چهارشنبه, ۱۲ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 1 May, 2024
مجله ویستا


پیشخوان کتابفروشی


پیشخوان کتابفروشی
دامنه نمادها، دامنه یی گسترده است که از پیچیده ترین اشیا، تصویر ها، زبان ها و هرچیز دیگری را که بتواند به نشانه و نماد تبدیل شود در بر می گیرد. بعضی نمادها شخصی هستند. یعنی تنها بین عده معدودی مثل افراد یک خانواده، قبیله یا جمع دوستانی که برای چیزی معنای نمادین ساخته اند، درک شدنی هستند. البته گاهی همین نمادهای شخصی از طریق ادبیات یا از راه های دیگر به نمادهای عمومی تبدیل می شود. مثل زبان هایی که در آغاز بین گروه های خاصی معنا داشتند و بعدها با به کارگرفته شدن در آثار ادبی به عرصه های عمومی تر راه یافتند. امور نمادین دیگر هم، همین گونه اند. بعضی از نمادها تنها تا حد عرصه های ملی، عمومی می شوند و بین افراد متعلق به یک سرزمین درک شدنی هستند و بعضی از نمادها هم جهانی می شوند.
هرچند که نماد هر چه هم که خود را تثبیت کند باز در معرض تحول است. یک شکل می تواند در گذر زمان معناهای نمادین مختلفی پیدا کند. گاهی ممکن است آنچه روزگاری یک معنای نمادین مشخص داشت در روزگاری دیگر معنای نمادین دیگری پیدا کند. بین هر چیز با معنای نمادین اش همیشه فاصله یی هست که نماد را کاملاً با آنچه بر آن سوار شده منطبق نمی کند و برای همین هر چیزی ممکن است در لحظه یی خاص از بار نماد بودن شانه خالی کند هرچند ممکن است این شانه خالی کردن دیری نپاید و معنای نمادین باطل شده جای خود را به معنای نمادین دیگری بدهد. اما نمادها هر چه عمومی تر و جهانی تر باشند دیرتر فراموش می شوند و حتی اگر در روزگاری دیگر، اهمیت گذشته خود را نداشته باشند باز هم در تاریخ ثبت می شوند. بعضی از نماد ها به واسطه کاربردهای وسیع و متعلق بودن شان به حافظه جهان و همچنین به دلیل انعطاف پذیری شان در تن دادن به تحول و پیچیدگی قدرت ثباتی پیدا کرده اند که دیگر به هیچ شکل از حافظه بشر زدوده نمی شوند چون در هر دوره یی به یک شکل حضور دارند. هرچند ممکن است کارکرد نمادین شان تغییر کند.
در کتاب «فرهنگ نگاره یی نمادها در هنر شرق و غرب»، ما با مجموعه یی از این نمادها و شرح آنها روبه رو هستیم. جیمز هال در این کتاب معنای نمادین انواع و اقسام چیزها از اشکال تا جانوران و میوه ها و زمین و آسمان و... را هم در فرهنگ شرق و هم در فرهنگ غرب شرح داده است. او در بخشی از پیشگفتار این کتاب درباره تحول نمادها در حین عبور از فرهنگ های مختلف و تفاوت معنای نمادین یک چیز در یک فرهنگ با معنای نمادین همان چیز در فرهنگ دیگری می نویسد؛ «هنر بودایی از هندوستان از طریق جنوب شرقی آسیا، اندونزی، تبت، چین و ژاپن گذر کرد و ضمن راه صبغه مراسم پرستشی محلی را به خود گرفت و تندیس سازی آنها را با مقاصد خود تطبیق داد. عیسویت که در خاورمیانه به وجود آمد برخی از شبیه سازی های دینی این منطقه را از طریق تورات اتخاذ کرد. منسوجات ایرانی که به غرب راه یافت نقش مایه هایی دارد که در هنر کلیسایی بیزانس دوباره ظاهر شد. منسوجات دیگر حتی از نقطه یی دوردست مانند چین وارد شد. در غرب کلیسا شبیه سازی را از مراسم کافران که جانشین آن شد، آموخت و بدان مفهومی تازه و عیسوی بخشید. می بینیم چگونه شبیه سازی های نمادین می تواند برای اقوام مختلف مفاهیم متفاوتی داشته باشد. لااقل در هنر، این شبیه سازی های نمادین به ندرت دارای یک هسته ثابت و پایدار، مفهومی دارد که از محیط های دینی و اجتماعی گوناگون فراتر می رود.»
فرهنگ نمادها در هنر شرق و غرب با ترجمه رقیه بهزادی، توسط نشر فرهنگ معاصر منتشر شده است.
‌● قاصد روزان ابری
درباره شعر معاصر و به ویژه شاعران شاخص و شناخته شده نسل های اول و دوم آن، کتاب ها و مقالات فراوانی نوشته شده است که کتاب «قاصد روزان ابری» کاظم سادات اشکوری یکی از این کتاب ها است. سادات اشکوری در این کتاب که عنوانش برگرفته از شعر مشهور نیما است به آثار چهار شاعر مشهور و پرطرفدار معاصر، یعنی نیما، شاملو، فروغ و سهراب سپهری پرداخته است. سادات اشکوری در هر کدام از مقالات این کتاب تنها به یک جنبه از شعر هر شاعر پرداخته و در مقدمه کتاب دلیل این کار را این گونه توضیح داده است که؛ «اگر، در این دفتر، تنها به بررسی یک جنبه اکتفا شده بدین سبب است که شاید جنبه بررسی شده در مورد هر یک از این شاعران برجسته تر می نماید تا جنبه های دیگر. این سخن نه به آن معنا است که برای مثال نیما شعر خود را از نام درخت ها، گیاهان، جانوران و امثال آن انباشته است، بلکه او با بهره گرفتن از پدیده های محیط زیست، هم مفاهیم فرهنگی ویژه یی را به سرزمین شعر وارد کرده است و هم منظور اجتماعی خود را.
در مورد دیگر شاعرانی که نام و آثارشان در این دفتر آمده است نیز این سخن مصداق دارد.» نویسنده آن گاه دلیل انتخاب این چند شاعر را از بین دیگر شاعران معاصر توضیح می دهد. سادات اشکوری در این کتاب، در شعر نیما به طبیعت و اشیا، در شعر شاملو به مفاهیم رنگ در اشعار او، در شعر سپهری به خاطره و سفر و در شعر فروغ به بازگشت به کودکی پرداخته است و در هر بخش نمونه هایی از شعرهایی را که در مقالات به آنها ارجاع داده شده، آورده است. نویسنده در مقدمه این کتاب مقایسه یی هم بین شعر معاصر و شعر کهن انجام داده و در عین تاکید بر جدا نبودن شعر امروز از شعر گذشته تفاوت های آنها را نیز برشمرده است. در بخشی از این مقدمه، نویسنده در ذکر تفاوت شعر امروز با شعر گذشته نوشته است؛ «در شعر امروز، فضاهای تازه و نوآوری همراه با شکل شعر رخ می نماید و بیشتر مفهوم و به زبان دیگر، عمق شعر توجه شاعر را جلب می کند. یعنی شاعر از سطح به سوی عمق کشیده می شود و از ابهام ساختگی فاصله می گیرد. در شعر گذشته، شاعران انگشت شماری می شناسیم که به ژرفای شعر نقب زده اند، که از آن جمله اند؛ حافظ و مولوی.»
کتاب «قاصد روزان ابری» را نشر هزار منتشر کرده است.
● قدرت هوش اجتماعی
نشانه های موفقیت اجتماعی چیست؟ پاسخ به این سوال منجر به این شده که صدها مقاله و ده ها کتاب درباره آن نوشته و منتشر شود. بدون تردید کاربرد صحیح رشد هوش اجتماعی موجب خواهد شد به موفقیت اجتماعی وسیع تر و موثرتر دست یابید. به هر حال طرز فکر و نگرش افراد نه تنها عمیقاً بر رفتار خودشان تاثیر می گذارد بلکه بر رفتار دیگران هم تاثیرگذار است.
هوش اجتماعی به زبان ساده، سازوکار ویژه یی است که اگر به آن دست یابیم، می توانیم با مردم سازگاری داشته باشیم و با آنها رابطه قرار کنیم. با این حال، بشر نوعاً موجودی اجتماعی است و اگر بخواهد بر زندگی اش مسلط باشد و از آن لذت ببرد، ناگزیر است برای هوش اجتماعی یک نقش محوری مطلق در نظر بگیرد. کتاب قدرت هوش اجتماعی نوشته تونی بازان که توسط افسانه اسدی ترجمه شده این موضوع را در ابعاد مختلف مورد بررسی قرار داده است. این کتاب در قطع رقعی و به قیمت ۳۵۰۰ تومان توسط نشر پایان چاپ و منتشر شده است.
منبع : روزنامه اعتماد