جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
مجله ویستا
سعدی و نثر فارسی
نثر فارسى دو جريان داشته است، يکى نثر مُرسَل و ساده که از قرن چهارم تا امروز در مسير گردش تطور باز نمانده و حرکت کرده است، ديگر نثر فنى که از قرن ششم گاهبهگاه توقفى در آن روى مىداده و قدرى از حرکتش باز مىداشته است و بار ديگر به راه مىافتاده. |
هر نويسندهٔ پارسىزبان در هر عصر و زمان مختار بوده و هست که هر سبک و شيوهاى که خود بپسندد اختيار کند، يا راه سادهنويسى را پيش گيرد، يا از پى صنعت و تفنن برود، چه ديديم که در يک زمان فىالمثل و صافالحضرة تاريخى نوشته است با آن تکلفات، و در همان زمان معاصران او مانند خواجه رشيدالدين و ديگران تاريخهائى ساده نوشتهاند، اما هرکدام از اين دو مرد نويسنده باز از حدود سبک و شيوهٔ زمان خود که به حکم تطور بهوجود آمده بود بيرون نرفتهاند. |
سعدى دو کار کرده است يکى آنکه از حدود نثر معاصر بيرون رفته است و بار ديگر اعجاز ايجاز قديم را نشان داده و پارهاى از لغات و افعال و ادوات کهنه را که از ميان رفته بود از نو بهکار انداخته، و مقامهنويسى را که در ايران رونق نگرفته و بعد از قاضى حميدالدين کسى به فکر مقامهنويسى نيفتاده بود نيز ساخته و معايب مقامات حميدى را که پيش از اين اشاره کردهايم مرتفع نموده است. دوم ابتکارها و اختراعهائى است که سعدى از خود بروز داده است و ما به جزئيات آنها آشنا مىباشيم از قبيل آنکه از تعداد موازنهها و مزدوجات و سجعها کاسته و جملهها و الفاظ مترادف کمتر آورده است بر استشهادات شعرى افزوده، و در استدلالات قرآنيه و آوردن عبارات تازى و شعر تازى نسبت به معاصران خود کمتر علاقه نشان داده است و در روانى عبارات و بلاغت و فصاحت گفتار بيشتر سعى داشته است تا آرايش آن، و در حقيقت نثر ساده را با پيرايهاى مختصر از صنعت و شعر به اين پايه و مايه بالا برده و شيوهٔ نو که مىتوان آن را 'شعر منثور' نام داد بهوجود آورده است. |
سعدى به سبب شعر منثور خود اثرى اجتماعى در عالم نثر پديدار کرده است يعنى سير و حرکت تطور نثر هيچوقت متوقف نگرديده بود و جريان اين رودخانه بهسوى نشيب بر قرار طبيعى دوام داشت ليکن سعدى کارى کرد که در اين سير و حرکت توقف و آرامشى پيدا آمد، اينطور که جريان به حال طبيعى راه افتاده و بهسوى نشيب راه مىپيمايد و بارديگر بهسوى بالا باز مىگردد، و اين حالت که به حال دوران شبيهتر از جريان است گردابى بهوجود آورد که مانع از موجود شدن سبک و شيوههاى تازهٔ نثر فنى گرديد و در واقع سعدى و گلستان او نثر را از تطور طبيعى باز داشت و هر قدر بعد از سعدى در نثر فنى تفنن به خرج دادن به پايهٔ گلستان نرسيد. |
البته محتاج به توضيح نيست که اين حالت مربوط به نثر فنى است نه نثر مرسل و روان که در کتب علمى سابقه داشته و بعدها از زمان سعدى به بعد در کتب تاريخى نيز از آن پيروى شده است چه نثر آزاد و ساده سير طبيعى خود را از کف نداده است. |
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران اسرائیل غزه روسیه مجلس شورای اسلامی نیکا شاکرمی روز معلم معلمان رهبر انقلاب مجلس بابک زنجانی دولت
هلال احمر یسنا بارش باران آتش سوزی قوه قضاییه پلیس تهران سیل شهرداری تهران آموزش و پرورش سازمان هواشناسی دستگیری
حقوق بازنشستگان قیمت خودرو بانک مرکزی قیمت طلا قیمت دلار بازار خودرو خودرو دلار سایپا ایران خودرو کارگران تورم
فضای مجازی سریال نمایشگاه کتاب تلویزیون مسعود اسکویی عفاف و حجاب سینما سینمای ایران دفاع مقدس موسیقی
رژیم صهیونیستی آمریکا فلسطین حماس جنگ غزه اوکراین چین نوار غزه ترکیه انگلیس ایالات متحده آمریکا یمن
استقلال فوتبال علی خطیر سپاهان باشگاه استقلال لیگ برتر لیگ برتر ایران تراکتور لیگ قهرمانان اروپا رئال مادرید بایرن مونیخ باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی تلفن همراه گوگل اپل آیفون همراه اول تبلیغات اینستاگرام ناسا
فشار خون کبد چرب بیمه بیماری قلبی دیابت کاهش وزن داروخانه رابطه جنسی