شنبه, ۱۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 4 May, 2024
مجله ویستا

رادیو در ایران


روز چهارم ارديبهشت ماه سال ۱۳۱۹ هـ . ش فرستندهٔ راديو بوسيلهٔ وليعهد وقت 'محمدرضا پهلوي' گشايش يافت. از اين فرستنده بعنوان تلگراف، تلفن و بى‌سيم نيز استفاده مى‌شد. برنامه‌هاى راديو در آغاز شامل اخبار، موسيقى ايرانى و موسيقى اروپايى و ... بود.
در دههٔ اول فعاليت راديو، برنامه موسيقى راديو بطور هفتگى اجرا و پخش مى‌شد.
در سال ۱۳۲۴ سرپرستى موسيقى راديو به انجمن موسيقى ملى واگذار شد. اين انجمن دو سال عهده‌دار اين مسئوليت بود.
در سال‌هاى بعد از ۱۳۲۰ ش، گيرنده‌هاى راديويى رواج يافت. برخى از دستگاه‌هاى گيرندهٔ راديو، داراى جاى مخصوص اتصال پيکاب گرامافون بودند و صداى گرامافون را از بلندگوى خود پخش مى‌کردند.
از حدود سال ۱۳۳۴ ش. برنامه‌هايى حاوى موسيقى سنتى ايرانى همراه با شعر در راديو توليد و پخش شد که بنام 'گل‌ها' ناميده شد. ارکستر آن از نوازندگان ورزيده تشکيل يافته بود و بيشتر آهنگ‌هاى آن را هنرمندان زير اجرا مى‌کردند: 'على نقى وزيري' ، 'روح‌الله خالقي' ، 'ابوالحسن صبا' ، 'موسيٰ معروفي' ، 'جواد معروفي' ، 'على تجويدي' ، 'مرتضى محجوبي' و برخى مشاهير گذشته مانند 'درويش‌خان' ، 'عارف و شيدا' . از خوانندگانى که با اين برنامه‌ها همکارى داشتند مى‌توان، 'اديب خوانساري' ، 'تاج‌ اصفهاني' ، 'بنان' ، 'عبدالعلى وزيري' ، 'قوامي' ، 'عبدالوهاب شهيدي' ، 'محمودى خوانساري' ، 'گلپايگاني' ، 'مرضيه' ، 'آذر عظيما' ، 'ملکه هنر' ، 'الهه' ، 'فرح' ، 'سيما بينا' و 'پوران' و ... را نام برد. نوازندگان ارکستر برنامهٔ گل‌ها عبارت بودند از: صبا، معروفي، جليل شهناز، عبادي، کسايى و حسين تهراني.
بجز برنامه‌هاى ارکستر شمارهٔ يک راديو و برنامهٔ گل‌ها و برخى تک‌نوازى‌ها، اکثر برنامه‌هاى موسيقى راديو، فقاد محتواى فرهنگ با سابقهٔ موسيقى ايرانى و بدون کيفيت صحيح عرضه مى‌شد.
از سال ۱۳۳۹ ش به علت آماده شدن استوديوهاى جديد راديو و توسعهٔ دستگا‌ه‌هاى فني، برنامه‌هاى راديو بيست و چهار ساعته شد و نظر به هرج و مرجى که به موسيقى راديو حکمفرما شد، از ۱۳۴۳ متناوباً شوراهايى براى اصلاح موسيقى راديو تشکيل شد که بطور عاجل کمتر به نتيحه مى‌رسيد. بيشتر برنامه‌هاى راديو تحت تأثير سليقهٔ عوام به عرصهٔ خودنمايى و شهرت‌طلبى برخى نويسندگان فرصت‌طلب تبديل گشت.
با گسترش برنامه‌هاى راديو، برنامهٔ گل‌ها نيز تنوع و گسترش يافت و در دو بخش گل‌هاى جاويدان و گل‌هاى رنگارنگ اجرا شد. سرپرست برنامه‌ٔ گل‌ها و مبتکر آن، 'داود پيرنيا' بود.


همچنین مشاهده کنید