قاعدگی (Menstruation)(۲)

عليرغم پيشرفت بهداشت و آموزش بهداشت و آگاهى خانم‌ها از وظايف اعضاء بدن، قاعدگى دردناک رو به افزايش است. يک عامل مهم در قاعدگى دردناک عدم رعايت موازين جلوگيرى از اين ناراحتى مى‌باشد. قاعدگى دردناک در ميان زنان عصبي، زياد حساس و پريشان‌روان بيشتر ديده مى‌شود. ممکن است بعضى از ناراحتى‌هاى جسمانى علت قاعدگى دردناک باشد. حالاتى از قبيل جابه‌جا شدن رحم، تأخير عمومى در رشد رحم 'رحم نارس' ، کيست‌هاى تخمدان، اختلال در کار غدد مترشحه، مزاحمت در کار هورمون‌ها، فيبروئيد و تومورهاى ديگر، آسيب رسيدن يا مجروح شدن قسمت‌هايى از اعضاء دستگاه تناسلى مانند دهانه زهدان، رحم يا واژن اغلب باعث ايجاد قاعدگى دردناک مى‌شوند که براى از بين بردن درد بايستى از مراقبت‌هاى پزشکى و دارو استفاده نمود.

اختلالاتى که در کار ساير اعضاء بدن پيش مى‌آيد نيز ممکن است باعث تشديد ناراحتى‌هاى قاعدگى بشود. اغلب اين اختلالات را خود شخص مى‌تواند از بين ببرد، مثلاً يبوست، خستگي، کوفتگى زياد و کم شدن فعاليت‌هاى حياتى عوامل مؤثرى در ايجاد قاعدگى دردناک هستند. کفش‌هاى پاشنه بلند و بد قرار گرفتن وضع بدن فشارى بيش از اندازه بر بدن وارد مى‌آورد و باعث قاعدگى دردناک مى‌شود. سرماخوردگى يا هر بيمارى ديگر در دوران قاعدگى باعث ناراحتى زيادترى مى‌شود. در بسيارى از موارد نداشتن حرکات بدنى و ورزش باعث دردناک بودن قاعدگى مى‌شود، چنان‌که در ميان کسانى که به‌طور مرتب ورزش مى‌کنند درد بسيار کمتر است.

تنش‌هاى عصبى و هيجانات بى‌مورد نيز مى‌توانند باعث ايجاد قاعدگى دردناک بشوند. بنابراين بايستى حتى‌الامکان از بروز آنها جلوگيرى نمود. معطوف کردن توجه به فعاليت‌هاى سازنده و کمتر فکر کردن دربارهٔ ناراحتى‌ها کمک مؤثرى براى درک نکردن دردهاى ناشى از قاعدگى است.

رعايت موازين عادى بهداشت باعث احساس بهبودى بيشتر در دوران قاعدگى مى‌گردد. دختر يا بانوى قاعده بايستى به مقدار کافى استراحت و خواب داشته باشد، غذاهاى ساده، مقوى و زود هضم بخورد، هواى تازه استنشاق کند، خود را از تغييرات هوا به خوبى محافظت کند، ورزش‌هاى سبک انجام دهد و سعى کند که يک زندگى آرام، معقول و بدون شتاب داشته باشد.

اعصاب آرام در احساس آرامش بسيار مؤثر است. کسانى که از داشتن اعصاب آرام محروم هستند بايستى به پزشک مراجعه کنند تا در صورت بروز علائم شديد تحت معالجه قرار گيرند و داروهاى لازم تجويز گردد. دستگاه تناسلى زنان دستگاه پيچيده‌اى است و در معرض بيمارى‌هاى مختلف قرار دارد. بعضى از اين بيمارى‌ها مختصر و برخى جدى هستند. هر خانمى بايد هوشيار بوده و علائم بيمارى‌هايى را که به مراقبت پزشکى احتياج دارند زود تشخيص دهد. مثلاً هر گونه تغيير ناگهانى در عادات ماهيانه مانند طولانى يا کوتاه شدن زياد فاصله بين دو قاعدگي، وجود خونريزى در غير از دورهٔ قاعدگي، زياد شدن قابل ملاحظه‌ مقدار خونريزي، احتياج به عوض کردن دستمال يا نوار بهداشتى به دفعات بيش از حد معمول، طول کشيدن خونريزى بيش از هفت روز، نامرتب بودن مکرر زمان قاعدگى مثلاً يک ماه خيلى زودتر و ماه ديگر خيلى ديرتر از موقع معمول، ترک قاعدگى در يک ماه، عفونت، ورم، تومور و هرگونه ناراحتى ديگر در اعضاء تناسلى زنانه مستلزم معاينه و تشخيص و معالجه به‌وسيله پزشک مى‌باشد.

از ديگر مسائل بهداشتى در دوران قاعدگى اينکه، نوارهاى بهداشتى بايستى زود به‌ زود تعويض شود. تماس خون قاعدگى با اکسيژن هوا ممکن است باعث تغييرات شيميايى شده و توليد بوى نامطبوع بنمايد. اغلب زنان در موقع قاعدگى بيشتر عرق مى‌کنند لذا بايستى بيشتر استحمام نمايند. دوش آب ولرم مناسب‌تر و آرامش‌بخش‌تر از دوش آب سرد و يا آب داغ است.

وقتى خانمى بى‌مبالات و نامرتب و بدلباس باشد، در حقيقت وضع داخلى خود را نشان مى‌دهد، بنابراين توجه مخصوص به زيبايى و انتخاب لباس در کليه موارد باعث احساس امنيت براى زن مى‌شود و روحيه او را بهبود مى‌بخشد. در دوران قاعدگى نيز خانم‌ها بايستى به زيبايى و آرايش و لباس خود توجه مخصوص داشته باشند و بدين‌وسيله باعث تقويت روحيه خود بشوند. از بين بردن نيروهاى بدنى به‌وسيله کار زياد و يا ورزش‌هاى سنگين غيرعاقلانه است. اگر چه ممکن است پاره‌اى فعاليت‌ها براى دوران قاعدگى مفيد باشد، ولى زياده‌روى نبايد کرد. عدهٔ زيادى از خانم‌ها و دوشيزگان فعاليت‌هاى خود را در روزهاى اول قاعدگى محدود مى‌کنند. هر خانمى که خارج از خانه کار مى‌کند بايستى قادر باشد که کارهاى روزانه خود را در دوران قاعدگى نيز انجام دهد، ولى عاقلانه نيست که علاوه بر کار روزانه خارج از خانه، کارهاى سنگين خانه از قبيل لباس‌شويي، ظرف‌شويي، جارو کردن و يا ورزش‌هاى سنگين را نيز انجام دهد.

بيشتر زنان اگر يکى دو روز اول قاعدگى از شنا کردن خوددارى نمايند راحت‌تر خواهند بود. از طرف ديگر تنبلى نمودن و به بهانه قاعده بودن، فعاليت روزانه را ترک نمودن و در رختخواب خوابيدن هيچ‌‌گونه عذر موجهى ندارد. پرهيز کردن از پرخورى مخصوصاً اجتناب از خوردن غذاهاى سنگين و سرخ شده و شيرينى‌هاى چرب به راحتى و احساس بهبودى زن قاعده کمک زيادى مى‌کند.

کم‌خوابى و سرماخوردن باعث ناراحتى بيشتر خانم‌ها در دوران قاعدگى مى‌شود بدين لحاظ استراحت کافى و محافظت بدن از تغييرات هوا بايستى طى دوران قاعدگى همواره مورد توجه قرار گرفته و رعايت شود. فقدان قاعدگى 'آمنوره Amenorrhea' ناراحتى ديگرى است که در برخى از دوشيزگان و زنان ديده مى‌شود. قاعده نشدن در دوران قبل از بلوغ، در دوران و يا پس از يائسگي، در دوران آبستنى و در دوران شير دادن طفل طبيعى است. جز در موارد فوق قاعده نشدن ممکن است به علت اختلالات زيادى از قبيل کم‌خونى و يا عدم تعادل ترشح غدد داخلى باشد که بايستى فوراً به پزشک مراجعه شود.