دیورتیک‌های جیوهٔ آلی

اين داروها مشابه ديورتيک‌هاى قوس هنله بيشتر روى قسمت ضخيم قوس هنله اثر مى‌گذارند و دفع سديم، کلريد و آب را افزايش مى‌دهند. قبل از پيدايش تيازيدها به‌کار مى‌رفتند، ولى با توجه به عوارض شديد آنها من‌جمله آسيب به نسج کليه امروزه تقريباً به‌طور کامل منسوخ شده‌اند.

داروهاى غيرمجاز اين زيرگروه عبارتند از:

Chlormerodin, Mersalyl

سوء مصرف ورزشکاران

ديورتيک‌ها به سه علت مورد سوء استفادهٔ ورزشکاران قرار مى‌گيرند:

- نخست آنکه ممکن است در کاهش سريع وزن و رسيدن به ردهٔ وزنى مورد نظر مؤثر باشند. اين امر به‌ويژه در رشته‌هاى ورزشى مانند کشتي، وزنه‌برداري، بوکس وجود دارد و جودو که در رده‌هاى وزنى خاصى انجام مى‌گيرند، صدق مى‌کند.

- ثانياً ديورتيک‌ها براى رفع احتباس مايع ناشى از استروئيدهاى آنابوليک به‌کار مى‌روند. اين اقدام در ورزشکاران پرورش اندام که مى‌خواهند هرچه بيشتر عضلانى به‌نظر برسند، سودمند است.

- ثالثاً ورزشکاران ممکن است از ديورتيک‌ها استفاده کنند تا ميزان دفع ادرار را تغيير دهند و باعث تغيير غلظت داروهاى غيرمجاز در ادرار شوند. بدين ترتيب ورزشکارى که براى آزمون داروئى انتخاب شده، سعى مى‌کند تا حجم ادرارش را بالا برده و داروهاى دوپينگ يا متابوليت‌هاى آنها را در ادرار رقيق نمايد. البته نشان داده شده است که اين دستکارى (تقلّب) احتمالاً مؤثر نيست. (Delbeke & Debackere)

مهمترين خطر مصرف اين داروها در ورزشکاران دفع بيش از حد آب بدن است که کاهش آب بدن و ناکافى بودن آن مى‌تواند موجب بروز گرفتگى عضلاني، غش، سردرد و تهوع شود. همچنين فقدان مايع به ميزان بسيار زياد ممکن است به اختلال عملکرد کليه و قلب منجر گردد.

تشخيص

ديورتيک‌ها را مى‌توان از طريق انجام کروماتوگرافى گازى - طيف‌سنجى جرمى در ادرار شناسائى نمود. اخيراً توسط مؤسسهٔ آناليز دوپينگ و بيوشيمى ورزشى در Kreischa آلمان، يک روش حساس، انتخابي، قدرتمند و سريع براى شناسائى ۳۲ داروى ديورتيک و عامل پوشاننده در ادرار ارائه گرديده است. در اين روش کرماتوگرافى مايع فاز معکوس در ترکيب با يونيزاسيون فشار اتمسفرى / طيف‌سنجى حجمى متوالى (Reversed-phase liquid chromatography in combination with atmospheric pressure ionisation tandem mass spectrometry) انجام مى‌پذيرد. اين تکنيک پس از انجام اندکى تغييرات براى غربالگرى و اثبات نوع دارو و نيز تعيين مقدار ديورتيک‌ها در تست دوپينگ مناسب خواهد بود (Thieme D. & Grossi J. 2001).