چهارشنبه, ۱۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 8 May, 2024
مجله ویستا
نثر ساده به تقلید اروپا
از اواخر فتحعلى شاه رفت و آمد و ارتباط بين ايرانيان و فرنگان قوت گرفت، جمعى به فرنگ رفتند و با ارمغانهاى تازه از نوباوهٔ تمدن جديد بازگشتند ـ چاپخانه در تبريز و طهران داير گرديد، کتب علمى و ادبى از پارسى و عربى چاپ شد، روزنامهنويسى هم از ابتداى دولت ناصرى آغاز گرديد و باب سادهنويسى و سادهگوئى باز شد. در اين قرن که از اواخر سيزدهم آغاز مىشود زد و خوردى شديد ولى بىسر و صدا بين دو دستهٔ قديم و جديد شروع گرديد، هواداران قديم با آمدن اميرکبير بر روى کار يکباره پس نشستند، زيرا پيش از اميرکبير سلف بزرگوار او قائممقام و شاهزادگان پسران عباس ميرزا مخصوصاً فرهاد ميرزا و عليقلى ميزا تربيب شدهٔ جديد بودند، قائممقام در نثر و نظم متجدد بود. اما بناو پايهٔ اساسى قديم را حفظ مىکرد و افکار نو و ظرافتکارىهاى تازه را نيز نشان مىداد، ولى پس از آمدن اميرکبير يکباره حزب قديم با ريش و کلاه دراز و شال کمر و قباى سه چاک و کفش صاغرى و موازنه و سجع و مراعاتالنظير و کثرت مترادفات عربى و فارسى و انبوه شواهد و استدلالات همه رو به قهقرا نهادند ـ ريشتراشى و سردارى و کلاه کوتاه و زلف يکدست و کفش ارسى و نثر ساده و مراسلات مختصر و زبان فرانسه و کتاب چاپى و روزنامه و عکاسى و خط نستعليق خوانا و جمع و خرج مملکتى مطابق کتابچه و دستورالعمل و سرباز نظام و مدرسهٔ دارالفنون و قراولخانه در محلات و غيره روى به اعتلا و ارتقاء نهاد. |
در اين عصر مانند همهٔ اعصار پيشين، نثر دو راه را مىپيمود اول نثر ادبى و فنى که با تقليد قائممقام در کار بود و يا به نثر قبل از مغول و بيهقى و جرفادقانى و لااقل ميرخواند و ديگر مورخان نظر داشتند و بدان اشاره شد ـ دوم نثر ساده و موجز که اينک درصدد آنيم. |
بعد از مرگ قائممقام در زمان حاجى ميرزا آقاسى و اميرکبير مراسلات و فرامين دربارى يکباره سست و کممايه و مغلوط مىشود و حذف افعال پياپى و استعمال افعال به صيغهٔ وصفى حذف روابط خبرى و ساير رکاکتهاى لفظى رواج مىگيرد ـ بعد از اميرکبير در عهد ناصرالدين شاه بار ديگر توجهى به مراسلات دربارى و ادبيات معطوف مىشود و آبى به روى کار باز مىآيد، ليکن در اين اوان تقليد از سبک سادهنويسى فرنگ قوت يافته و يکباره سبک و طريقه تغيير مىکند. |
در اواسط پادشاهى ناصرالدين شاه سر و صداها از داخل و خارج مبتنى بر لزوم قانون و شور در امور و تقسيم مسئوليتها و انتظام مالياتها شروع گرديد ـ در اين عهد چندين نويسنده در داخل و خارج ايران به نوشتن آستين بر زدند ـ آتشى از افکار سيدجمالالدين اسدآبادى در قلوب گرفت، فتنهٔ باب و کشتارى که از آنها شد نيز مردم را به تفکر واداشت، در قفقاز نيز افرادى از ايرانيان پيدا شدند مانند ميرزافتحعلى آخوندزاده و طالبوف و حاجزينالعابدين مراغه که نگران اوضاع ايران بودند و خود به اصول تمدن جديد آشنا و مايل به آشنائى ديگران، مقاله و تياترنويسى و کاغذپرانى را داخل و خارج آغاز گرديد، فراماسون بهوسيله ميرزا صالح شيرازى و بنا به مشهور بهوسيلهٔ ميرزا ملکمخان ناظمالدوله عضو وزارت خارجه که مردى تحصيلکرده و اديب و قانونخواه بود در طهران باز شد ـ روزنامهٔ 'قانون' بهوسيلهٔ ملکم در لندن به طبع رسيد ـ ترجمهٔ مقالات و تياترهاى آخوندزاده در طهران و قفقاز انتشار يافت، رسالههاى ميرزا آقاخان کرمانى منتشر گرديد. |
طالبوف کتاب احمد را که اصول علمى جديد را بهوسيله 'صحبت' به زبان ساده مىنوشت در خارجه چاپ کرد (مسالکالمحسنين و غيره نيز تأليف او است) کتابى به اسم ابراهيم بيک در چگونگى اوضاع اجتماعى به قلم حاج زينالعابدين نامبرده نيز منتشر گشت، سيد جمال در استامبول نشست و گروهى پيرامون او به کاغذپرانى سرگرم شدند (۱). رجال تربيت شدهٔ ايران نيز داخل فراماسون شدند و در اطراف دربار به گفتگو برخاستند، و رقابتهاى دربارى هم گاهى به آتشها دامن مىزد ـ قدرت و تسلط حوزهٔ اجتهاد با على درجه بود، اما تشکيلات سياسى نداشت و ميرزا حسن شيرازى که در سامره بود بسيار با احتياط راه مىرفت و علماى داخل ايران هم بين خودشان رقابت بود و بالأخره آلت دست رجال و اعيان بودند و چون گفتگوى اصلاح هنوز از خواص به عوام نرسيده بود اين طايفه (يعنى رؤساى عوام) نيز نيمه خواب و بدون آنکه توجه به عاقبت کار، خر خود را مىراندند و اين مصراع را مىخواندند: دنيا پس مرگ ما چه دريا چه سراب! |
(۱) . سيدجمالالدين هوادار اتحاد اسلام به نفع عبدالحميد بود! و ميرزا آقاخان کرمانى از طرف او نامههائى به علماى شيعه در اين باب مىنوشته است. |
همچنین مشاهده کنید
- پیشروان تجدد ادبی - قائممقام فراهانی (۴)
- کتب دوره قرن دهم تا سیزدهم (۲)
- نویسندگان این عصر (۲)
- کتب علمی از قرن دهم تا سیزدهم
- نویسندگان این عصر (۳)
- پیشروان تجدد ادبی - قائممقام فراهانی (۲)
- رستاخیز یا بازگشت ادبی
- انقلاب مشروطیت ایران (۲)
- نویسندگان این عصر (۴)
- نویسندگان این عصر
- انقلاب مشروطیت ایران
- دارالفنون و ترجمه
- نثر ساده به تقلید اروپا
- روزنامه در ایران
- پیشروان تجدد ادبی - قائممقام فراهانی (۳)
- تفنن ادبی و بروز سبکهای مختلف
- چاپخانه در ایران
- دنبالهٔ انحطاط ادبی
- کتب دوره قرن دهم تا سیزدهم
- دنبالهٔ انحطاط ادبی (۲)
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران دولت سیزدهم رافائل گروسی آمریکا دولت رئیس جمهور رهبر انقلاب مجلس شورای اسلامی محمد اسلامی شورای نگهبان مجلس زنان
تهران پلیس زلزله هواشناسی شهرداری تهران بارش باران قتل آموزش و پرورش قوه قضاییه فضای مجازی سلامت شهرداری
خودرو مسکن حقوق بازنشستگان مالیات سایپا قیمت طلا قیمت دلار ایران خودرو قیمت خودرو بازار خودرو بانک مرکزی بورس
تلویزیون سینما نمایشگاه کتاب دفاع مقدس سریال موسیقی تئاتر سینمای ایران نمایشگاه کتاب تهران کتاب صدا و سیما رسانه ملی
دانش بنیان اینوتکس دانشگاه آزاد اسلامی
اسرائیل رژیم صهیونیستی غزه فلسطین رفح جنگ غزه حماس روسیه چین ترکیه نوار غزه اوکراین
پرسپولیس فوتبال استقلال لیگ برتر ذوب آهن لیگ قهرمانان اروپا لیگ برتر ایران نساجی لیگ برتر فوتبال ایران بازی سپاهان جواد نکونام
اپل هوش مصنوعی سامسونگ ناسا آیفون مایکروسافت گوگل باتری فضا فضاپیما
سازمان غذا و دارو بیماران خاص استرس رژیم غذایی کاهش وزن بیمه زیبایی دندانپزشکی فشار خون