۱۲ میلیارد دلار سرمایه از دست رفته

سرمایه گذارانی كه سرمایه خود را از ایران راهی آنسوی آب های خلیج فارس كرده اند، مهمترین دلیل این اقدام را شرایط متزلزل امنیت سرمایه، مشكلات مربوط به بانك ها در ارائه سود و تسهیلات عنوان می كنند.تبلیغات گسترده مشاوران املاك در دوبی كه علاوه بر تصاحب شبكه های خبری ایرانیان خارج از كشور به رسانه های داخلی نیز زمانی نفوذ كرده بودند، موجب شد تا سرمایه داران ایرانی برای خرید آپارتمان های مسكونی پول های خود را تبدیل به دلار كرده و به دوبی منتقل كنند.خریداران ایرانی املاك در دوبی زیرساخت های مناسب و وجود مراكز آموزشی معتبر با بهترین امكانات را دلیل خرید و انتقال سرمایه خود عنوان می كنند. علیرضا سالاری سفیر پیشین ایران در امارات متحده عربی در گزارشی از وضعیت سرمایه گذاری ایرانیان در دوبی می نویسد: «... فروش ملك در دوبی بستری آماده برای سرمایه پذیری ایرانیان شده است، وجود زیرساخت های مناسب در آموزش و پرورش، IT، آرامش نسبی اجتماعی و نبود دعواهای سیاسی و جناحی زمینه های این علاقه مندی را دو چندان ساخته است.»
علاوه بر ایرانیان داخل كشور، ایرانی های مهاجر سراسر دنیا نیز كه گاه به دلیل مشكلات سیاسی امكان حضور در ایران را ندارند، با سرمایه گذاری در منطقه ای كه شبیه جامعه ایرانی می شود، احساس نزدیكی با ایران را تجربه می كنند.سالاری در بخش دیگری از گزارش خود آورده است: «... مشكلات ناشی از ناپایداری مدیریت پروژه ها در ایران، دستگیری سرمایه گذاران، بی توجهی به عامل زمان در اجرای پروژه های بزرگ و محتاط شدن مدیران كشور هنگام اجرای پروژه ها از مهمترین عواملی است كه سرمایه گذاران را از ایران فراری داده است.»سالاری معتقد است دلیل موفقیت شركت های املاك در دوبی به كارگیری شركت های موفق مشاوره و پیمانكاری در اجرای پروژه ها است. او پیشنهاد می كند دولت برای تشویق سرمایه گذاران بهتر است زمینه های سرمایه گذاری را در مناطق آزاد، استان هایی كه طرح های ملی در آن در حال اجراست را فراهم كند. ضمن اینكه به كارگیری مشاور خارجی در اجرای پروژه ها می تواند از خروج سرمایه جلوگیری كند.مهیا نبودن زیرساخت های جذب سرمایه در كشور مشكل بزرگی است كه سرمایه داران ایرانی را از ایران می راند. به رغم شعارهایی كه برای مشاركت بخش خصوصی در كشور طی سال های گذشته داده شد در نهایت حجم سرمایه گذاری در كشور كاهش و طی این سال ها رونق چندانی یافته است. ضمن اینكه مقایسه حجم سرمایه گذاری در مناطق آزاد ایران با «دوبی» نشان از شكاف عظیمی از فاصله سرمایه گذاری بین این دو منطقه دارد. سرمایه گذاران ایرانی كه دوبی را محل سرمایه گذاری امن می دانند، نخستین حركت را خرید «ملك» قرار داده اند آنان معتقدند خرید آپارتمان یا املاك مسكونی پایگاهی برای فرزندانشان خواهد بود ضمن اینكه دولت امارات متحده عربی با آسان كردن قوانین و مقررات شرایط سرمایه گذاری را آسان كرده است.
سرمایه گذاران خارجی هم كه در گذشته برای سرمایه گذاری به ایران آمدند به دلیل برخوردهای تلخ، امكانات امارات متحده عربی را بهتر از ایران دیده اند، لذا انجام چنین سرمایه گذاری هایی راه را برای حضور سایرین فراهم كرده است.
امارات متحده عربی به خصوص «دوبی» به زودی تبدیل به یك «جامعه ایرانی محور» خواهد شد. این نقطه از دنیا شاید سومین كشور مهاجرپذیر ایرانی است كه ركورد دریافت سرمایه ایرانی و مهاجران ایرانی را به ثبت خواهد رساند. پیش از این ایالت هایی از آمریكا و كانادا ركورددار این موضوع بودند، اما در سال های اخیر گوی سبقت را «دوبی» از همگان ربوده است. گرچه هرگز نمی توان از ابزار قوی رسانه ها در این مسیر چشم پوشی كرد.
آمارها نشان می دهد پروژه هایی كه ایرانی ها در امارات متحده عربی بر روی آن سرمایه گذاری كرده اند، به صورت میانگین جمعی معادل ۵۰۰ تا یك میلیارد دلار را در بر گرفته است. به صورت ماهیانه هزار پرواز از آژانس های هواپیمایی ایران راهی امارات متحده عربی می شوند. به راستی در مقابل چنین حجم پروازی چه توجیهی می توان ارائه كرد.دولت بیش از یك دهه پیش با حجم سرمایه گذاری های كلان «مناطق آزاد» را در ایران پایه گذاری كرد تا شاید این مناطق بتوانند مانع از خروج سرمایه از كشور شوند اما سخت گیری و اعمال قوانین و مقررات دست وپاگیر به رغم گذشت بیش از ۱۳ سال از تاسیس این مناطق عملاً سرمایه گذاری را بدون صرفه اقتصادی ساخته است.ضمن اینكه «مناطق آزاد» ایران در تعاریف اقتصادی ایران «سرمایه گریز» شناخته شده اند.كارشناسان اقتصادی معتقدند جذب سرمایه خارجی و ممانعت از خروج سرمایه داخلی نیازمند فراهم كردن زمینه های سرمایه گذاری است.یكی از ابزارهای این موضوع «امنیت» سرمایه ها و كاهش نرخ ریسك اقتصادی است. گرچه تعبیرهای متفاوتی از كاهش نرخ ریسك سرمایه گذاری ایران از سوی موسسات خارجی صورت می گیرد اما در نهایت بازتاب مسائل سیاسی و برخوردهای جهانی با ایران به صورت مستقیم بر روی روند جذب سرمایه ها تاثیر می گذارد.
ثروتمندان عرب معتقدند «سرمایه ترسو» است به همین دلیل باید سرمایه گذار پیش از تصمیم برای انجام سرمایه گذاری در هر پروژه ای تكلیف خود را بداند.موقعیت جغرافیایی ایران و همسایگی با ۱۵ كشور بستر خدادادی است كه باید از آن استفاده بهینه صورت بگیرد. در این میان فعال كردن استان ها و دادن اختیارات حاكمیتی برای جذب سرمایه گذار داخلی و خارجی شاید تنها راه پیشروی دولت باشد كه از مجموع اقدامات گذشته باقی مانده است. شاید اگر این موضوع در تنظیم سندهای بخشی و فرابخشی برنامه چهارم از تیغ تیز اصلاحات نگذرد، بتوان به آینده امیدوار شد.

منبع : باشگاه اندیشه