قبرس مستقل شد

۴۷ سال پیش در روز ۱۶ اوت سال ۱۹۶۰ میلادی جزیره قبرس كه به یك مستعمره بریتانیا تبدیل شده بود استقلال یافته و یك جمهوری مستقل می شود.
این واقعه یك رویداد منحصر به فرد در تاریخ این جزیره مدیترانه ای با تاریخ چند هزار ساله محسوب می شود كه یونانیان باستان این مكان را قلمرو آفرودیت [ونوس] تلقی می كردند.
جزیره قبرس در فاصله ۸۵ كیلومتری سواحل سوریه واقع شده و از لحاظ جغرافیایی جزو منطقه خاورمیانه محسوب میشد اما امروز جزو قاره اروپا بوده و حتی بخش یونانی نشین آن عضو اتحادیه اروپا است.
در عصر باستان جزیره قبرس تحت استعمار یونانی ها ، فنیقی ها ، آشوری ها ، پارس ها ، اقوام هلنی و مصری ها بود.
سرانجام در سال ۵۸ قبل از میلاد این جزیره به تصرف رمی ها درآمد.
ریچارد شیردل ، پادشاه انگلستان در زمان جنگ های صلیبی جزیره قبرس را از امپراتوری بیزانس جدا كرد و آن را به گی دولوزینیان پادشاه سابق بیت المقدس داد تا غم شكست از سلطان صلاح الدین و از دست دادن بیت المقدس را فراموش كند.
در سال ۱۴۸۹ میلادی ، یك بازمانده لوزینیان ، كاترین كورنارو جزیره قبرس را به جمهوری ونیز فروخت اما جمهوری ونیز توجه چندانی به قبرس نشان نمی داد و ساكنان جزیره به راهزنی دریایی روی آوردند.
در اول ژوییه سال ۱۵۷۰ میلادی به فرمان سلطان سلیم دوم ، عثمانی ها در بندر لارناكا پیاده شدند و تحت فرماندهی لله مصطفی نیكوزیا مركز جزیره و سپس سراسر قبرس را تصرف كردند.
این واقعه سر و صدای فراوانی در اروپا ایجاد كرد و ناوگان های دریایی كشورهای اروپایی برای تصرف مجدد قبرس به جنگ امپراتوری عثمانی آمدند.
علی رغم شكست نیروی دریایی امپراتوری عثمانی از ناوگان های كشورهای اروپایی در ۷ اكتبر سال ۱۵۷۱ میلادی در لپانت ، قبرس تحت تسلط امپراتوری عثمانی باقی ماند.
پس از احداث كانال سوئز ، دیسراییلی ، نخست وزیر بریتانیا تصمیم گرفت از جزیره قبرس به عنوان یك پایگاه پشتیبانی برای حفاظت از تردد كشتی ها در كانال استفاده كند.
سلطان عثمانی تحت فشار بریتانیا و برخلاف تمایلش ناگزیر می شود در روز ۴ ژوئن سال ۱۸۷۸ میلادی براساس یك پیمان كه در جریان كنگره برلین امضاء شد ، جزیره را به بریتانیایی ها اجاره دهد.
در سال ۱۹۱۴ میلادی قبرس تحت قیمومت بریتانیا درآمده و در سال ۱۹۲۵ میلادی عملا مستعمره این كشور می شود.
لندن كه با یك جنبش پنهانی برای الحاق قبرس به یونان مواجه شده بود به سركوب جنبش می پردازد.الحاق قبرس به یونان «انوسیس» نامیده می شد.
در سال ۱۹۵۰ میلادی ماكاریوس سوم پس از انتخاب شدن به مقام اسقف اعظم و رهبر مذهبی جزیره دستور مبارزه برای «انوسیس» را صادر می كند.
اما تركیه همسایه به نام دفاع از اقلیت ترك تبار قبرس با الحاق جزیره به یونان به مخالفت برمی خیزد.
سرانجام در روز ۱۹ فوریه سال ۱۹۵۹ میلادی براساس توافق لندن هر دو طرف به استقلال جزیره رضایت می دهند.
براساس این توافق رییس جمهور از سوی جامعه یونانی و نخست وزیر از سوی جامعه ترك قبرس انتخاب می شوند.
اسقف ماكاریوس رییس جمهور قبرس و فاضل فوچوك نخست وزیر قبرس می شوند.
همچنین براساس همین توافق مجلس قبرس از ۷۰ درصد نمایندگان یونانی و ۳۰ درصد نمایندگان ترك تشكیل می گردد. گارد ملی قبرس نیز تحت فرماندهی افسران قبرسی یونانی تبار قرار می گیرد.
به این ترتیب ، در روز ۱۶ اوت سال ۱۹۶۰ میلادی جزیره قبرس كه به یك مستعمره بریتانیا تبدیل شده بود پس از توافق دو جامعه یونانی و ترك قبرس استقلال یافته و یك جمهوری مستقل می شود اما كماكان تنش ها میان این ۲ جامعه ادامه می یابند.
در روز ۱۵ ژوییه سال ۱۹۷۴ میلادی با توطئه حكومت نظامی سرهنگ ها كه قدرت را در یونان به دست داشتند گارد ملی قبرس دست به یك كودتا علیه اسقف ماكاریوس رییس جمهور زده و تلاش می كند بار دیگر «انوسیس» الحاق قبرس به یونان را محقق كند.
اما تركیه نیز دست روی دست نگذاشت و ارتش تركیه شمال جزیره قبرس كه اغلب جمعیت آن را قبرسی های ترك تبار تشكیل می دادند اشغال كرد.
از آن تاریخ تاكنون ۲ جامعه قبرسی های یونانی تبار و ترك تبار در دو سوی یك «خط سبز» جدا از یكدیگر زندگی می كنند. بخش یونانی نشین قبرس كه از سوی جامعه بین المللی به رسمیت شناخته می شود در سال ۲۰۰۴ به عضویت اتحادیه اروپا درآمد ، اما بخش ترك نشین قبرس تنها از حمایت تركیه برخوردار است.

بهرام افتخاری

منبع : روزنامه جام‌جم