رقص فیل ها

شاید شنیدن صفت چابک برای سازمان ها کمی دور از ذهن بیاید و جمع شدن صفت چابک و واژه سازمان امری قریب به ذهن نباشد اما یکی از جدیدترین شکل های سازمانی فرم سازمان های چابک است. سازمان هایی با بدنه سنگین که به تعبیر مدیرعامل سابق آی بی ام «فیل» نامیده می شوند، هم اکنون به حرکت درآمده اند و حتی با آن تنه سنگین شروع به رقصیدن نیز می کنند و شاید واژه رقص فیل ها را بتوان در مورد این دست از سازمان ها به کار برد.
سازمان های امروزی با مسائل جدیدی روبه رو هستند که در دهه های گذشته این مسائل وجود نداشت و حتی هیچ کدام از مدیران سازمان ها زمانی را برای پرداختن به این مسائل تلف نمی کردند. اما امروزه مسائلی هم چون تغییرات سریع و غیرقابل پیش بینی، مشتریان خاص، کیفیت کامل و منحصر به فرد محصول، انتظار دریافت خدمت و سرویس های پیش از فروش، حین فروش و پس از فروش و ... از مهم ترین مسائلی است که ذهن مدیران را به خود مشغول کرده است.
برای برآوردکردن این انتظارات مشتریان از سوی سازمان ها آنها مجبور به تغییرات در ساختار خود هستند و مجبور می شوند که شکل های متفاوتی به خود بگیرند. یکی از این فرم ها که در سال های اخیر رواج بیشتری یافته است، فرم سازمان چابک است. این سازمان ها فراتر از انطباق با تغییرات می اندیشند و درصدد استفاده از فرصت های بالقوه در محیط های متلاطم هستند و تهدیدها را با درایت تبدیل به فرصت می کنند.
این قبیل از سازمان ها به جای پیروی کردن از بازار و تولید بر مبنای نیازهای بازار همواره درصدد تولید محصولات جدید و ارائه آن ها به بازار هستند تا نیاز جدید را در بازار ایجاد کنند و کل بازار محصول را با تولیدات خود در اختیار بگیرند و این سازمان ها به طور خاص بر طراحی و توسعه محصولاتی متمرکز می شوند که به نیازهای خاص مشتریانشان پاسخ دهد و از این رو رویکرد سنتی در تولید در سازمان های چابک همواره با شکست مواجه خواهد بود.
● چابکی (agility)
شاید بتوان چابکی را شناسایی موفق جهانی رقابت مشتمل بر سرعت، انعطاف، نوآوری، کیفیت، سودآوری، انسجام منابع در محیط های پرتلاطم و با تغییرات سریع دانست.
● قواعد تولید چابک
تولید چابک نیز برای خود چارچوب و قوانینی دارد که این قواعد مشتمل بر ۵ بخش به قرار زیر است:
۱) همه چیز بسیار سریع در حال تغییر است و این تغییرات غیرقابل پیش بینی است.
۲) بازار امروزه تنها به محصولاتی با کیفیت بسیار بالا، سفارشی و خاص اهمیت می دهد.
۳) چرخه عمر محصولات امروزی نسبت به محصولات گذشته کوتاه تر شده است.
۴) در خصوص خدمات ارائه شده به مشتریان نیاز به کیفیت جامع و سطوح بالایی از خدمات است.
۵) محصولات و خدمات باید از نظر اطلاعات و مدارک کامل و بدون نقص باشند.
● خصوصیات سازمان های چابک
۱) تجدید ساختار پذیر
سازمان های چابک به راحتی امکان تغییر در تمرکز بر روی محصول، متنوع سازی و شکل دهی به کسب و کارشان را برای افزایش سرعت در رسیدن به یک هدف مخصوص و از پیش برنامه ریزی شده دارند.
این دسته از سازمان ها توانایی پیش افتادن در رقابت را دارند که این امر با طراحی یک نقشه وسیعی از مهارت های اصلی شرکت انجام می شود.
۲) دانش گرا
سازمان های چابک دارای نیروهایی تربیت شده و با انگیزه بالا همراه با مجموعه ای از مهارت ها، تجربه ها و دانش هستند و در این سازمان ها اطلاعات و دانش در اختیار نیروی کار است.
● عوامل چابکی
در سازمان های چابک محیط پرتلاطم و تغییر فشار را بر فعالیت تجاری سازمان تحمیل می کند، این تغییرات و فشارهای نامشخص و غیرقابل پیش بینی سازمان را مجبور به استفاده از روش های مناسبی می کند که آنها را به موقعیتی تثبیت شده هدایت کرده و از آنان در برابر از دست دادن مزیت های رقابتی شان حمایت کند.
این محرک ها و عوامل حرکت سازمان ها در محیط های مختلف متفاوت است و از سازمانی به سازمان دیگر تفاوت دارد.
● قابلیت های چابکی
سازمان ها پس از دست یافتن به چابکی توانمندی ها و قابلیت های فوق العاده ای به دست می آورند که آنها را از رقبا متمایز می کند، این قابلیت ها به اختصار در زیر آمده است:
۱) قدرت پاسخگویی بالا
۲) شایستگی بیشتر در محیط های رقابتی
۳) انعطاف پذیری فوق العاده سازمان
۴) سرعت بالاتر سازمان

وحید ارجمند

منبع : روزنامه ایران