سه شنبه, ۱۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 7 May, 2024
مجله ویستا
مدارس و مراکز تعليم
به همان ميزان که اعتقاد دينى در دنبالهٔ قرن هشتم تا اوايل قرن دهم شيوع يافته و به تظاهرات گوناگون کشيده بود، ايجاد مدرسهها، مسجدها و خانقاهها و آثارى که به رواج شرع مبين و تربيت حفظهٔ دين يارى کند نيز افزايش يافت. شمارهٔ اينگونه آثار بسيار و از آن جمله است مدرسهٔ امير فرمان شيخ در هرات، مدرسه معروف امير چقماق شامى در يزد، مدرسه ملکت آغا از زنان شاهرخ در بلخ، مدرسهٔ جلالالدين فيروزشاه در هرات، مدرسهٔ گوهرشاد بيگم به اضافه مدارس و مساجد متعدد ديگر در آن شهر و مدرسه گوهرشاد در مشهد طوس و مدرسهاى که يوسفخواجه از اميران شاهرخ به سال ۸۴۳ در مشهد بنا کرد و اکنون به نام مدرسهٔ 'دودر' در بازار بزرگ آن شهر باقى است، مدرسه ميرزا الغبيک در سمرقند و مدرسه سلطان حسينبايقرا در هرات و مدرسهٔ حافظيه در يزد و مدرسه صدرالدين محمد دشتکى در محلهٔ دشتک شيراز و غيره و غيره. |
موضوع درسها در اين مدرسهها طبعاً علوم شرعى و علوم ادبى عربى من باب مقدمهٔ کار، بر مبناى کتابهاى درسى قرن هفتم و هشتم تلخيصها يا شرحها و حاشيههاى آنها بوده است، خالى از هرگونه ابتکار يا تفکرات و تحقيقات تازه بلکه مقرون به تکرار و تقليد از سلف و منازعهها و مشاجرههاى لفظى (۱). در آزمايشهائى که از عالمان يا متعلمان مىشد به همين متنها و سطحها اکتفاء مىشد و آخرين مرتبهاى که از علوم خواسته مىشد اجتهاد در يک قول يا يک متن بوده است. |
(۱) . براى آگاهى از چگونگى منازعات لفظى بين طلاب علوم رجوع شد به جلد چهارم تاريخ ادبيات در ايران ص ۸۳-۸۴ |
نکتهٔ قابل توجه علاقهٔ عدهاى از پادشاهان و اميران اين عهد است به دانش و ادب که دربارهٔ آن، هنگام تحقيق در وضع ادبى اين عهد سخن گفته خواهد شد. با اين همه اين دوره در مقايسه با دورههاى پيشين از حيث شمارهٔ دانشمندان و اديبان و پايه و مايهٔ آنان در کار علم و ادب 'دورهاى خالى و تهى است' ، و دورهٔ انحطاط و توقف و تقهقرى که مولود حملههاى مغمول و تاتار و فتنهٔ سهمگين تيمور جغتاى و آشوبها و نابهسامانىهاى ناشى از آن بود. |
بيشتر آثارى که در اين عهد بهوجود آمد، اگر دربارهٔ مسائل علمى باشد قانع کننده نيست، و اگر راجع به تاريخ و موضوعهاى متفرع از آن نوشته شده باشد بايد با احتياط مورد مطالعه قرار گيرد. با همهٔ اين احوال عالمان و فاضلان اين دوره و آثارشان از بسيارى جهتها بر دوران بعد از خود برترى دارند زيرا دوران بعد همهٔ اين نقيصهها را از جهت انديشه و فکر داشت و نقيصهٔ تعصّب کمنظير را بر سرى. |
نکتهٔ قابل ذکر ديگر اين است که بيشتر کتابهاى مهّم اين دوره دربارهٔ علوم و ادب در سرزمينهاى غربى ممالک اسلامى تأليف شد و اين امر نيز ناشى از حملهٔ مغول و فتنهٔ تيمور بود، چه نزديک به تمام دانشمندان و مردمان روشنبين ايرانى در گيرودار اين حوادث از راه گريز و مهاجرت به مملکتهاى اطراف پناه بردند. خوب است که اين را هم بدانيم که در همين دورهٔ تهى، آتش فرو مردهٔ انديشهٔ ايرانى به گسترش خود در زير خاکستر حوادث ادامه مىداد منتهى وضع زمان آن را بيشتر به تفکرات صوفيانه، که متأسفانه نحوهٔ مثبتى از انديشهگرى نيست، مىکشانيد و به همين سبب در ميان بزرگان اين طايفه به چند اثر متوسط باز مىخوريم. |
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران رافائل گروسی اسماعیل هنیه رهبر انقلاب حج نیچروان بارزانی مجلس شورای اسلامی شورای نگهبان دولت حسین امیرعبداللهیان دولت سیزدهم رسانه
حجاب شهرداری تهران تهران هواشناسی قوه قضاییه آموزش و پرورش قتل فضای مجازی سلامت سازمان هواشناسی شهرداری پلیس
خودرو مالیات مسکن ایران خودرو قیمت دلار بانک مرکزی قیمت طلا قیمت خودرو بازار خودرو دلار حقوق بازنشستگان قیمت
تئاتر مسعود اسکویی محمدعلی علومی تلویزیون نمایشگاه کتاب دفاع مقدس سینمای ایران صدا و سیما سریال
دانشگاه آزاد اسلامی دانش بنیان گوشی هوشمند
اسرائیل حماس رژیم صهیونیستی غزه فلسطین جنگ غزه آمریکا روسیه رفح اوکراین طوفان الاقصی نوار غزه
استقلال فوتبال پرسپولیس لیگ برتر ذوب آهن نساجی لیگ برتر ایران لیگ برتر فوتبال ایران بازی سپاهان رئال مادرید جواد نکونام
هوش مصنوعی اپل سامسونگ باتری آیفون گوگل مایکروسافت تلفن همراه ماهواره
رژیم غذایی بیمه بیماران خاص زیبایی چای کاهش وزن دندانپزشکی فشار خون سبزیجات