شنبه, ۱۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 4 May, 2024
مجله ویستا

طبقه‌بندی مبتنی بر روان‌نگاری


طى چند سال اخير، تفکيک بازارها از طبقه‌بندى جهانگردان براساس متغيرهاى جمعيت‌شناختى به سمت توجه به سبک زندگى و انگيزه‌هاى فرد حرکت کرده است. (سبک زندگى را گاهى مجموعه‌ٔ فعاليت‌ها، علائق و آراء فرد ناميده‌اند) جهانگردان حاصل از اين نوع طبقه‌بندى را جهانگردان مبتنى بر روان‌نگارى مى‌شناسند زيرا در آن افراد براساس متغيرهائى تفکيک مى‌شوند که اساساً روان‌شناختى هستند. محققان رفتار مصرف‌کننده، سبک زندگى را با انگيزه‌هاى افراد به سمت خريد کالاها و خدمات معين ربط داده و به‌ويژه به روابط خاص هر محصول پى برده‌اند. به‌عبارت ديگر، سبک زندگى و تفاوت‌هاى شخصيتى افراد با رفتار آنان در انتخاب محصولات معينى چون سفر و جهانگردى ارتباط دارد. علاوه بر اين، بعضى ابعاد يا خصوصيت‌هاى روانى در تبيين رفتار جهانگردان معنادارتر هستند.
اگر بتوان خصوصيت‌هاى معينى را در رفتار افراد شناسائى کرد و سپس جهانگردان را برحسب خصوصيت‌هائى طبقه‌بندى نمود که با اهميت به‌نظر مى‌رسند آن‌گونه طبقه‌بندى شکل مى‌گيرد که براى بازاريابى و تحليل اقتصادى کاربرد دارد. محققان معدود خصوصيت‌هاى زير را که به‌نظر مى‌رسد در مورد رفتار جهانگردان اهميت ويژه‌اى داشته باشند. شناسائى کرده‌اند:
تهور طلبى - ميزان 'خطر' جوئى جهانگردان.
لذت‌پرستى - ميزان آسايش‌طلبى جهانگردان در سفر
نوطلبى - ميزان تحرک‌جوئى يا نوطلبى جهانگرد
جزم‌انديشى - ميزان اصرار جهانگرد به ثبات عقايد خود
انديشه‌ گرائى - ميزان 'فرهنگ' خواهى جهانگرد
تحقيقات روان‌نگارانه مى‌کوشد تا با ارائهٔ شاخص‌هائى براى سنجش اين خصوصيت‌ها جهانگردان را به انواع معنى‌دار تقسيم کند. هر خصوصيت را مى‌توان مقياس پيوسته‌اى در نظر گرفت که براساس آن جهانگردان 'درجه‌بندي' مى‌شوند تا بتوان گروه‌هاى هم‌درجه يا هم‌شکل را معين کرد. سپس علم اقتصاد رفتاري، فعاليت اقتصادى هر گروه را مورد بررسى قرار مى‌دهد.
سپس ميزان تأثير خصوصيت‌ها بر فعاليت جهانگردى يا مشخصه‌هاى خريد جهانگردان مشخص مى‌شود که سازمان‌هاى جهانگردى با آگاهى از آن مى‌توانند جهانگردان مختلف را با محصولات جهانگردى معين در قيمت‌هاى متفاوت هدف قرار دهند. براى مثال، پلاگ مدل ارزشمندى را ساخت که براى تفکيک بازارهاى جهانگردى براساس ميزان مخاطره‌جوئى جهانگردان قابل استفاده است. اين مدل هنجارى - ادراکى جهانگردان را روى محور پيوسته‌اى مشخص کرده است که طيفى از جهانگردان را در برمى‌گيرد. هر يک از اين جهانگردان مى‌توانند مشخصه‌هاى خريد زير را داشته باشد:
- بسيار مخاطره‌جو:
خود، ترتيبات سفر را مهيا مى‌کند، از مقصدهاى دوردست ديدن مى‌کند، با اهالى بومى منزل مى‌کند، فرهنگى محلى را مى‌آموزد، گياهان و جانوران محلى را مطالعه مى‌کند، به‌ندرت به ديدن مقصدهاى قبلى مى‌رود.
- علاقه‌مند به کاوشگرى، اما توأم با راحتى و آسايش خانه:
از خدمات آژانس‌هاى مسافرتى استفاده مى‌کند اما خود برنامهٔ 'سفر' را ترتيب مى‌دهد، به مقصدهاى نسبتاً دوردست اما آشنا مى‌رود، بين نوطلبى و آسايش و راحتى خانه موازنه برقرار مى‌کند.
- بى‌علاقه به چيزهاى ناآشنا يا پرخطر:
از تورهاى جامع سازمان‌يافته استفاده مى‌کند، اغلب با گروه سفر مى‌کند، مقصدهائى را جستجو مى‌کند که با موطن وى شباهت فرهنگى داشته باشند، در اقامتگاه‌هاى عمومى منزل مى‌کند، اغلب از مقصد قبلى دوباره ديدن مى‌کند.
اين سه نوع جهانگرد نه تنها متقاضى محصولات جهانگردى متفاوتى هستند بلکه شرايط تقاضاى متفاوتى را تجربه مى‌کنند، نسبت به تغيير متغيرهاى اقتصادى واکنش خاصى نشان مى‌دهند، سهم بسيار متفاوتى در اقتصاد کشور مقصد دارند و متقاضى منابع خاصى هستند.


همچنین مشاهده کنید