجه فرنگی و سس گوجه فرنگی تهیه می کنند و شامل پوست ، ‌دانه و قسمتهای نرم گوجه فرنگی است . قبل از اینکه استفده از این ماده با ارزش در تغذیه طیور مطرح گردد پماک حاصل از کارخانجات در محیط زیست مانند رودخانه ها و مزارع ریخته میشد و موجبات آلودگی محیط را فراهم می آورد . بنابراین محققین برای حل نمودن این معضل به فکر چاره افتاده و به این نتیجه رسیدند که با استفاده از این ماده مغذی در غذای طیور نه تنها میتوانند از آلودگی محیط بکاهند بلکه موفق به عرضه یک نوع غذای جدید و با کیفیت به صنعت مرغداری خواهند شد.
● ارزش غذائی پماک
پماک گوجه فرنگی یک منبع خوب پروتئینی برای طیور و چهار پایان محسوب میشود و تجزیه شیمیائی این غذا نشان داده است که پروتئین خام آن ۲۵-۲۰ درصد و میزان لایزین آن ۱۳% بیشتر از سویا است همچنین این غذا منبع ویتامینه خوبی از نظر ویتامینهای A,B است مقدار زانتونیل موجود دراین غذا mg/g۲۴۰-۲۰۰ است و از این نظر قابل کیفیت تخم مرغ – خوشرنگی زرده خواهد شد . چون پماک یک ماده آنتی اکسید ان است بنابراین وجود آن در جیریه طیور نه تنها باعث بالا رفتن کیفیت غذا میشود بلکه از بروز اختلالات گوارشی جلوگیری می کند . آزمایشات نشان داده است که جوجه هائی که با این ماده تغذیه شده اند کمتر به اسهال و دیگر اختلالات گوارشی مبتلا شده اند.
● عمل آوری و نحوه استفاده از پماک
مطالعات و تحقیقات زیادی برای عمل آوری وقابل استفاده نمودن این ماده در جیره غذائی طیور صورت گرفته و روشهای مختلفی پیشنهاد گردیده است این روشها شامل موارد زیراست .
۱- روش حراراتی = دراین روش پماک را به مدت ۳۰ دقیقه در حرارت ۱۲۱c قرار میدهند.
۲- روش عمل آوری توسط اسید : ‌دراین روش از محلول اسید کلریدریک (۲%) برای مدت ۲۰ ساعت در درجه حرارات اتاق استفاده میگردد.
۳- روش غوطه وری درآب: دراین روش پماک بمدت ۲۰ ساعت درآب غوطه ور میشود وبه منظور جلوگیری از رشد باکتریها تولوئن به میزان ۵/۱ سی سی به ازاء‌هر لیتر آب اضافه میگردد.
۴- روش عمل آوری توسط مواد قلیائی : دراین روش از هیدرو کسیدسدیم (۴۵۸%) بمدت ۲۴ ساعت استفاده شده سپس توسط اسید کلریدریک مراحل خنثی سازی صورت می پذیرد.
لازم به توضیح است که پماکهای که توسط روشهای غیر حرارتی عمل آوری شده اند ابتدا در درجه حرارات ۵۲ خشک شده بطوری که رطوبت آن به کمتر از ۱۰% میرسد . سپس آسیاب شده وبه میزان ۲۰% به جیره طیور اضافه میگردد .
درمورد پماکهائی که توسط روش حرارتی عمل آوری شده اند احتیاج به انجام مراحل فوق نبوده وپس از آسیاب شدن در جیره طیور استفاده میشوند.
● ترکیبات جیره حاوی پماک
مواد تشکیل دهنده درصد مواد تشکیل دهنده درصد
سویا ۶/۳۰ لیمستون ۷۲/۰
ذرت ۹/۴۱ فسفات کلسیم ۴۵/۲
پماک ۲۰ شن ۰۵/۰
روغن سویا ۹/۲ نمکهای ید دار ۴۵/۰
متیونین ۵۲/۰ ویتامین ۳۶/۰
مواد معدنی ۰۵/۰
نتایج تحقیقات و مطالعات انجام شده در مورد عمل آوری پماک نشان میدهد که عوامل مضری در پماک عمل آوری نشده وجود دارد که در پرامترهای مانند افزایش وزن و تولید انرژی متابولیسم نمی تواند تاثیر چندانی داشته باشد لذا با توجه به این موضوع میتوان اظهار نمود که پماک در صورتی که عمل آوری نشده باشد میتواند جهت تامین پروتئین و مواد مغذی مورد نیاز طیور در جیره بکار رود . این مطلب بخصوص در جاهائی که افزایش کیفیت غذا مورد نظر است اهمیت فراوان دارد ونکته قابل توجه آن است که میزان پماک مورد استفاده در جیره مرغداریهای گوشتی و تخمگذار نباید بیش از ۲۰% باشد زیرا این ماده تلخ بوده درصورتیکه میزان یاد شده رعایت نگردد باعث میشود که جیره خوش طعم نباشد همچنین چون ۳۰% پماک را فیبر خام تشکیل میدهد افزایش میزان آن باعث میشود که انرژی جیره تحت تاثیر قرار گرفته و محدود شود.

منبع :
World poutry – Eisevier voiume ۱۵.NO:۷.۹۹page ۱۹

منبع : اداره کل دامپزشکی استان فارس