روان شناسی روابط انسانی

امپراتور فردریک، فرمانروای قرن سیزدهم امپراتوری مقدس، میخواست بداند که در زمان خلق نوع بشر، در بهشت به چه زبانی صحبت می کرده اند: فارسی، یونانی، لاتین و یا زبان های دیگر؟ پس فرمان آزمایشی را صادر کرد که در آن امکان ایجاد دوباره شرایط اصلی، تا حدودی، وجود داشت. به دستور او، گروهی از کودکان را از لحظه تولد تا هنگام زبان باز کردن، از شنیدن صدای انسان محروم کردند. کودکان توسط دایه هایی بزرگ می شدند که با تاکید از آنان خواسته شده بود تا زمانی که درکنار کودکان هستند ساکت باشند. همه شرایط آزمایش، به خوبی رعایت شد. اما نتیجه چه بود؟ همه بچه ها از بین رفتند. فقدان ارتباط در اغلب موارد. سمی است که می تواند مهلک باشد.
در مورد روش ها و شیوه های برقراری ارتباط، یک موضوع قطعی است و آن این که، این روش ها قبل از هر چیز، پاسخ هایی آموخته شده اند. شاید موثرترین معلمان شما، والدینتان بوده اند که آنان نیز به نوبه خود، رویکرد برقراری ارتباط را از والدین خویش یاد گرفته اند و معلمان، مسئولان آموزشی، دوستان و بسیاری از افراد دیگر نیز بر میزان درونداد آنان افزوده اند. فرهنگ، همواره به وسیله رادیو، تلویزیون و منابع دیگر بر نحوه برقراری ارتباط انسان تاثیر گذارده است.
برقراری ارتباط ضعیف را، افراد خیرخواهی به ما آموخته اند که خود، راه های نامناسب برقراری ارتباط را از دیگران یاد گرفته اند. به این ترتیب، در مورد مسائل مربوط به ارتباط، در واقع، بسیاری از ما قربانیان قربانیانی دیگر هستیم.
بزرگسالان مهم زندگی ما، علاوه بر تذکر کلامی، الگوهای عملی نیز از شیوه های رفتاری خاص ارائه می کردند. شاید آنان، احساسات خود را به ندرت بروز می دادند. شاید کنایه آمیز و تحقیر آمیز صحبت می کردند و یا با خشم فریاد می کشیدند. اما به هر حال همه ما به عنوان کودک، از نمونه های رفتاری افراد مهم زندگی خود نیز ، به اندازه تعلیماتشان ، چیزهایی آموخته ایم . بسیاری از راه های اختلال آمیز برقراری رابطه، که معمولا در فرهنگ ما به کودک آموزش داده می شود، به قرار زیرند:
ـ چگونه ظاهربین باشیم،
ـ چگونه ظاهر سازی کنیم،
ـ چگونه به بازی های بین فردی بپردازیم،
ـ چگونه پنهانکاری کنیم،
ـ چگونه درروابط انسانی، از احتمال خطر بکاهیم،
ـ چگونه دیگران را به شکلی ماهرانه کنترل کنیم ( یا کنترل آنان را بر خود تحمل کنیم )
ـ چگونه درصورت لزوم به دیگران آسیب برسانیم و یا آنان را تنبیه کنیم.
بیشتر ما، اغلب در زمینه راه های بسیار مخرب و ناموثر برقراری رابطه آموزش می بینیم. زمانی که نقص های ارتباطی والدین باعث آزار کودکان می شود، یک دور باطل به وجود می آید. اما این دور را می توان شکست. شما می توانید آن بخش از روش های رابطه ای را که کارایی مثبتی ندارند یادگیری زدایی کنید.
البته تغییر دادن راه های برقراری ارتباط کار آسانی نیست. سال ها عادت موجب شده است که برخی گرایش ها، در طول مدت زمانی بسیار طولانی، چنان ریشه دار شوند که برقراری رابطه به شکلی متفاوت با گذشته را غیر طبیعی جلوه دهند. هر روش جدیدی، نامناسب و ناجور به نظر می رسد در نتیجه افراد وسوسه می شوند که دست از تلاش بردارند.
حضرت آدم (ع) در جایی از بهشت مکث کرد تا بگوید: حوا، ما در دوره انتقال به سر می بریم.
در قرن حاضر، تغییرات فرهنگی با چنان سرعت نفس گیر و ناراحت کننده ای همراه بوده است که الوین تافلر اقرار می کند «در دوره ای از شوک آینده زندگی می کنیم». منظور وی آن است که تغییر با چنان سرعت گیج کننده ای بر ما فرود می آید که برای کنارآمدن با آنان، با مشکلات زیادی مواجه خواهیم بود.
با توجه به تغییراتی که پیوسته در درون ما، در دیگران و در جهان فیزیکی و فرهنگ ما روی می دهد، ثابت ماندن غیر ممکن است.
به قول ریچارد نیبوهر «هنگامی که امروز، دست به کاری می زنیم که دیروز انجام داده ایم، در واقع کاری متفاوت را انجام می دهیم، زیرا در این فاصله هم ما و هم محیطمان تغییر کرده است».
قانون تغییر می گوید: اوضاع یکسان نمی ماند. اگر بهتر نشود بدتر خواهد شد، رابطه ها اگر قوی تر نشوند، ضعیف خواهند شد، اگر نزدیک تر نشوند، فاصله شان افزایش خواهد یافت و اگر سازنده تر نشوند، باروری خود را از دست خواهند داد.
بدیهی است کنترل ماهرانه تغییرات بهتر از آن است که بگذارید زندگی، خود این کار را صورت دهد.
در روابط بشری شش مشکل عمده وجود دارد که چهار مورد از این مشکلات، مربوط به گویندگان است و دو مورد دیگر در میان شنوندگان رواج دارد.
نویسنده : رابرت بولتون - حمیدرضا سهرابی

منبع : سایت دوستان