شنبه, ۱۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 4 May, 2024
مجله ویستا
نثر پهلوی اشکانی(۲)
نثر پهلوى اشکانى را از اين عبارات کاملاً نمىتوان مقياس گرفت، چه به مناسبت نظم تقديم و تأخير زياد در عبارات به هم رسيده است، و حذف و اثبات بسيارى شده است ـ و متأسفانه نثر اشکانى را نتوانستم بهدست آورم و دو نسخهٔ قبالهٔ ملک هم بهدست نيامد. | ||||||
در اين کتاب لغاتى است که در پهلوى جنوبى نيست ـ از آن جمله لغت (اِسْت) علامت خبر که در جنوبى (استات) و مثل فعل معين استعمال مىشده است ولى در اين کتاب مثل زبان درى به تخفيف آمده چنانکه مىگويد 'درختى رستست.' | ||||||
ديگرکلمهٔ 'ويناي' از فعل 'وينستن' و از اسم مصدر 'وينشن' و از ريشهٔ 'وين' که به زبان ما 'بين' است ـ اين لفظ در جنوبى نيست ولى در زبان درى که قرابت تامى با پهلوى شرقى و شمالى دارد موجود است 'بيني' و 'بينيئي' در اين شعر ابوشُعَيْب هروى (رجوع کنيد لبابالالباب جلد اول ص: ۵ طبع ليدن و هوابوشعيب صالحبن محمدالهروي.) | ||||||
| ||||||
و اين شعر فرخى: | ||||||
| ||||||
و در فارسى قاعدهاى است که الفى به ريشهٔ فعلى مىافزايند و معناى آن فعل را دگرگون مىکنند ـ مثل: گوى و گويا ـ مان و مانا ـ اى و آيا ـ گوئى و گوئيا ـ بين و بينا (که در اشعار درى الف را مماله ساخته قلب به ياء کردهاند مانند 'گوئي' و 'گويه' که بهجاى 'گويا' آوردهاند و ياء مماله را به شکل 'ها' نوشتهاند و گوئيا ـ و بينى و بينيا و بينيئى در شعر ابوشعيب ـ بالجمله 'ويناي' لفظى است که مخاطب خاص ندارد و مثل 'بيني' و 'گويا' و 'مانا' و 'آيا' است که مخاطب ندارد ـ و در اينجا ويناى معنى خاصى داشته که امروز ما آن معنى را گم کردهايم چنانکه معنى 'بيني' هم فراموش شده است و از اينرو بعضى از فرهنگنويسان آن را به معنى 'آفرين' پنداشتهاند در صورتىکه نه به معنى 'نگاهمىکني' بوده و نه بهمعنى 'آفرين' بلکه 'ويناي' پهلوى شمالى و 'بيني' در اشعار درى به معناى خاصى بوده است که امروز ما آن را گم کردهايم و منحصر به شعر قبل از مغول است و در نثر شعرهاى بعد از مغول ديده نمىشود. | ||||||
ديگر فعل 'نپرديتن' که در زبان درى 'نبردکردن' آمده و معنى آن رقابت و مناظره و مخاصمه است. | ||||||
ديگر کلمهٔ 'از' عوض 'من' که در شمال خاصه آذربايجان و طالش هنوز هم نمُرده و متداول است. | ||||||
ديگر فعل 'ورازيدن' که درست معنى آن مفهوم نيست و در زبان درى هم از بين رفته است ـ و شبيه است به فعل 'بَرازيدن' که در شعر مانى صيغهٔ وصفى آن آمده است: | ||||||
| ||||||
اين فعل در پهلوى جنوبى نيز 'ورازيتن' است و در زبان ما هم 'برازيدن' به همان معنى موجود است اما 'وراژند' شمالى از اين ماده نيست و معنى ديگر داشته. | ||||||
ديگر کلمهٔ 'دمينک ' و 'وِزَناي' و 'نالين' که به معنى نعلين عربى است و 'ماچند' که فقط در 'پاىماچان' درى ماده آن ديده شد. و فعل 'وچتيتن' که شايد از مادهٔ 'آويزيدن' فارسى باشد و لغت 'تپنگوک' که در خراسان متداول است، و فعل 'وناسيدن' به معنى زیانکردن که در پهلوى جنوبى 'وناس' به معنى گناه صرف نمىشود و اينجا صرف شده و معنى ضرر و زيان و خسران مىدهد، و 'ويت' از 'ويتا' و 'دويتا' ى اشکانى است که اصل کلمه 'دو' است و اينجا معنى 'علاوه' مىدهد و 'ويت اَوْاين' يعني: علاوه بر اين. | ||||||
ديگر صرف فعل 'کرتن' در صيغههاى مضارع مطابق اصل ريشه به قاعدهٔ افعال قياسي، و حال آنکه در زبان درى و پهلوى جنوبى قسمت مصدر و ماضى اين فعل از ريشهٔ 'کر' و مضارع و امر از ريشهٔ 'کن' صرف مىشود و تا پايان رساله بسيار لغات ديگر به همين منوال موجود است که از خوف تطويل صرفنظر مىشود. |
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
دولت امیرعبداللهیان حسین امیرعبداللهیان سیستان و بلوچستان مجلس شورای اسلامی شورای نگهبان انتخابات دولت سیزدهم حسن روحانی حجاب مجلس افغانستان
سیل ایران هواشناسی تهران شهرداری تهران سازمان هواشناسی باران آتش سوزی یسنا فضای مجازی هلال احمر قوه قضاییه
خودرو قیمت خودرو قیمت دلار مسکن بانک مرکزی دلار قیمت طلا تورم ارز بازار خودرو حقوق بازنشستگان ایران خودرو
صدا و سیما دفاع مقدس مسعود اسکویی مهران غفوریان بی بی سی موسیقی تلویزیون صداوسیما ساواک سریال سینمای ایران تبلیغات
رژیم صهیونیستی جنگ غزه فلسطین اسرائیل حماس روسیه آمریکا ترکیه اوکراین نوار غزه انگلیس ایالات متحده آمریکا
فوتبال پرسپولیس استقلال سپاهان لیگ برتر جواد نکونام باشگاه استقلال علی خطیر رئال مادرید بازی باشگاه پرسپولیس تراکتور
هوش مصنوعی اینستاگرام آیفون دیابت اپل عکاسی ناسا موبایل گوگل تلفن همراه
استرس کبد چرب فشار خون گرما