روش بیوتکنیکال

يکى از روش‌هاى بيوتکنيکال مورد قبول در گله‌هاى اصلاح نژادى تلقيح مصنوعى است که در اين پرنده به‌منظور اصلى استفاده مى‌شود.

- منى براى تست‌هاى اسپرماتوژنيک دقيق در دسترس قرار مى‌گيرد که اطلاعاتى در مورد ميزان تلقيح فراهم مى‌آورد. هدف از تست‌هاى منظم اسپرم رسيدن به‌ نتيجه بهتر در تلقيح است.

- با رقيق کردن اسپرم شتر‌مرغ‌هاى نر با ارزش مى‌توان شتر‌مرغ‌هاى ماده خارج از جفت يا گروه را تلقيح نمود و سبب افزايش ژن‌هاى مفيد در جمعيت شد. با استفاده از تلقيح مصنوعى هسته برنامه‌هاى اصلاح‌نژادى را مى‌توان تثبيت و غالبيت صفات خاص موردنظر را با تلقيح چندين شترمرغ ماده امتحان نمود. در تلقيح مصنوعى بهداشت نيز در مراحل مختلف رعايت مى‌شود. تلقيح مصنوعى براى شترمرغ هنوز براى کاربرد عملي، آماده نبوده و در آفريقاى جنوبي، آمريکا و فرانسه مراحل آزمايشى خود را طى مى‌کند. مشکلات خاصى در ارتباط با جمع‌آورى اسپرم و به‌دليل پيچيده بودن اعمال رفلکسى در زمان جفتگيرى وجود دارد که اين اعمال با دخالت بشر به‌راحتى متوقف مى‌شود.

اسپرم به‌وسيله واژن مصنوعى يا به‌وسيله ماساژ جمع‌آورى مى‌گردد. آلت تناسلى به هنگام دفع ادرار از ناحيه کلوآک خارج مى‌گردد. در بعضى شترمرغ‌هاى نر فشار بر ديواره شکمى کلوآک براى بيرون راندن منى کافى مى‌باشد. اسپرم در حدود يک ميلى‌ليتر (ml) در مجراى انزال ريخته شده مى‌تواند به‌وسيله يک ظرف شيشه‌اى جمع‌آورى گردد. نتيجه بهتر به‌وسيله ماساژ مستقيم مجراى اسپرم عايد مى‌گردد. اين عمل با به‌کارگيرى از اکسى‌توسين بسيار آسان‌تر مى‌شود. رنگ اسپرم از قهوه‌اى - خاکسترى در زمان شروع فصل جفتگيرى تا سفيد متغير مى‌باشد. در شروع و پايان فصل جفتگيرى تعداد اسپرم‌هاى متحرک کمتر است. قدرت تلقيح اسپرم به‌وسيله ميکروسکوپ تعيين مى‌گردد. شترمرغ‌هاى تخمگذارى که نر آنها در خارج از مرحله بارورى است مى‌توانند به‌وسيله اسپرم يک شترمرغ نر فعال تلقيح شوند تا از ازدياد تخم‌هاى نابارور جلوگيرى گردد. تلقيح اسپرم به شترمرغ ماده مشکلات کمترى را در مقايسه با جمع‌آورى اسپرم از شترمرغ نر ايجاد مى‌کند. براى تلقيح بايد از يک پى‌پت حاوى اسپرم استفاده کرده و آن را از طريق کلوآک و اورودئوم به دهانه واژن در سمت چپ وارد کرد. هنوز مشخص نشده که چه مدت زمان توده اسپرم در اويدوکت شترمرغ ماده، بارور باقى مى‌ماند. اما اين فرض منطقى است که اسپرم شترمرغ مانند ساير ماکيان خانگى بارورى خود را براى مدت يک هفته در بدن شترمرغ ماده حفظ نمايد.

شاخه ديگر از روش بيوتکنيکال ژنتيک مولکولى يا تکنولوژى ژن است که به سرعت در حال پيشرفت مى‌باشد. اين روش از آزمايش مستقيم از اطلاعات ژنتيکى موجود در هسته هر سلول مربوط به هر موجود زنده استفاده مى‌کند. واحد بازى اين اطلاعات، چهار جزء DNA است که نسخه ساخت تمام پروتئين‌هاى بدن هستند. موتاسيون و جابه‌جا شدن اين اطلاعات در زمان لقاح ممکن است سبب تغيير در نسخ و در نتيجه تغيير ماهيت پروتئين‌ها و اعمال آنها گردد. اين اطلاعات مى‌تواند به‌وسيله متدهاى آزمايشگاهى ويژه، کشف رمز شده و اشتباهات و انحرافات آن شناسائى گردد. اولين موفقيت اين تکنولوژى در خوک و گاو در شناسائى بيمارى‌هاى موروثي، شناسائى هجوم ويروس‌ها و باکترى‌ها به بافت‌ها، ايجاد روش‌هاى ساده تعيين جنسيت براى جنين و شناسائى والدين بوده است. در مورد شترمرغ پيشرفت‌هاى قابل توجهى در متدهاى ژنتيکى در آمريکا صورت گرفته است. براى مثال مى‌توان از يک نمونه خون، جنسيت را در هر مرحله از تکامل جنين تخمين زد.

در پرندگان برخلاف پستانداران جنسيت به‌وسيله کروموزم w و Z تعيين مى‌شود. ترکيب دو کروموزم Z جنس نر و ترکيب يک کروموزوم W و يک Z جنس ماده را تشکيل مى‌دهند. محققان دانشگاه ديويس کاليفرنيا موفق به شناسائى باندهاى ژنى اختصاصى روى کروموزم‌هاى مذکور شده‌اند. اين امکان وجود دارد که از عصاره ژنى ۱ ميلى‌ليتر نمونه خون، حضور کروموزم Z يا W را تشخيص داد. يک متد ديگر تکنولوژى ژن که در اصلاح نژاد شترمرغ استفاده شده است انگشت‌نگارى DNA مى‌باشد. در اين روش صفات ساختمانى مشخص مربوط به ماده ژنتيکى نمونه‌هاى مختلف مانند اثر انگشت مقايسه مى‌گردد. بدين‌وسيله پرندگانى که ميزان تشابه ژنتيکى زيادى دارند از پرندگانى که وابستگى کمترى دارند متمايز مى‌گردند. با دانستن انگشت‌نگارى ژنتيکى پرنده در يک گروه اصلاح‌نژادي، دودمان آنها را مى‌توان مشخص نمود. امکان قضاوت در مورد درجه هم‌خونى و تنوع ژنتيکى در جمعيت نيز وجود دارد.