نفس سرگردان

جوانی دوره طولانی عمر است. دنیای بحران، دنیای تغییر و تحولات جسمی و غریزی كه سبب بروز حالات روحی و دگرگونی عواطف می شود. كافی است سربرگردانیم و شمار جوانانی را كه از حیث نداشتن اعتماد به نفس و كوچك شمردن خود در كنج نشسته اند و اجتماع را ترك گفته اند، ببینیم. آنها كه هیچ احساس خوبی از خود ندارند و اعتماد به نفس را از یاد برده اند و باید گوشزدشان كرد خود را دریابند.
افتخار و احساس خوب از خود یعنی اعتماد به نفس. اعتماد به نفس در حالت چهره، رفتار، صحبت و حركت افراد مشخص می شود. ویژگی های افراد دارای اعتماد به نفس: برخورد باز و گشوده، انتقادپذیر بودن، پذیرش اشتباهات خود و باور به توانایی ها و احساس ارزشمندی نسبت به خود و دیگران. اراده و پشتكار در اعتماد به نفس نقش بسیار مهمی به عهده دارند. اراده و اختیار هر انسان به خود او بستگی دارد یعنی هرچه در زندگی روزانه، فعالیت های خود را واقع بینانه مورد ارزیابی قرار داده و خودگویی مثبت داشته باشیم اراده ما محكم تر و اشتباهات ما كمتر خواهد شد، در نتیجه با اعتماد به نفس بیشترجهت دهی فعالیت هایمان بهتر خواهد شد. در شكل گیری اعتماد به نفس دو دسته مانع وجود دارد:
۱ موانع بیرونی
۲ موانع درونی
موانع بیرونی مثل شرایط محیط خانواده، مدرسه و اجتماع كه تغییر در آنها برای شخص آسان نیست.
▪موانع درونی: موانعی هستند كه در باورها و طرز فكر هر شخص وجود دارد و كاملا قابل تغییر به دست خود شخص هستند. اگر چنانچه دائما فردی خودخوری داشته باشد و احساسات خود را آرام و بدون ابهام ابراز نكند در واقع مانع درونی برای اعتماد به نفس خود ایجاد می كند. شش ركن مهم در اعتماد به نفس و در نتیجه حساس ارزشمندی عبارتند از:آگاهانه زندگی كردن،خودپذیری،مسئولیت پذیری،قاطعیت داشتن با خود و دیگران و ابراز وجود،با هدف و برنامه شخصی زندگی كردن،یكپارچگی و هماهنگی در رفتار و عمل
●زندگی آگاهانه
زندگی آگاهانه یعنی درك این نكته كه هوش انسان ها به یك اندازه نیست و هر كدام از افراد هوش متفاوت از دیگری دارد اما اگر چنانچه توان و استعداد خود را در نظر گرفته و با توجه به آنچه می دانیم و می بینیم رفتار كنیم زندگی آگاهانه را دنبال كرده ایم. یكی از غفلت ها یا فرار از موقعیت های زندگی آگاهانه طفره رفتن و فرار از واقعیت ها است مثلا گفتن این جملات به خود كه:
«می دانم كه همه تلاشم را نمی كنم، اما ترجیح می دهم به آن فكر نكنم.» «می دانم كه دارم اشتباه می كنم اما...» «می دانم كه دارم زیاده روی در این كار می كنم اما...»
زندگی آگاهانه چیزی بیش از دیدن و دانستن است. یعنی هدف و ارزش های خود را علاوه بر تعیین و مشخص كردن دنبال كنیم و با یك برنامه تدریجی، مشخص و روزانه انتخاب های خود را به موفقیت نزدیك نماییم.
زندگی آگاهانه و ویژگی های آن
ذهن پویا و فعال
توجه به واقعیت ها و دوری كردن از انكار اشتباهات
شرایط را با توجه به مشكلات درك كردن
اشتباهات خود را دیدن و سعی در هماهنگ كردن آنها با میزان ها و معیارهای سالم و متعادل بیرون
▪بخشیدن خود و خودپذیری
دومین ركن از اعتماد به نفس خودپذیری است یعنی جنسیت مان، اسم و شرایط زندگی خانوادگی خود را بپذیریم و خود را كمتر از دیگران نبینیم. تكمیل جملات زیر به خودپذیری بهتر كمك می نماید.
تمرینات: هفته اول صبح ها:
اگر خودم را بپذیرم یعنی...
اگر بدنم را بیشتر بپذیرم...
اگر افكار و احساسات خودم را بپذیرم...
هفته دوم و سوم:
اگر جنسیت خود را بپذیرم...
اگر شادی هایم را بپذیرم...
●مسئولیت پذیری
برای آنكه احساس شایستگی در زندگی داشته باشید باید بتوانید بر زندگی خود مسلط باشید. قبول مسئولیت یعنی:
مسئول برآوردن خواسته های خودتان هستید.
مسئول انتخاب و اعمال خود هستید.
مسئول روابط خود با دیگران هستید.
مسئول كیفیت بخشیدن به زندگی خود و خوشبختی خود هستید.
مشاركت دیگران كمك خوبی است ولی هیچ كس برای دستیابی به خواسته هایتان به شما مدیون نیست.
مسئول اولویت بندی زمان خودتان هستید.
ابراز وجود و قاطعیت داشتن
به معنای احترام به خودمان و دیگران در تمامی زمینه ها. كسانی كه وابسته هراسناك هستند نمی توانند به بی برنامگی ها، فشارهای دیگران و نمونه هایی از این قبیل نه بگویند.كسانی كه مستقل و با اعتماد به نفس هستند به راحتی در مقابل تردیدها و فشارها نه می گویند و با قاطعیت و احترام به خود و دیگران این نه را تكرار می كنند.
●زندگی هدفمند و برنامه مشخص
یعنی اگر می خواهی موفق شوی باید مصمم و هدفدار باشی و رفتاری قاطعانه داشته باشی. باید مصمم باشی، نظم و انضباط شخصی یعنی به خود فرصت استراحت دادن، تفریح كردن، شاد بودن اما در چارچوب مشخص و متعادل.
●یكپارچگی و هماهنگی
یعنی رفتارهای ما با هدف هایمان و آرزوهایمان هماهنگ باشد و در تضاد نباشد چون تضاد در رفتار و هدف مان آبرویمان را پیش خودمان از بین می برد و كمتر به خودمان اعتماد می كنیم. بنابراین كلام و گفتارمان را با نیت و هدف هایمان همخوان نماییم. از هیچ چیز هراس نداشته باشیم و به خداوند خالق مهربانمان توكل كرده و با برنامه و هدفمند خودمان را باور كنیم و هر روز این نكته ها را در ذهن مان مرور كرده و با برنامه ریزی گام های محكم و مصمم به سوی آینده روشن برداریم.
اعتماد به نفس خریدنی نیست. از دیگران گرفتنی نیست بلكه هدیه ای است در وجودمان كه خودمان با دست های اندیشه مان این هدیه را می یابیم و آن را با برنامه و هدف واقع بینانه پرورش می دهیم.

دكتر اكرم منتظر الظهور

منبع : روزنامه شرق