اطاعت از مراجع قدرت در زندگی روزمره

از آنجا که آزمایش‌های میلگرام به خاطر ساختگی بودنشان مورد انتقاد قرار گرفته‌اند (مراجعه کنید به اُرن 'Orne' و هالند 'Holland' ، سال ۱۹۶۸)، نگاهی به نمونه‌ای از اطاعت از مراجع قدرت در شرایط نسبتاً عادی می‌تواند آموزنده باشد. پنج محقق، دو روانپزشک و سه پرستار، به تحقیق این مطلب پرداختند که آیا پرستاران ۲۲ بخش مختلف در بیمارستان‌های دولتی و خصوصی از دستوری که برخلاف مقررات بیمارستان و قوانین پزشکی است اطاعت می‌کنند یا خیر (هافلینگ 'Hofling' و همکاران، ۱۹۶۶). آزمودنی (یک پرستار) ضمن اشتغال به وظایف عادی خود از پزشکی که شخصاً نمی‌شناختش ولی می‌دانست از پزشکان بیمارستان است یک پیام تلفنی دریافت می‌کرد: من دکتر 'اسمیت' از بخش روانپزشکی هستم. از من خواسته شده بود که آقای 'جونز' را امروز صبح معاینه کنم و در نظر دارم امشب او را دوباره ببینیم. می‌خواهم پیش از رسیدن من به بخش مقداری دارو به او داده شود. ممکن است لطفاً قفسه داروهای خود را نگاه کنید و ببینید آیا کمی استروتن (Astroten) دارید یا نه؟ بلی، گفتم استروتن. وقتی پرستار قفسه داروها را نگاه می‌کرد، یک جعبه قرص می‌یافت که روی آن عبارات زیر نوشته شده بود:

                  استروتن

      کپسول‌های ۵ میلی‌گرمی

  مقدار مصرف معمول: ۵ میلی‌گرم

حداکثر مصرف روزانه: ۱۰ میلی‌گرم

پس از اینکه پرستار گزارش می‌داد که دارو را پیدا کرده است دکتر می‌گفت: 'حالا لطفاً ۲۰ میلی‌گرم استروتن به آقای جونز بدهید. من تا ۱۰ دقیقه دیگر می‌رسم و همانجا دستور دارو را امضاء می‌کنم، اما میل دارم تا آن وقت تأثیر دارو شروع شده باشد' . وقتی پرستار دارو (در اصل یک دارو نمای بی‌ضرر) را می‌داد، یا از پذیرش دستور امتناع می‌کرد، یا سعی می‌کرد با متخصص دیگری تماس بگیرد، روانپزشکی که 'تصادفاً' در آنجا حاضر بود با افشاء ماهیت واقعی تحقیق به آزمایش پایان می‌داد.

دستور پزشک از چندین لحاظ مخالف مقررات بود: مقدار داروی تجویز شده آشکارا زیاد بود؛ صدور دستور داروئی با تلفن مجاز نبود؛ داروی مذکور 'غیرمجاز' بود، به این معنا که در فهرست داروهای مجاز بخش برای استفاده نیامده بود؛ و بالأخره، دستور داروئی به‌وسیله شخص ناشناسی داده شده بود. علی‌رغم تمام این اشکالات، ۹۵ درصد از پرستارها آماده دادن دارو به بیمار شدند. به‌علاوه، پیام‌های تلفنی کوتاه بودند و تأخیر یا مقاومتی برنیانگیختند. هیچ‌یک از پرستارها اصراری برای صدور دستور کتبی نکرد، گرچه چند نفر از آنها به خود این قوت قلب را می‌دادند که بالأخره دکتر به موقع خواهد رسید. در مصاحبه‌هائی که بعد از آزمایش با پرستارها به‌عمل آمد همه اظهار داشتند که در گذشته هم چنین دستورهائی داده شده است و امتناع پرستارها موجب رنجش خاطر پزشکان می‌شود.