بنای بیستون

این بنا درشمال کاروانسرای صفوی بیستون ورو‌‌به روی فرهاد تاش ، درزیر جاده قدیمی همدان - کرمانشاه واقع شده است. بنای مورد بحث که درجهت شرقی - غربی ساخته شده دارای پلا‌نی تقریبا مستطیل شکل بوده واز دوبخش تشکیل شده است . بخش شرقی به ابعاد ۸۰ * ۸۵ متر می باشد که دیوارهای پیرامون آن به عرض ۲ متر و۴۰ سانتی متر است . ورودی این بنا درضلع شرقی می باشد، بخش غربی نیز به ابعاد ۵۵ * ۴۴ متر است که از طریق یک ورودی به بخش شرقی مرتبط می شود، این بخش درحقیقت حیاط خلوت مجموعه را شکل می دهد. نمای روکار دیوارهای بنا به وسیله بلوک های سنگی تراشیده ، ساخته شده ولی قسمت داخلی دیوارها با لا‌شه سنگ وملا‌ت گچ ساخته نشده است.
دردیوارهای بیرونی بنا به فواصل معین، پشت بندی های مستطیل شکلی به طول متوسط ۳ متر و۱۰ سانتی متر ایجاد شده است برروی برخی از بلوک های سنگی بنا ، علا‌ئم حجاران ساسانی نقش بسته است. کاوش های باستان شناسی نشان داده است که این بنا هرگز دردوره ساسانی تکمیل نشده وبه صورت نیمه کاره رها شده زیرا تنها دیوارهای پیرامونی بنا ساخته شده است ولی مورخین اشاره می کنند که خسرو پرویز قصد داشته که این کاخ را تکمیل کند، ولی هرگز موفق به تکمیل آن نشده است. دردوره ایلخانی با ساختن ۶۴ اتاق درداخل بنا از آن به عنوان کاروانسرا استفاده نموده‌اند.

منبع : روزنامه آفتاب یزد