|
رها کن زن زشت ناسازگار (سعدى)
|
|
|
نظير: کفش تنگ از پا بدر!
|
|
|
نيزرک: شوى زن زشت نابينا بِهْ
|
|
رهانَد خرد مرد را از بلا٭
|
|
|
مقا: 'اندر جهان بِهْ از خرد آموزگار نيست' و 'آزاد شوى به عقل بنده'
|
|
|
|
٭.............................
|
مبادا کسى در بلا مبتلا (فردوسى)
|
|
ره به ره تيشه به تيشه!
|
|
|
معنى اين مَثَل و موارد استعمال آن بر مؤلف معلوم نشد، شايد معادل آن 'پدر پيشه، تبر تيشه' باشد
|
|
ره چنان رو که رهروان رفتند
|
|
|
نظير: بر آن ره که نارفته باشد کسى
|
مرو گرچه همراه دارى بسى (نظامى)
|
|
ره نتوان رفت به پاى کسان (نظامى)
|
|
|
نظير: پهلوانى نتوان کرد به زور دگران (عماد فقيه)
|
|
رهنماى تو راه ايمان است (سنائى)
|
|
|
نظير: آنکه ايمان يافت رفت اندر امان (مولوى)
|
|
رياست بى‌سياست نتوان کرد
|
|
|
نظير:
|
|
|
اول سياست است که شرط رياست است
|
|
|
ـ اگر چوب حاکم نباشد ز پى
|
کند زنگى مست در کعبه قى (سعدى)
|
|
رياضت کش به بادامى بسازد٭
|
|
|
|
٭دل عاشق به پيغامى بسازد
|
به ياد نامه با نامى بسازد
|
|
|
|
مرا کيفيت چشم تو کافى است
|
...................... (طالب آملى)
|
|
رياکارى بدتر از زناکارى است
|
|
|
نظير: اى خواجه ريا ضد پارسائى است
|
آن را که ريا هست پارسا نيست (ناصر خسرو)
|
|
ريختن اشک از سوختن دل است
|
|
|
نظير: ز اندوه باشد رخ مرد زرد (فردوسى)
|
|
ريسمان بر پا چه حاجت مرغ دست‌آموز را٭
|
|
|
|
٭ ديگران را در کمند آور که ما خود بنده‌ايم
|
............................... (سعدى)
|
|
ريسمان دو سر دارد
|
|
ريسمان سوخت کجيش بيرون نرفت
|
|
|
رک: ترک عادت موجب مرض است
|
|
ريش آدم خام طمع به فلان مفلس! (يا: ريش آدم طمعکار...)
|
|
ريش او زرد است، اين هم يک دليل!
|
|
|
نظير: شب‌هاى چهارشنبه هم غش مى‌کند!
|
|
ريشخند چاپلوسان فيل را خر مى‌کند
|
|
|
نظير: خوش آمد هر که را گفتى خوشامد
|
|
|
نيزرک: اگر دارى زبان چاپلوسي
|
|
ريش خود را همى خضاب کنى
|
خويشتن را همى عذاب کنى (رودکى)
|
|
|
رک: نتوان يافت جوانى به خضاب
|
|
ريش دراز و سر کوچک نشان احمقى است
|
|
|
نظير: گردن و ريش و پاى دراز
|
از حماقت حديث گويد باز (اوحدى)
|
|
ريش سفيد و دروغ؟
|
|
ريش سکّهٔ مرد است
|
|
ريشش سربالا رفته است
|
|
|
نظير:
|
|
|
رفتنى است
|
|
|
ـ يک پايش اين دنياست يک پايش آن دنيا
|
|
ريش قاضى احترام ديگرى دارد
|
|
|
نظير:
|
|
|
حرمت پير مغان بر همه کس واجب است
|
|
|
ـ سر زده داخل مشو ميکده حمّام نيست
|
|
|
ـ مسجد جاى خر بستن نيست
|
|
ريشهٔ بيداد بر خاکستر است
|
|
|
رک: ظالم پاى ديوار خود را مى‌کَنَد
|
|
ريگ در کفش و کيک در شلوار
|
بهتر است از رفيق ناهنجار (سنائى)
|
|
|
رک: روح را صحبت ناجنس عذابى است اليم
|
|
ريش سرخ هم وبال جان است
|
|
|
اين مَثَل مأخوذ از حکايت زير است که ظهير فاريابى به رشتهٔ نظم کشيده است:
|
|
|
عالِمى بر فراز منبر گفت
|
که چو پيدا شود سراى نهفت
|
|
|
ريش‌هاى سفيد را ز گناه
|
بخشد ايزد به ريش‌هاى سياه
|
|
|
باز ريش سياه روز اميد
|
باشد اندر پناه ريش سفيد
|
|
|
مردکى سرخ ريش حاضر بود
|
دست بر ريش زد چو اين بشنود
|
|
|
گفت با خود در اين شمار نه‌ايم
|
در دو گيتى به هيچ‌کار نه‌ايم
|
