یکشنبه, ۱۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 5 May, 2024
مجله ویستا
سليم تهرانى
ميرزا محمدقلى سليم طرشتى تهرانى از شاعران نيمهٔ اول سدهٔ يازدهم هجرى است. از بدايت حالش اطلاع کافى در دست نيست و چنانکه نوشتهاند تحصيل منظم مدرسهاى نداشت ولى چنانکه از شعرش دريافته مىشود گذشته از استعداد فطرى، از دانشهاى زمان خود بىاطلاع نبود. نخستين روزگار شاعرى او در لاهيجان گذشت و در آنجا به همراه ملا واصبا (واصب قندهارى) و ملاحسينا متخلص به صبوحى (۱۰۷۸ هـ) ملازم ميرزا عبدالله وزير بيهپيش گيلان (لاهيجان) بود و همانجا زنى اختيار کرد و از او پسرى داشت. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چندى هم يوسفسلطان حاکم کسگرگيلان (م ۱۰۳۷هـ) را ستود و ظاهراً بعد از عزل او از حکومت کسگر راه عراق پيش گرفت و چند سالى از اواخر عهد شاهعباس نخستين (۹۹۶-۱۰۳۸هـ) و آغاز دوران شاهصفى (۱۰۳۸-۱۰۵۲) را در اصفهان بهسر مىبرد و اين هر دو را ستود ليکن از دربار صفوى توجهى را که انتظار داشت نيافت و ناگزير از اصفهان به شيراز رفت و در آنجا به پايمردى ميرزاابوالحسن حسينى فراهانى اديب و شاعر سدهٔ يازدهم (م ۱۰۴۰ هـ) شارح ديوان انورى، به امامقلىخان والى فارس (م ۱۰۴۲) معرفى شد و چندى در خدمت او بهسر برد، ليکن اقامتش در آن شهر هم پا نگرفت و ناچار در جست و جوى آب و نان راه هند پيش گرفت و از راه دريا بدان ديار رفت و پيرامون سال ۱۰۴۱ هـ به گجرات رسيد و ديرى نگذشت که در مسلک ملازمان ميرعبدالسلام مشهدى از رجال معروف عهد شاه جهان درآمد. پس از چند سال ملازمت او و آمد و شد به مرکزهاى قدرت هند مانند اگره و لاهور و ستايش پادشاه و اسلامخان ديگر بزرگان، در کشمير انزوا گزيد و همانجا بود تا به سال ۱۰۵۷ هـ يعنى همان سال وفات حامى خود، درگذشت. کورش در مزارالشعراى کشمير است و بعد از او قدسى مشهدى و کليم کاشانى و طغراى مشهدى را هم نزديک او به خاک سپردند. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ديوان سليم نزديک به نه هزار بيت و مشتمل است بر قصيده و غزل و قطعه و رباعى و مثنوىهاى قضا و قدر و وصف کشمير در ۱۸۰۰ بيت به بحر هزج مسدس مقصور و مثنوىاى در بحر سريع مطوى موقوف (وزن مخزنالاسرار) و جز آنها. از اين دوان نسخههائى در ايران و انيران در دست است و يک بار به سال ۱۳۴۹ در تهران چاپ شد. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
سليم را به نازکى خيال و خلق مضمونهاى دقيق تازه و سعى در ارسال مثل و تمثيل وصف کردهاند. زبانش در شعر ساده و گاه (خاصه در قصيده و مثنوى) تا حدى سست و نزديک به زبان عاميانه است و اين بيشتر از آنجا است که سليم تحصيل منظم مدرسهاى کافى نداشت و گويا تتبع او هم در ديوانهاى استادان گذشته کم بود و بيشتر به نيروى استعداد شاعرى مىکرد. با همهٔ اين احوال سخن او (بهويژه مثنوىها و غزلهايش) همراه با نازکى خيال و مضمونهاى تازه است. اما نمکتهٔ قابل ذکر آن است که دقت در ايراد مضمون و نکتهپردازى و خيالبندى در غزلهاى او هم از ورانى و سادگى گفتارش نکاسته بلکه صراحت معنى و سهولت فهم سخنش در اين نوع از شعر هم آشکار است. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اگر چه سليم متهم به برداشتن مضمون از ديگران بود ولى عجب در آن است که بسى از مضمونهاى او را شاعرى معاصر و جوانتر از او مانند کليم و صائب و غنى کشميرى به لفظ يا به معنى و يا به اندک تغيير تکرار کردهاند. از اوست: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
همچنانکه گفتم سليم در تمثيل تواناست و اينک چند نمونه از آن: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
امیرعبداللهیان دولت سیزدهم گامبیا دولت حسین امیرعبداللهیان سیستان و بلوچستان انتخابات جنگ مجلس شورای اسلامی حجاب مجلس افغانستان
سیل یسنا تهران هواشناسی شهرداری تهران بارندگی سازمان هواشناسی باران فضای مجازی آتش سوزی هلال احمر آموزش و پرورش
هوش مصنوعی خودرو دلار قیمت خودرو قیمت دلار مسکن قیمت طلا تورم بانک مرکزی بازار خودرو حقوق بازنشستگان ایران خودرو
تلویزیون صدا و سیما جهان مسعود اسکویی مهران غفوریان موسیقی صداوسیما سریال سینمای ایران سازمان صدا و سیما
رژیم صهیونیستی فلسطین اسرائیل جنگ غزه روسیه آمریکا انگلیس اوکراین یمن نوار غزه ایالات متحده آمریکا جنگ اوکراین
فوتبال پرسپولیس استقلال سپاهان رئال مادرید لیگ برتر باشگاه استقلال بازی باشگاه پرسپولیس علی خطیر جواد نکونام بایرن مونیخ
آیفون اینستاگرام دیابت اپل ناسا عکاسی تبلیغات موبایل گوگل
کبد چرب فشار خون