یکدیگر را دوست بداریم

در ماه های اخیر بازار اسلام ستیزی به بهانه انتساب اسلام به خشونت بسیار داغ بوده است. از ماجرای هولوكاست، كاریكاتورها و تبلیغات پیوسته در آن سو كه بگذریم، موجی از نژادپرستی و ملیت پرستی های تعصب آمیز، كه گاه دامن اسلام را هم گرفته است، برشدت این پدیده افزوده است. در این هیاهوهای عنیف آنچه بر آرامش ها و امیدها می افزاید، تأكید بر گوهرهای مشترك میان ادیان است. كشیش عادل تئودورخوری در این باره حرف هایی شنیدنی دارد. تئودورخوری استاد و رئیس پیشین دانشكده الهیات در دانشگاه مونسترو از اندیشمندان و اسلام شناسان برجسته آلمان است.
ما، همراه با سایر ملل زمین، همگی در جهانی زندگی می كنیم كه جهانی سازی آنرا در گردونه ای از پیوند و نزدیكی گریزناپذیر قرار داده و آنرا در كوتاه مدت به سمت وحدت و هم افزایی چاره ناپذیر سوق می دهد. این امر، ما را باورمند ساخته است كه هیچ یك از ما، از این پس، نمی تواند در انزوای متكبرانه ای بسر ببرد. ما به هم پیوسته هستیم.
۱. راه نخست، آغاز گفت وگو
راه تفاهم و گفت وگو، با موانع متعددی مواجه است، موانعی مانند آنچه كه در ذهن ما از دوره های تاریخ گذشته در ذهنمان خلجان می كند، و نیز ترس ما از ابهامات وضعیت كنونی، و دست آخر باید از نواقص و كاستی هایی سخن گفت كه ممكن است فراروی ما را فرا گیرد. تردید نمی توان روا داشت راهی كه ما را به نادیده گرفتن و غلبه بر گذشته های آكنده از نزاع رهنمون می سازد و مارا از اعتماد و خویشتن داری دور می نماید، پر از سنگلاخ است. این راه كه می تواند به آینده ای بهتر منتهی شود و مسیحیان و مسلمانان مشرق زمین و در همه جای جهان را با یكدیگر دوست كند مالامال از موانع است.
۲. پاره ای از موانع گفت وگو
۱- تعصب و انزواطلبی: تعصب و انزواطلبی گورستان امروز ماست و پرتگاهی است كه آرزوهای آینده در آن فرو می ریزند. هر كس بپندارد به تنهایی می تواند مشكلات را حل كند، از ابعاد این مشكلات و گره خوردن مولفه هایشان، ناآگاه است، و به علاوه چشم خود را بر این آموزه می بندد كه حل مشكلات جامعه جهانی با همكاری همه گروه بندی ها و اعضای جامعه، امكان پذیر است.
۲. نادانی و بی كفایتی: كسانی كه در شناخت میراث خویش و یا اصول ، بنیادها وگرایش ها و جهت گیری هایشان، پیگیر و راسخ نباشند، صلاحیت شركت در گفت وگوی ثمربخش را ندارند. آنان یا به قشری نگری و سطحی نگری روی می آورند و یا به سنت های روبه اضمحلال چنگ می زنند تا به زعم خود، در كارزاری كه توان حضور در آن را ندارند، مغلوب نشوند.
۳. ناشكیبائی در مقابل اندیشه: از جمله علایم شكیبایی در تفكر، پذیرش حقایق امور است هر چند كه در وضعیت فعلی اش، رضایتبخش نباشد. نقد خویشتن به انگیزه توجه به نقایص علامت دیگر است. البته كمبودها و نقایصی كه ما دچار آن هستیم، نه دیگران.
۴. ناشكیبایی در تحمل مغایرت ها و تمایزها: تاریخ آدمی، عبارت از مدت زمان شكیبایی خداوند بر انسان ها است تا برای از میان برداشتن موانعی اقدام كنیم كه راه های ما را برای مشیت الهی از هم جدا كرده است. در جهان حاضر، نیاز ما به تحمل یكدیگر برای حل اختلافات و تمایزها و مغایرت های بسیار است.
ارزش های مشترك دینی، اخلاقی آن قدر هست كه به ما انگیزه و اطمینان بخشد تا به گفت وگو بیندیشیم.
۳. فرهنگ صلح
می توان شكل و مولفه آینده مشتركمان را چنین توصیف كرد: بسترسازی برای زندگی مشترك، آگاهی از سرنوشت واحد و پیوند برادرانه بین همه گروه های جامعه. این آینده بر پایه سه اصل بنیادی همگانی استوار است:
۱- اراده برای زندگی مشترك و تلاش برای استقرار صلح.
- نخست باید مفهوم «صلح» را با قلب هایمان باور كنیم و آن را در میان خانواده هایمان مستقر كنیم و به علاوه باید در جوامع خود، منادی باشیم.
- صلح را با دیگران رعایت كنیم و كوشش كنیم تا جامعه مشتركی را فراهم كنیم كه همه را در بر گیرد و در عین حال، ما و دیگران را هم شامل شود.
- این صلح را با همكاری دیگران برقرار كنیم. در تعیین چارچوب و مفهوم صلح، و همچنین اجرای روش های دستیابی به آن، به تنهایی تلاش نكنیم.
۲- اصل دوم درخواست برقراری آشتی و تسویه مشكلات است. این بدین معنی نیست كه از دشواری های گذشته و موانع آینده غفلت كنیم، بلكه باید از عبرت های گذشته برای بهبود بخشیدن به وضع امروز ، استفاده كنیم و همچنین از تجربه های امروز، برای ساختن آینده ای مشترك و بهتر، بهره گیریم.
۳- اصل سوم همان چیزی است كه در انجیل مقدس و قرآن كریم به فكر و عمل ما جهت می بخشد: عیسای مسیح می فرماید: «همدیگر را دوست بدارید، چنانكه من شما را دوست می داشتم» .در قرآن كریم نیز آمده است: «ولتجدن اقربهم موده للذین امنوا الذین قالوا انا نصاری» (سوره پنجم، آیه ۸۲).بنابراین، ما خویشاوندان یكدیگریم و دین و سنت ما مهربانی و مودت است.
وظیفه ما در تحكیم همبستگی و پیوند با همه گروه ها روشن می شود. چنانكه در اجرای این همبستگی نیز وظیفه داریم. مسئله اصلی، پذیرش و تمایل باطنی و درونی است.
۴. ساختن آینده مشترك
ما مسیحیان و مسلمانان، به دلیل نقش و مسئولیت مشترك مان برای برپایی نظام عادلانه اجتماعی، وظیفه ایجاد همبستگی میان یكدیگر و گردآوری توان مان و فعال سازی امكانات مان را برای ایجاد راه حلهای مورد توافق برای مشكلات مشترك جهان امروز بر عهده داریم.ما بر این یقین هستیم كه دین، اگر مفهوم گیری صحیحی از آن شود و ناصحانه و خردمندانه ای در عمل ظهور یابد وسیله ای برای جدایی و پراكندگی محسوب نمی شود. دین، تفرقه انداز نیست، بلكه وسیله اتحاد است. ما در سرمنشاها و آغازها به هم می رسیم و بر این باوریم كه كوشش مشترك به منازعات و كشمكش منجر نمی شود. بلكه كوشش مشترك، چنانچه: با خوش قلبی و اخلاص و راستگویی و گفتار صریح و مهربانی در نقد توام باشد، ما را به هم نزدیك می سازد. چنین همدلی، یكی از پایه های فرهنگ صلح محسوب می شود؛ چه، ما به همدلی نقادانه، تضارب آرای صادقانه، سازش جویی مهربانانه و همكاری پیشروانه نیاز داریم.

پدر، عادل تئودور خوری

منبع : روزنامه همشهری