سعدالدین وراوینی

مترجم مرزبان‌نامه که در اصل به زبان طبرى بوده و مؤلف او مرزبان‌بن‌رستم از شاهزادگان طبرستان در اواخر قرن چهارم هجرى است، و سعدالدين وراوينى آن کتاب را به زبان درى و به سبک و شيوهٔ انشاء زمان خود برگردانيده است و اين کار در بين سنوات (۶۰۸-۶۲۲) هجرى در آذربايجان صورت گرفته است.

سعدالدين مذکور از مخصوصان و ملازمان خواجه ابوالقاسم ربيب‌الدين هرون‌بن‌على على‌بن‌ظفر دندان وزير اتابک‌بن‌محمد بن ايلدگز از اتابکان آذربايجان که از سنهٔ ۶۰۷ تا ۶۲۲ در آذربايجان و ارَان سلطنت بوده است، و آن کتاب مستطاب را به نام او مشوح نموده است.

سعدالدين نامبرده مانند اغلب دبيران و کُتاب فاضل زمان خود، شاعر نيز بوده است و در مرزبان‌نامه قطعه‌اى است که سعدالدين در وقت تسليم کتاب به خواجه ربيب‌الدين وزير گفته است و مطلع آن قطعه اين است:

وزير عالم عادل ربيب دولت و دين

ايا بطوع فلک طاعت تو ورزيده (۱)

(۱) . اين قطعه ۲۰ بيت است و در نسخهٔ طبع طهران در آخر کتاب به طبع رسيده است و سبک پخته و سليسى دارد.