یکشنبه, ۱۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 5 May, 2024
مجله ویستا
آغاز تأثیر نثر تازی در نثر دری
زبان تازى بعد از استقرار دين اسلام در جزيرةالعرب، وارد ايران شد و از همان بدو پيدائى خود در زبان و ادبيات پارسى تأثير نمود. | ||||||
ليکن در دورهٔ سامانيان بهواسطهٔ دورى خراسان از مرکز عرب، و توجه و اعتناى خاص پادشاهان و امراى محلى به ترويج زبان پارسى دري، و از همه مهمتر مأنوس بودن مترسّلان و ادبيان به شيوهٔ قديمترى که به قبل از اسلام پيوسته بود، زبان تازى در نثر درى اثر آشکار و نمايانى نبخشيد. | ||||||
در عصر غزنويان ارتباط خراسان با بغداد بيشتر شد و نفوذ بغداد به سبب انقراض دولت سامانيان و ترکتازى دو دولت غيرايرانى (غزنويان و خانيّهٔ ماوراءالنهر) در مملکت توران و خراسان شديد گشت چه هر يک از پادشاهان ترک به سبب رقابت با يکديگر دست به دامن وِلآى خليفه مىزدند و با پوزش و پيشکش و رسل و رسائل نظر لطف و رضاى خليفه را بهسوى خود و خانوادهٔ پادشاهى تازهٔ خويش معطوف مىداشتند. اين روابط طبعاً موجب توجه زيادترى به ادبيات تازى شد؛ ديوان رسائل محمود که در بادى امر بهدست ابوالعباس فضلبناحمد اسفراينى به پارسى مىگشت، در اين اوقات بهدست احمدبنحسن به تازى برگشت و ادباى تازىدان در ديوان و حوزهٔ وزارت تقرّب يافتند و از همه بالاتر طول زمان و طى شدن نصف قرن خود موجب آن آمد که اثر تازى در پارسى نمايانتر و آشکارتر گردد؛ محمود غزنوى بىشک مانند يعقوب ليث به زبان عرب رغبتى نداشته و با آن لسان آشنا نبوده است اما پسران او محمد و مسعود به تصريح بيهقى با ادبيات عرب آشنا بودهاند و بزرگزادگان در نزد اديب به خواندن سبعهٔ معلقه و (قِفانَبْکِ) مشغول بودهاند مدايحى که ابوبکر قهستانى در مدح اميرابواحمد محمد به تازى گفته است در دُمَيةُالقَصر باخزرى ديده مىشود - اين ابوبکر پيشکار و استاد و نديم امير ابواحمد بود و از بزرگان آن عصر بهشمار مىآيد. | ||||||
و نيز بيهقى داستانى آورده که مدلّل مىدارد که اين پادشاه جوان به تقليد خلفا و امراى عرب در مجلس بزم به شنودن قولها و اصوات تازى رغبت داشته است و داستان اين است که مىگويد (تاريخ بيهقى طبع کلکته صفحهٔ ۷۹): | ||||||
'هم از استاد عبدالرحمن قوال شنودم ... که گفت با چندين اصوات نادره که من ياد دارم اميرمحمد اين صوت بسيار از من خواستى چنانکه کم مجلس بودى که من اين نخواندمى و الأبيات: | ||||||
| ||||||
و همچنين قصيدهٔ رائيه که ابوسهل زوزنى در شکار شير سلطان مسعود بديهه گفته است و مطلع آن قصيده اين است: | ||||||
| ||||||
با آنکه گوينده پارسى زبان بوده است گواه اين معنى بوده است (بيهقى طبع کلکته ص ۱۴۲). | ||||||
پيدا شدن دولت سلجوقى نيز بر توجه و رجوع ملوک و وزراء خراسان به بغداد و تظاهرهاى دينى و ترتيب ادبا و علماء تازىزبان افزود و امرى ترکان با آنکه خود از حِليهٔ فضل و ادب عارى بودند، از طرفى بهترويج دين اسلام کوشيده و از سوئى به نشر علوم تازى و تشويق طلاّب پرداختند - و زبان تازى در نتيجهٔ اين کار بيشتر از هر وقت رايج گرديد و بازار 'شُعوبيان' به کلى فاسد و کاسد گشت و ادباى ضدّشُعوبى علىرغم اين طايفه در نشر کتب لغت تازى و صرف و نحو آن زبان به قدم جِد ايستادند که يکى از آن طايفه علاّمه جارالله زمخشرى است که در 'مقدمهٔ نحو' خود به اين معنى اشاره کرده است. |
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران شورای نگهبان انتخابات حسین امیرعبداللهیان امیرعبداللهیان دولت حجاب مجلس شورای اسلامی جنگ دولت سیزدهم حسن روحانی انتخابات مجلس دوازدهم
تهران شهرداری تهران هواشناسی سیل فضای مجازی شورای شهر تهران سامانه بارشی سازمان هواشناسی باران یسنا هلال احمر آموزش و پرورش
قیمت دلار خودرو بازار خودرو قیمت خودرو یارانه بانک مرکزی قیمت طلا مسکن دلار حقوق بازنشستگان ایران خودرو تورم
تلویزیون نمایشگاه کتاب مسعود اسکویی دفاع مقدس سینمای ایران صدا و سیما صداوسیما مهران غفوریان رهبر انقلاب موسیقی سریال تئاتر
رژیم صهیونیستی اسرائیل غزه فلسطین جنگ غزه حماس روسیه اوکراین نوار غزه انگلیس یمن ایالات متحده آمریکا
فوتبال پرسپولیس استقلال رئال مادرید مهدی طارمی سپاهان لیگ برتر جواد نکونام بارسلونا باشگاه استقلال علی خطیر بازی
باتری گوگل اپل اینستاگرام آیفون پهپاد تبلیغات ناسا عکاسی
کاهش وزن بیمارستان چای توت فرنگی جامعه پزشکی چاقی آلرژی