مرفولوژی و سیر تکاملی آمیب

ازنظر مرفولوژي، اين آميب به دو شکل تروفوزوئيت (شکل فعال) و کيست (شکل مقاوم) مشاهده مى‌گردد. تروفوزوئيت‌هاى آنتامبا هيستوليتيکا سلول‌هائى بسيار فعال و پلئومورفيک مى‌باشند که شکل حرکت آنها نسبت به تغييرهاى فيزيکى - شيميائى محيط، بسيار حساس مى‌باشند. تروفوزوئيت‌ها اندازه‌هاى گوناگون دارند و بسته به ميزان فعاليت و شرايط مختلف از ۱۵ تا ۶۰ ميکرومتر، متغير هستند. در حال فعاليت حرکت قابل‌توجهى از خود نشان مى‌دهند که به‌طور معمول در نمونه‌هاى تهيه‌شده از مدفوع اسهالي، ديسانترى و يا محيط کشت، قابل‌رؤيت مى‌باشند. پاهاى کاذب اکتوپلاسمي، دراز يا گرد بوجود مى‌آيد و آندوپلاسم به درون آن جريان مى‌يابد. در يک لحظه پاى کاذب در يک جهت خارج مى‌شود، سپس در حالى که پاى کاذب ديگرى ساخته مى‌شود، بى‌درنگ پاى کاذب قبلى جمع‌شده، به آميب امکان حرکت مى‌دهد.

به ‌منظور ايجاد کيست يا شکل مقاوم تروفوزوئيت، آميب کوچکتر شده به‌شکل گرد درمى‌آيد و تغذيه و رابطهٔ آن با محيط خارج محدود مى‌شود. به اين مرحله پريکيستيک گفته مى‌شود. در اين حالت، آميب در اطراف خود غشاء نازکى ترشح نموده، به اين ترکيب کيست را بوجود مى‌آورد. اندازهٔ کيست بين ۸ تا ۵ ميکرومتر است. کيست‌ها ابتدا يک هسته دارند، اما با تقسيم‌هاى متعدد يک کيست چهارهسته‌اى بوجود مى‌آيد. در اپيدميولوژى آميبياز، کيست چهار هسته‌اى که کيست رسيده نيز ناميده مى‌شود در انتقال اين بيمارى نقش مهمى به‌عهده دارد. درواقع انتقال اين آميب به انسان فقط با بلع کيست‌هاى رسيده امکان‌پذير است. کيست رسيده پس از خورده‌شدن توسط انسان در روده باريک غشاء خود را از دست مى‌دهد و شک متاسيست، ايجاد مى‌گردد که درنهايت پس از تقسيم، هشت آميب کوچک بوجود مى‌آيند. آميب‌هاى کوچک به روده بزرگ رفته، در آنجا مستقر مى‌شوند.