تعریف تغییرات اجتماعی

تغييرات اجتماعى عبارت است از تبديلات و دگرگونى‌هائى که در طول تاريخ در اصول زندگى جامعه و ملتى روى مى‌دهد. اين تغييرات از هزاران عامل داخلى و خارجى و نيروهائى که زايندهٔ شرايط داخلى يا خارجى گروه است پديد مى‌آيد.

تغيير و تبديل از ويژگى‌هاى کليهٔ فرهنگ‌هاى جهان است. با اين حال بايد گفت که درجهٔ تغيير، در جوامع پيشرفته، و ابتدائي، کشاورزى و صنعتى متغير است. به اين معنى که در جوامع ابتدائى تغييرات به آرامى بيشترى صورت مى‌گيرد. در حالى‌که در جوامع پيشرفته ميزان تغيير و تبديل ميزان تغيير، تبديل و دگرگونى تا حد زيادى بسته به نيروهاى تغييردهنده‌اى است که در يک زمان به‌خصوص درکار هستند.

با تومور در جواب سؤالى که تغيير اجتماعى چيست؟ مى‌گويد:

تغيير اجتماعي، تغييرى است که در ساخت اجتماعى که شامل تغييرات در حجم جامعه، يا در نهادهاى خاص اجتماعى يا روابط بين نهادها به‌وجود مى‌آيد. او دگرگونى‌ها و تغييرات در پديده‌هاى فرهنگى نظير: معرفت و آراء هنر، آئين‌هاى دينى و اخلاقى و آداب و رسوم و غيره را 'تغيير فرهنگي' مى‌نامد.

روشن است که تغيير اجتماعى و فرهنگى در اکثر موارد با يکديگر رابطه نزديکى دارند. مثلاً رشد علم جديد با تغييرات حاصله در ساخت اقتصادى پيوندى نزديک داشته و توسعه اقتصادى موجب تغيير در پديده‌هاى فرهنگى مى‌گردد و ... مثلاً امروز شاهد هستيم که وسعت خانواده در حال کاهش و حجم واحدهاى اقتصادى در حال افزايش است. با اين‌همه جهت تغيير ممکن است در برخى موارد از وضوح کمترى برخوردار باشد و خود به‌خودى به وقوع پيوندد که مشاهده مستقل آن دشوار باشد. مانند: افزايش طلاق يا گسترش بوروکراسي.