تحرک اجتماعی در جوامع

تحرک اجتماعى در جامعه‌هاى مختلف از لحاظ چگونگى وضعيت انتقال از يک پايگاه اجتماعى به پايگاه اجتماعى ديگر متفاوت است. در برخى امکان تحرک طبقه‌اى ميسر است، در حالى‌که در بعضى ديگر، با دشوارى همراه است و در پاره‌اى تحرک طبقه‌اى غيرممکن است. بنابراين جامعه‌ها را مى‌توان در اين رابطه به سه نوع تقسيم کرد.

جامعهٔ باز (Open Society)

در چنين جامعه‌اى تحرک طبقه‌اي، دشوارى چندانى ندارد و تقريباً به سهولت انجام مى‌گيرد و افراد مى‌توانند با استفاده از امکانات موجود پايگاه خود را تغيير دهد و از طبقه‌اى به طبقه‌ٔ ديگر انتقال يابند. اکثر کشورهاى جهان به‌خصوص کشورهاى صنعتى و پيشرفته ظاهراً از اين قبيل هستند. به اين معنى که هرچند به ظاهر شرايط تبديل پايگاه اجتماعى در اين نوع جامعه‌ها به آسانى صورت مى‌گيرد و چنين ادعائى دارند اما به‌دليل وجود موانع و دشوارى‌هاى غيرمستقيم چون: توزيع ناعادلانه ثروت و تمرکز آن در دست عده‌اى معدود و عدم امکان دستيابى به تحصيلات عالى و مشاغل بالا براى همه، امکان تحرک طبقه‌اى يکسان نيست. با وجود اين چون در جامعه‌اى صنعتى و پيشرفته که بيش از جامعه‌هاى ديگر امکان تحرک طبقه‌اى وجود دارد به‌عنوان جامعه‌ٔ باز ناميده مى‌شوند.