دوشنبه, ۱۰ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 29 April, 2024
مجله ویستا
حس لامسه (بساوائی)
سابقاً تصور میشد بساوائی (لامسه) حس واحدی است، اما امروزه، آن را مرکب از سه حس متمایز پوستی میدانند که یکی به فشار پاسخ میدهد، دیگری به دما، و سومی به درد. | |
- فشار: | |
محرکی که سبب احساس فشار میشود، فشار فیزیکی بر پوست است. هرچند ما به فشار مداوم بر تمامی بدن آگاهی نداریم (مثلاً فشار هوا)، اما میتوانیم تغییر فشار وارده بر سطح بدن را تمیز دهیم. برخی از بخشهای بدن در احساس شدت فشار از بخشهای دیگر کارائی بیشتری دارند. لب، بینی، و گونه حساسترین بخشهای بدن در برابر فشار هستند و برعکس، شست پا کمترین حساسیت را دارد. این تفاوتها پیوند نزدیکی با تعداد گیرندههائی دارند که در هریک از بخشهای فوق به محرک پاسخ میدهند. در نواحی حساس بدن حتی فشار مختصر ۵ میلیگرم را که به سطح کوچکی وارد بیاید، تشخیص میدهیم. با این حال، مثل سایر دستگاههای حسی، دستگاه حس فشار نیز بسیار انطباقپذیر است. برای مثال، اگر دست کسی را بهمدت چند دقیقه بدون حرکت در دست بگیرید، حساسیت شما ناپدید میشود و دیگر دست او را احساس نمیکنید. | |
آنچه گفته شد مربوط به احساس نافعال فشار بود، یعنی رویدادهای مربوط به وقتی که اشیاء با بدن ما تماس مییابند. حال باید دید وقتی فعالانه در محیط کندوکاو میکنیم، یعنی خود ما اشیاء را لمس میکنیم، چه پیش میآید؟ لمس فعال (active) منتهی به تجربهای سوای تجربهٔ حاصل از تماس نافعال میشود، زیرا در اینجا علاوه بر حس فشار، حسهای حرکتی نیز در کار هستند. از راه لمس فعال، ما به آسانی اشیاء آشنا را تشخیص میدهیم (کلاتسکی - Klatzky، لِدِرمن - Lederman و متزگر - Metzger در ۱۹۸۵). هرچند برای تشخیص بسیاری از اشیاء بهندرت لمس فعال را بهکار میگیریم، اما برای شناسائی سکه، کلید، و اشیاء کوچک دیگر که در جیب و کیف نگهداری میشوند اغلب از لمس فعال استفاده میکنیم. | |
- دما: | |
محرک احساس دما، حرارت پوست بدن است و گیرندههای مربوط به آن، نورونهائی هستند که انتهای آزاد آنها درست زیر پوست قرار دارد. در مرحلهٔ نیروگردانی، وقتی حرارت پوست کاهش یابد گیرندههای سرما (cold receptors) و زمانی که دمای پوست افزایش یابد گیرندههای گرما (warm receptors) تکانهٔ عصبی ایجاد میکنند (دوکلاز - Duclauz و کنشالو - Kenshalo در ۱۹۸۰؛ هنسل (Hensel) در ۱۹۷۳). بنابراین، کیفیتهای مختلف دما اصولاً برحسب نوع گیرندهٔ فعالشده رمزگردانی میشوند (شبیه شیوهٔ رمزگردانی زیر و بمی در شنوائی). با این حال، این اختصاصیبودن واکنش عصبی محدودیتهائی دارد، بدین معنی که گیرندههای سرما نه تنها به درجات پائین حرارت بلکه به دماهای بسیار بالا (بالاتر از ۴۵ درجهٔ سانتیگراد) نیز پاسخ میدهند. درنتیجه، هر محرک بسیار داغ هر دو دسته گیرندهٔ گرما و سرما را فعال میکند و این موجب احساس داغی میشود. | |
چون حفظ دمای بدن برای بقای ما ضرورت دارد، توانائی احساس تغییرات جزئی در دمای پوست بدن، بسیار حائز اهمیت است. هنگامی که حرارت پوست در حد طبیعی است میتوانیم ۴/۰ درجهٔ سانتیگراد افزایش دما و نیز فقط ۱۵/۰ درجهٔ سانتیگراد کاهش دما را تشخیص دهیم (کنشالو، نیف - Nafe و بروکس - Brooks در ۱۹۶۱). حس دما با تغییرات متوسط درجهٔ حرارت کاملاً انطباق مییابد بهنحوی که پس از چند دقیقه، دیگر محرک نه سرد احساس میشود و نه گرم. اختلافنظر شدید در مورد حرارت آب استخر شنا بین کسانی که مدتی در آب بودهاند و کسانی که تازه پایشان به آب خورده، بهعلت همین انطباق است. |
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
دولت علی شمخانی مجلس شورای اسلامی مجلس شورای نگهبان حجاب دولت سیزدهم جمهوری اسلامی ایران انتخابات افغانستان گشت ارشاد رئیس جمهور
تهران شورای شهر سلامت هواشناسی شورای شهر تهران شهرداری تهران پلیس قتل فضای مجازی سیل کنکور وزارت بهداشت
دلار تورم خودرو قیمت دلار مالیات قیمت خودرو بازار خودرو بانک مرکزی قیمت طلا مسکن ایران خودرو سایپا
سریال نون خ پیمان معادی تئاتر تلویزیون فیلم سینمای ایران سینما بازیگر موسیقی سریال پایتخت ازدواج
سازمان سنجش خورشید
رژیم صهیونیستی غزه اسرائیل فلسطین آمریکا جنگ غزه روسیه اوکراین حماس ترکیه نوار غزه عراق
فوتبال استقلال ایران پرسپولیس فوتسال تیم ملی فوتسال ایران بازی باشگاه پرسپولیس سپاهان جام حذفی آلومینیوم اراک تراکتور
هوش مصنوعی اپل آیفون ماه تبلیغات فناوری ناسا گوگل نخبگان مریخ
خواب موز کاهش وزن بارداری دندانپزشکی آلزایمر روغن حیوانی