خبر توسعه چیست؟

گرچه 'خبرهاى توسعه' در بسيارى از پژوهش‌هاى ارتباطي، به‌عنوان يکى از مقوله‌هاى موضوعى مشخص شده، ولى تعريف يکسانى از آن ارائه شده است.

'ويلبر شرام' (Wilbur Schramm)، 'اروين اتوود' (L.Ermin Atwood)، در کتاب 'جريان خبر در جهان سوم: بررسى آسيا' ، در تعريف خبرهاى توسعه مى‌نويسند:

'... مطالب مربوط به رشد و پيشرفت‌هاى اقتصادى و اجتماعى به‌صورتى که از طريق کوشش و برنامه‌ريزى انسانى انجام گرفته باشد. مفهوم کليدى 'عمدي' بودن کوشش‌ها است. خبرهاى توسعه اقتصادى و اجتماعى شامل مطالبى است که کوشش دولت، سازمان‌هاى خصوصي، گروه و افراد را در بهبود وضع موجود نشان دهد' .

از نظر اين پژوهشگران، انتشار مطالبى درباره نرخ بى‌سوادى يا باسوادى در کشور، خبر توسعه نيست، ولى تأسيس يک مرکز آموزشى براى مبارزه با بيسوادي، خبر توسعه است. يا، مطلبى درباره يک کشف علمى در صورتى به‌عنوان خبر توسعه شناخته مى‌شود که به‌صورت بالقوه به بهبود وضع اجتماعى مردم کمک کند. 'شرام' و 'اتوود' شکست فعاليت‌ها و برنامه‌هاى اقتصادى اجتماعى را نيز جزء خبرهاى توسعه مى‌دانند. بررسى‌ها نشان مى‌دهد که پژوهشگران علوم ارتباطات، خبرهاى توسعه را محدود به خبرهاى به اصطلاح 'مثبت' اقتصادي، اجتماعي، صنعتي، فرهنگى و غيره نمى‌دانند. خبرهاى به اصطلاح 'منفي' در زمينه‌هاى گوناگون، يعنى گزارش شکست و ناکامى فعاليت‌‌ها و برنامه‌هاى اقتصادي، اجتماعى و... نيز جزء خبرهاى توسعه محسوب مى‌شود. به‌عبارت ديگر، خبرهاى توسعه، 'خبرهاى تشريفاتي' (Protocol news)، يا بولتن‌هاى روابط عمومى سازمان‌هاى دولتى و غيردولتى نيست. در روزنامه‌نگارى امروز، روزنامه بايد علاوه بر گزارش احداث يک سد يا جاده به تجزيه و تحليل اين رويداد نيز بپردازد. گزارش برنامه‌هاى عظيم اقتصادى و اجتماعى نظير مبارزه با بيسوادي، کنترل جمعيت و تنظيم خانواده، سرمايه‌گذارى‌هاى سنگين صنعتي، فرهنگى و غيره ضرورت دارد، ولى همه آنها نياز به بررسى و تحليل کارشناسانه دارد.