شیرجه به اقیانوسی به نام اینترنت

انسان یک موجود اجتماعی است. به عبارت دیگر ما برای زندگی بهتر به دیگران، اطلاعات و تجربه آنها نیازمندیم. در گذشته محدودیتهای زمانی و مکانی امکان استفاده از تجربه و اطلاعات دیگران را برای همه امکان پذیر نمی ساخت اما پدید اینترنت این محدودیتها را برداشته است. اگر در گذشته از نبود اطلاعات رنج می بردیم امروزه با کثرت اطلاعات مواجه هستیم. اینترنت این امکان را به ما داده است که در هر مکان و هر زمانی به اقیانوسی از اطلاعات دسترسی داشته باشیم.اینترنت این خاصیت را دارد که همه کس با هر سواد و تجربه ای می توانند در آن اطلاعات منتشر کنند. همچنین میلیونها سایت و منبع اطلاعاتی وجود دارد که اطلاعات بسیاری با موضوعات مختلف را منتشر می کنند. اما سوال همواره مطرح این است که در میان این اقیلانوس پهناور، اطلاعات مورد نیاز ما کجاست؟ راه دسترسی به اطلاعات مورد نیاز چیست؟ از میان حجم عظیم اطلاعات، کدامها موثق و قابل استناد هستند؟ آیا می توان به هر اطلاعاتی استناد کرد؟ جستجو زمانی معنا می یابد که به دنبال اطلاعات باشیم. جستجوی کفش ورزشی مورد علاقه، مقاله مورد نیاز، تلفن یک اداره دولتی و ... در تمام این موارد اطلاعات، گمشده اصلی ماست موتور جستجوگر نیز ابزاری است که به ما کمک می کند، جستجو کنیم. ابزاری است که ما را از به خاطر سپردن آدرس سایتهای بسیار بی نیاز می کند. راههای بسیاری برای جستجوی اطلاعات وجود دارد اما موتور جستجوگر همواره یک گزینه مطمئن دنیای امروز بوده است.می توان گفت که موتور جستجوگر یک سایت است که به سوالات ما پاسخ می دهد. با مراجعه به یکی از آنها ابتدا می گوییم که چه می خواهیم بعد از آن است که موتور جستجوگر صدها، هزاران و شاید میلیونها پاسخ برای آن به ما ارایه می دهد.عده ای اینگونه تصور می کنند که موتور جستجوگر برای پاسخ دادن به سوالات ما در همان لحظه تمام اینترنت را می گردد. این تصور درست نیست بلکه موتور جستجوگر برای سرعت دادن به فرایند پاسخ دهی به سوالات کاربران، ابتدا پایگاه داده ای از تمام سایتهای که می شناسد، تشکیل می دهد. سپس برای پاسخ دادن به سوالات از همین پایگاه داده کمک می گیرد.هر چه این پایگاه داده بزرگتر باشد و اطلاعات آن به روزتر باشد، موتور جستجوگر شانس کسب موفقیت بیشتری دارد زیرا کاربران همواره اطلاعات جدید می خواهند. ارایه اطلاعات سوخته و قدیمی وقت و هزینه کاربر را تلف می کند. بنابراین موتور جستجوگر به طور مداوم اطلاعات پایگاه داده خود را به روز رسانی می نماید، سایتهای مرده را حذف و سایتهای جدید را به آن اضافه می کند.دقت اطلاعاتی که ارایه می شود و یا پاسخهایی که داده می شود بسیار مهم است. در حقیقت بهتر آن است که بگوییم کاربران اطلاعات تازه و دقیق می خواهند. دقت پاسخهای داده شده مهمترین تفاوت بین موتورهای جستجوگر است چیزی که گوگل با تمرکز بر آن توانسته است از رقبای خود پیشی بگیرد.موتور جستجوگر نرم افزاری دارد که لحظه به لحظه اطلاعات پایگاه داده اش را افزایش داده، به روز رسانی می کند. به هنگام پاسخ دادن به سوالات نیز موتور جستجوگر با مراجعه به این پایگاه داده پاسخها را می یابد و بهترین پاسخها را در ابتدای نتایج جستجوی خود قرار می دهدهر موتور جستجوگر برای تشخیص بهترین پاسخها از الگوریتمی مختص به خود کمک می گیرد. هر چه این الگوریتم بهتر عمل کند، پاسخهای داده شده بهتر خواهند بود و موتور جستجوگر محبوب تر می شود. محبوبیت گوگل نیز ناشی از در اختیار داشتن بهترین الگوریتم در ارایه نتایج جستجو است.دقت پاسخها، تعداد پاسخها و جدیدتر بودن این پاسخها سه حوزه ای هستند که موتورهای جستجوگر در آن به جنگ یکدیگر می پردازند زیرا می دانند که کاربران دقیقا این سه مورد را می خواهند. این سه مورد پاسخ این سوال هستند که چرا همه موتورهای جستجوگر مانند گوگل و یاهو معروف نمی شوند؟بیایید اینگونه فرض کنیم که موتور جستجوگر طراحی شده است که دقیقا به سوال کاربر پاسخ می گوید و دقیق ترین و جدیدترین پاسخ را به وی ارایه می دهد. آیا در این صورت همه می توانند به آنچه که می خواهند دست یابند؟
متاسفانه پاسخ منفی است. زیرا رفتار کاربران نیز مهم است. ما اگر نتوانیم به موتور جستجوگر بگوییم که چه می خواهیم، آن نیز نمی تواند پاسخی درست به ما بدهد. "۳۱ روز بعد از اول اسفند" برای گوگل همان "۳۱ روز بعد از اول اسفند" است در حالیکه مقصود من "اول بهار" یا "اول فروردین ماه" بوده است! آیا با این نوع سوال پرسیدن می توانم به خواسته خود برسم؟ این احتمال وجود دارد که با این روش به اطلاعاتی که می خواهم دست یابم اما مطمئنا به سختی و خیلی دیر به آنها دست خواهم یافت: "آمدی جانم به قربانت ولی حالا چرا ..."آشنایی کاربران با تکنیکهای جستجو به آنها کمک میکند، بهتر و سریعتر به آنچه که می خواهند دست یابند. مقوله دیگری که در جستجوی اطلاعات باید مد نظر قرار داده شود، ارزیابی اطلاعات است. به عبارت دیگر آیا هر چه که در اینترنت وجود دارد، اطلاعات موثق و معتبری می باشد؟ پاسخ منفی است.توجه به این موضوع بسیار مهم است. ما همواره به دنبال اطلاعاتی هستیم که نیاز ما را برآورده کند. شاید پاسخهای داده شده در یک جستجو، بسیار دقیق و معتبر باشند اما ممکن است فراتر از نیاز کاربر باشد. آیا مقاله ای که برای دانشجویان سال آخر مهندسی برق تنظیم شده است برای یک دانش آموز دوره راهنمایی که به دنبال اطلاعاتی درباره نیروگاه برق می گردد، مفید خواهد بود؟ خیر.لذا کاربران باید هم با مقوله جستجو در اینترنت و کار با موتورهای جستجوگر آشنا باشند و هم با مقوله ارزیابی اطلاعات.
اطلاعات موجود در اینترنت را می توان از دیدگاه تجاری به سه دسته تقسیم بندی کرد:
الف – اطلاعات رایگان و پیدا
ب – اطلاعات رایگان و ناپیدا
ج – اطلاعات تجاری
موتور جستجوگر هر چقدر هم از پایگاه داده بزرگی برخوردار باشد نمی تواند تمام اطلاعات وب را در خود داشته باشد. ماهیت تجاری بودن بسیاری از سایتها و همینطور محدودیتهای تکنولوژیکی موتور جستجوگر را از دسترسی به تمام اطلاعات وب دور می کند. گفته می شود اگر اطلاعات تمام موتورهای جستجوگر بر روی هم ریخته شود حداکثر ۵۰ درصد وب را شامل می شود.در حقیقت بخش اعظم وب از دسترسی موتورهای جستجوگر دور است که به آن وب پنهان گفته می شود. بنابراین برای یک جستجوی کامل نیاز به مراجعه به سایر ابزار جستجو نیز داریم. ابزاری نظیر کتابخانه های مجازی و وبهای پنهان.بسیاری از اطلاعاتی که کاربران به دنبال آن هستند، ماهیت تجاری دارند بنابراین موتورهای جستجوگر هم از دید کاربران و جستجوی اطلاعات و هم از دید دارندگان سایتها مهم است. ممکن است اطلاعات جستجو شده، آخرین آهنگهای یک خواننده معروف و یا قیمت و فروشنده پیراهن تیم فوتبال مورد علاقه کاربر باشد.سایتها برای بقا در وب به بیننده نیاز دارند، سایتی که بیننده ندارد، وجود نداشته باشد بهتر است. سایتی که بیننده بیشتری دارد از سایت کم بیننده تر، ارزش تجاری بیشتری دارد. آیا ارزش یک فروشگاه پر از خریدار با ارزش فروشگاهی که در انتهای یک کوچه بن بست در محله ای کم جمعیت قرار دارد یکسان است؟دارندگان سایتها همواره در صدد جذب بیننده بیشتر به سایت خود هستند. هر چه بیننده یک سایت بیشتر باشد شانس آن برای فروش و سود بیشتر، افزایش می یابد.بازاریابی الکترونیک امروزه روشهای بسیاری را در اختیار مدیران سایتها قرار داده است اما مهمترین روش همواره استفاده تجاری از موتورهای جستجوگر بوده است. وقتی کاربری چیزی را جستجو می کند در بیشتر مواقع بدان معناست که به آن نیاز دارد بنابراین حاضر به پرداخت هزینه برای در اختیار داشتن آن می باشد.بازاریابی با موتورهای جستجوگر بدین معناست که کاری کنیم تا موتور جستجوگر سایت ما را در رتبه های بالاتر قرار دهد تا شانس مراجعه به سایت ما افزایش یابد. موتور جستجوگر ممکن است میلیونها سایت را در پاسخ به سوال کاربر نمایش دهد اما آیا کاربران تمام این سایتها را بازدید می کنند؟ خیر در اغلب موارد آنها نیاز اطلاعاتی خود را با مراجعه به سایتهای رتبه یک تا ۳۰ برآورده می کنند. بنابراین نیازی به مراجعه به سایتهای دیگر نخواهند داشت.معنای واضح این رفتار کاربران این است که سایتهایی که رتبه های بالاتر از ۳۰ دارند شانس کمتری برای جذب بیننده بیشتر دارند و چه از این بدتر برای یک مدیر سایت!تجارت الکترونیک امروزه خود را با رتبه های موتورهای جستجوگر هماهنگ کرده است زیرا مدیران سایتها دریافته اند که کاربران عجول و کم حوصله اند و در اغلب موارد سایتهای رتبه یک تا ۳۰ را بازدید می کنند و از بقیه سایتها صرفنظر می کنند.موتورهای جستجوگر هر روز مهم تر و مهم تر می شوند. در اهمیت آنها همین بس که گوگل چند سال متوالی به عنوان نام تجاری سال انتخاب شد و بالاتر از نامهایی نظیر کوکاکولا قرار گرفت.امروزه جنگ موتورهای جستجوگر برای کسب سهم بیشتری از میزان جستجوهای کاربران وارد حوزه های دیگری شده است. در حال حاضر رقابت اصلی میان گوگل، یاهو و MSN است.دنیای جستجو و موتورهای جستجوگر، دنیای جذابی است. هر روز اخبار بسیاری از فعالیت موتورهای جستجوگر منتشر می شود، سایتهای بسیاری درباره موضوعات مختلف دنیای جستجو، محتوا منتشر می کنند و هر ساله کنفرانسهای متعددی درباره آن برگزار می شود.موتورهای جستجوگر هر روز هوشمندتر می شوند و ماهیت تجاری بیشتری می یابند. سوالی که شاید خیلی ها می پرسند این است که آیا گوگل نیز رتبه های عادی خود را خواهد فروخت؟ به عبارت دیگر آیا می توان با پرداخت هزینه، جایی در صدر نتایج عادی گوگل داشت؟از دنیای جستجو بسیار می توان گفت و شنید. دنیای جستجو حتی رقص دارد. شغلهای بسیاری تنها بر اساس جستجو و موتورهای جستجوگر ایجاد شده است. شاید بالا و پایین شده رتبه ها برای ما که فقط اطلاعات می خوایم چندان مهم نباشد اما بد نیست بدانید همین بالا و پایین شدن رتبه ها دغدغه اصلی افراد بسیاری در سراسر دنیاست.از دیدگاه کاربرانی که از موتورهای جستجوگر برای دسترسی به اطلاعات مورد نیاز استفاده می کنند، مهمترین مقوله های مورد توجه عبارتند از:
استفاده از کدام ابزار جستجو
تکنیکهای موثر جستجو برای صرفه جویی در وقت و هزینه
تحلیل نتایج جستجو
ارزیابی اطلاعات بدست آمده
...
از دیدگاه دارندگان سایتها و تجارت الکترونیک که موتور جستجوگر را ابزار نخست بازاریابی خود می دانند، مقوله های زیر مد نظر است:
میزان وابستگی به رتبه ها تا چه میزان
رتبه های بالا در کدام موتور جستجوگر
رتبه های بالا در موتورهای جستجوگر پولی یا موتورهای جستجوگر رایگان
چگونگی کسب رتبه های بالا
رتبه های بالا با چه عباراتی
تحلیل ترافیک سایت
...
برخی موضوعات مورد توجه از دیدگاه تکنولوژی های جستجو و موتورهای جستجوگر نیز عبارتند از:
کسب درآمد بیشتر
طراحی بهترین الگوریتم برای رتبه بندی صفحات
راهکاری تشخیص تقلب در رتبه ها از سوی دارندگان سایتها
نزدیک تر کردن جستجو به زبان محاوره کاربر
فشرده سازی اطلاعات و بزرگتر کردن هر چه بیشتر پایگاه داده
طراحی روشهای سریعتر بازیابی اطلاعات
جستجوی بهتر در فایلهای صوتی و تصویری
...
با تمام پیشرفتهای انجام شده، موتورهای جستجوگر هنوز جای کار دارند و محدودیتهای بسیاری دارند. تغییرات مداوم در ذائقه کاربران نیز در مسیر حرکت موتورهای جستجوگر موثر است. بنابراین انتظار ارایه خدمات بهتر و رقابت شدیدتر موتورهای جستجو می رود که در این میان رقبات اصلی میان گوگل، یاهو و MSN است.وب اطلاعات بسیاری دارد اما موفقیت خود را مدیون موتورهای جستجوگر است. به راستی اگر راهی نبود که بدانیم اطلاعات مورد نیاز ما کجای وب قرار دارد، آیا وب به اندازه امروز، محبوب می شد؟