۳ آبان ـ ۲۵ اکتبر ـ روز انقلاب بلشویکی (توده ای) روسیه در اکتبر ۱۹۱۷

۲۵اكتبر، سالروز آغاز انقلاب سوسیالیستی روسیه به رهبری لنین معروف به انقلاب بلشویكی (توده ای) است كه در ۱۹۱۷ به ثمر رسید و در آخرین روز سال ۱۹۹۱ پس از ۷۴ سال حكومت، شكست خورد. طبق تقویم آن زمان روسیه (ژولیان)، انقلاب «هفتم نوامبر» آغاز شده بود، بنابراین «۲۵ اكتبر» طبق تقویم گریگوری است كه اینك بین المللی شده و تاریخ رویدادها (كتب تاریخ) را به آن می نگارند.
انقلاب بلشویكی اكتبر سال ۱۹۱۷ در حقیقت سومین مرحله از انقلاب مردم روسیه ظرف چند ماه بود. انقلاب اول توسط لیبرالها و انقلاب دوم كه در فوریه موفق به وادار كردن تزار به تفویض اختیارات شد در فوریه همان سال توسط سوسیالیست های ملایم و ناسیونالیستها انجام شده بود كه كرنسكی را رئیس دولت موقت كرده بودند.
در انقلاب بلشویكی كه ساعت ۹ و ۴۵ دقیقه شب با شلیك توپ از سوی رزمناو آیورورا به اوج شدت رسید، كمونیست ها (بلشویك ها)، سوسیالیست های انقلابی و منشویك ها شركت داشتند و انقلابیون ساعت ۲ بامداد كاخ زمستانی محل استقرار دولت را در شهر پترو گراد (سن پترزبورگ) گرفتند كه از آن واحدهای قزاق و نیز واحدهای دانشجو (دانشكده افسری) دفاع می كردند.
واحدهای دانشجو به كمك قزاقها فراخوانده شده بودند. در پی سقوط كاخ و دستگیر شدن بیشتر مقامات ارشد دولت، لنین پیروزی انقلاب و بركناری دولت را اعلام داشت و اداره امور روسیه به دست كنگره ساویت ها مركب از ۶۴۹ كمونیست، سوسیالیست و منشویك سپرده شد. لنین معتقد بود كه همه كسانی كه معتقد به نوعی سوسیالیسم هستند باید در مقامات و اداره امور مشاركت داشته باشند ولی بعدا «لئون تروتسكی» سوسیالیست های میانه رو را مشتی ورشكسته و فرصت طلب خواند و به دور انداخت و برجای كنگره ساویت های سراسر روسیه، شورای كمیسرهای مردم مركب از نمایندگان كارگران و كشاورزان بلشویك را مستقر ساخت، علامت داس و چكش را رسمیت بخشید و مصادره اراضی اشراف، مالكان بزرگ و حتی كولاك ها (خرده مالكین) و كارخانه ها، بانكها و كارگاهها را اعلام داشت و همین جهش كه مورد علاقه لنین نبود كه آن منطقی نمی دانست باعث شد كه سنگ اول كج گذارده شود. لنین معتقد به سیر تكامل تدریجی و پس از موفقیت هر مرحله، رفتن به مرحله دیگر سوسیالیستی كردن بود ولی به دلیل مخالفت غرب و لشكركشی انگلستان، فرانسه، آمریكا و ژاپن به روسیه و آغاز جنگ داخلی مصلحت نمی دید (و یا قادر نبود) كه با كارهای افراطی تروتسكی مخالفت كند مخصوصا كه تروتسكی به فرماندهی خود، ارتش سرخ را به وجود آورده بود. سه دولت انگلستان، فرانسه و آمریكا «آلمان» را حامی دگرگونی روسیه می دانستند زیرا كه قبلا روسیه متحد با آنها در جنگ (جنگ جهانی اول) با آلمان، اتریش و عثمانی بود. ده روز طول كشید تا انقلاب بر مناطق اطراف پایتخت حاكم شود و ....
پیروزی انقلاب روسیه عمدتا به دلیل نارضایی مردم از تبعیضات و نا برابری های اقتصادی ــ اجتماعی و وجود فساد در دستگاههای دولتی و بوروكراسی خسته كننده آن بود.
نفع آنی این انقلاب برای وطن ما ــ ایران ــ این بود كه لنین همه دعاوی روسیه در ایران را كه طبق قرار داد سال ۱۹۰۷ سن پترزبورگ میان انگلستان و روسیه به مناطق نفوذ این دو كشور تقسیم شده بود لغو و ابطال كرد.
پس از مرگ لنین، جانشینان او به تدریج از مردم جدا شدند و به تجمل گرایی و قدرت طلبی و خود خواهی روی آوردند كه چاپلوسی مقامات پایین تر، دروغ و ریاكاری را به دنبال داشت و چون مردمانی كم سواد بودند به جای ترویج سوسیالیسم از راه آموزش (مدارس و مطبوعات) و تفهیم منافع انسانی آن با انعكاس بدی ها و نارسایی نظامهای دیگر، به روشهای دیگری متوسل شدند و سوسیالیسم را در وضعیتی قرار دادند كه به شكست كشانده شد. سوسیالیسم روسیه بر پایه عقاید ماركس و لنین بود باید نسلهایی می ساخت كه به مبانی آن با تمام وجود وفادار بمانند و یا دست كم به آسانی از آن عقب نشینی نكنند.
البته با شكست سوسیالیسم در كشورهای سابق اتحاد شوروی، وضعیت مردم در این سرزمین ها بهتر نشده است.
شكست سوسیالیسم شوروی كه از اول هم جوامع آن آمادگی لازم برای پیاده شدنش را مخصوصا با «جهش» نداشتند به معنای شكست اصول و فرضیه ها ی سوسیالیستی نیست. پیروان و معتقدان به این اصول كه آن را راه نهایی تامین سعادت بشرمی پندارند به كوششهای خود ادامه می دهند و تلاش آنها این است كه با گرفتن پند از شكست شوروی راههای تازه ای را برای تحقق سوسیالیسم بیایند. بسیاری از این معتقدان به این نتیجه رسیده اند كه با جهش نمی توان سوسیالیسم را پیاده كرد و مراحل كار باید با دقت و برنامه ریزی دقیق طی شود و كار از سوسیال دمكراسی آغاز گردد و در هر جامعه بر پایه فرهنگ ملی عملی گردد تا قابلیت هضم شدن داشته باشد.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز