تاریخ ادبیات کودکان ایران: ادبیات کودکان دوره مشروطه

نویسنده : محمدی - محمدقایینی - زهره
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۸۱/۰۳/۱۹
رده دیویی : ۸۰۸.۰۶۸
قطع : رحلی
جلد : گالینگر
تعداد صفحه : ۴۵۲
نوع اثر : تالیف
زبان کتاب : فارسی
نوبت چاپ : ۱
شماره مجلد : ۳
تیراژ : ۳۳۰۰
شابک : ۹۶۴-۹۲۷۱۵-۲-X

جلد سوم از 'تاریخ ادبیات کودکان ایران 'به بررسی ادبیات کودکان در دوره مشروطه اختصاص یافته است .در این کتاب, ریشه‌های پیدایش انقلاب مشروطه, از آغاز صدارت میرزا تقی خان امیرکبیر, پی گرفته شده است .نگارندگان کتاب یادآور می‌شوند' :با گسترش آموزشگاه‌ها, نخستین کتاب‌های آموزش کودکان در مدرسه‌های نو منتشر شد .از آن جا که در آن زمان میان کتاب‌های درسی و غیر درسی کودکان مرزی وجود نداشت, همه کتاب‌های ادبیات فارسی آن دوره بررسی و تحلیل شده است .در بررسی کتاب‌های درسی, در مرز سال 1300باز نایستادیم, بلکه به سبب همسانی شکل و اندرونه, روند انتشار کتاب‌های درسی را تا چاپ برنامه‌ریزی شده آنها از سوی آموزش و پرورش پی گرفتیم....در این دوره, گونه‌های ادبی تازه در ادبیات کودکان پدید آمد .ترجمه آثاری از ادبیات کودکان و نوجوانان کشورهای دیگر به ویژه کشورهای اروپایی, نگارش رمان‌های نوجوانان, پدیداری ادبیات غیر داستانی در مقوله‌هایی همچون تاریخ و علوم, نگارش داستان کوتاه یا حکایت نو و انتشار نشریه برای نوجوانان, از دستاوردهای ورود فرهنگ غرب به ایران و برخورد آن با فرهنگ سنتی کشورمان بود .با پدیداری این گونه‌های ادبی, گستره ادبیات نو کودکان ایران شکل گرفت...گسترش چنین پدیده‌هایی به دگرگونی اندیشه کودک و نوجوان ایرانی انجامید .'...این کتاب حاوی تصاویر, جدول‌ها و نمودارهای مختلف است .در برخی فصل‌ها, کتاب‌شناسی کتاب‌های بررسی شده در آن فصل, درج شده است ;برای نمونه در فصل 'ادبیات عامیانه و کتاب‌های درسی', جدول‌هایی برای نشان دادن وضعیت کلی نشر این کتاب‌ها در آن دوره آمده است .در این مجموعه, علاوه بر بررسی کتاب‌های کودکان به زبان فارسی, ادبیات اقوام دیگر ایرانی بررسی و تحلیل شده است .همچنین در هر دوره مشخص, ویژگی‌ها و جریان‌های ادبی و اجتماعی آن دوره با نقد و تحلیل همراه شده, پدید آورندگان یا مولفان کتاب‌های کودک یا آثاری که به ادبیات کودک مرتبط می‌شده, معرفی گردیده است' .ادبیات سنتی کودکان 'و 'پیدایش ادبیات نوین کودکان 'دو مبحث اصلی این کتاب به شمار می‌آیند که در بخش نخست, علاوه بر یادی از وضعیت اجتماعی و فرهنگی روزگار مشروطیت, به جایگاه کودک در دوره مشروطه اشاره شده آن گاه آموزش و پرورش و ادبیات مکتب‌خانه‌ای بررسی می‌شود و در پی آن قصه‌های بلند عامیانه معرفی می‌گردد .مباحث بخش دوم مربوط به زمینه‌های پیدایش ادبیات نو کودکان و دگرگونی در ادبیات داستانی کودکان بوده افزون بر آن, کتاب‌های کودکان در عصر تجدد خواهی معرفی می‌شود .در این بخش همچنین مواد آموزشی و نخستین کتاب‌های درسی فارسی و ادبیات غیر داستانی کودکان و نوجوانان بررسی می‌گردد .در انتهای این بخش به نقش دختران در کتاب‌های کودکان و نخستین نشریات نوجوانان اشاره شده است .