۲۶ دی ـ ۱۶ ژانویه ـ نگاهی کوتاه به اندیشه و کارهای جمال عبدالناصر به مناسبت زاد روز او

۱۵ ژانویه زاد روز جمال عبالناصر رهبر فقید مصر و صاحب فرضیه « ناصریسم » بود كه در سال ۱۹۱۸ به دنیا آمد و ۵۲ سال عمركرد.
وی مشكلات جهان عرب را نتیجه مداخله نیروهای استعمار و در صدر آنها انگلستان و نیز روحیه سازشكارانه مقامات عربی و وجود نفاق میان آنان و ادامه نظام ارباب و رعیتی و نا آگاهی وعقب ماندگی عمومی مردم منطقه می دانست و با ارائه یك ایدئو لوژی كه تركیبی از سوسیالیسم معتدل و وفاداری ملی و وحدت عربی بود به سلطنت و نفوذ انگلستان در مصر پایان داد ، آبراه سوئز و بسیاری از موسسات مصر را ملی كرد و مالكیت اراضی كشاورزی را محدود ساخت، با سوریه جمهوری متحد عرب را به وجود آورد ، به پیروزی كودتای ضد سلطنت در عراق كمك كرد ، به مبارزه بی امان با نظام موروثی در یمن ادامه داد ، سد اسوان را در مصر بدون كمك غرب ساخت و با در پیش گرفتن سیاست « قرار دادن شوروی در برابر غرب در مصر» در جنگ سال ۱۹۵۶ با انگلستان ، فرانسه و اسرائیل چیزی را از دست نداد . چون طعم ضعف نظامی اعراب را در جنگ سال ۱۹۴۸ با اسراییل به عنوان یك افسر جزء چشیده بود تا توانست به تقویت بنیه نطامی مصر پرداخت .
ناصر از موسسان جنبش غیر متعهد در جهان است . وی كه از دوستداران دكتر مصدق بود شدیدا با شاه مخالفت داشت و سیاست های اورا كمك به سلطه غرب بركل خاورمیانه و استثمار منابع طبیعی این منطقه از جمله نفت می دانست و بارها شاه را متهم كرده بود كه خاور میانه را صحنه رقابت شرق و غرب كرده و سهم بزرگی در انتقال جنگ سرد دو ابرقدرت به این منطقه داشته است.
ناصر كه كار نظامی اش را به عنوان ستوان در سودان تحت سلطه انگلستان آغاز كرده بود و از این وضعیت متاثر شده بود با چند افسر دیگر جنبش « افسران آزاد » را پایه گذاری كرد و همین جنبش در ژوئیه سال ۱۹۵۲ با یك كودتای بدون خونریزی به عمر سلطنت كه به زعم او عامل استعمار بود پایان داد . وی كه در جریان كودتا در پس پرده عمل می كرد در سال ۱۹۵۴ نخست وزیر و بعدا رئیس جمهوری مصر شد و دست به اصلاحات اجتماعی و اقتصادی زد و جمعیت اخوان المسلمین را از سر راه خود برداشت و درهمین سال نیروهای انگلیسی را از مصر بیرون كرد . در سال ۱۹۵۵ به عنوان یكی از موسسان جنبش غیر متعهد به «نشست باندونگ » رفت . وی كار پیاده كردن سوسیالیسم را در مصر از سال ۱۹۵۶ پس از تصویب قانون اساسی تازه آغاز و به بلوك شرق نزدیك شد. در ۲۶ ژوئیه همین سال آبراه سوئز را ملی كردكه باهجوم نیروهای انگلستان ، فرانسه و اسرائیل به كشورش رو به رو گردید. اخطار مسكو كه به كمك مصر نیرو خواهد فرستاد و میانجی گری امریكا به این حمله سه جانبه پایان داد.
دكترین سیاسی ــ اجتماعی او كه به « ناصریسم » معروف شده است بر پایه رد سلطه غرب و حتی دریافت كمك از غرب ، تامین عدالت اجتماعی ، ناسیونالیسم و وحدت عربی ، سوسیالیسم مطابق درك اعراب و آگاهانیدن هرچه بیشتر توده های عرب بود . ناصر در اجرای همین دكترین به تاسیس خبرگزاری خاورمیانه دست زد كه رسانه های عربی را از خبرگزاری های غربی كه به زعم او اخبار را در جهت منافع خود دستچین و تنظیم می كردند دست زد . وحدت با سوریه را به امید پیوستن سایر كشورهای عربی به آن انجام داد و اتحاد سوسیالیست را برای اجرای طرحهای خود تاسیس كرد و به تدریج به یاری جنبش های رهایی بخش كشورهای افریقایی روی آورد و به صورت یك قهرمان ملی اعراب در آمد كه شكست نظامی در جنگ شش روزه سال ۱۹۶۷ به اعتبار او لطمه زد و تاثیر این شكست برروحیه و وضعیت مزاجی اش باعث شد كه نهایتا در ۲۸ سپتامبر سال ۱۹۷۰ بر اثر حمله قلبی فوت شود.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز