کم خونی و فقر آهن

‌● آهن چیست ؟
آهن یک ماده مغذی مورد نیاز برای ادامه حیات است .
آهن اساسی ترین ماده اولیه برای ساختن گلبولهای قرمز خون می باشد .
نقش گلبولهای قرمز خون انتقال اکسیژن به سلولهای بدن است .
● کمبود آهن و کم خونی فقر آهن چیست ؟
چنانچه برای ساختن گلبولهای قرمز خون ،‌آهن به مقدار کافی در دسترس نباشد ، ابتدا فرد از ذخائر آهن بدن خود استفاده می کند و زمانیکه کمبود آهن ادامه یابد . ذخائر بدن تخلیه می شود و کم خونی فقر آهن بروز می کند .
● چه عواملی موجب کمبود آهن و کم خونی فقر آهن می شود ؟
▪ کمبود آهن در رژیم غذایی روزانه
▪ پایین بودن جذب آهن رژیم غذایی ( غذاهای گیاهی مثل حبوبات و سبزی ها )
▪ افزایش نیاز بدن به آهن در بارداری و رشد ( کودکی و نوجوانی )‌
▪ عادات و الگوهای نامناسب غذایی مانند مصرف چای همراه با غذا یا بلافاصله بعد از غذا ( کاهش جذب آهن به مقدار زیاد ) یا استفاده از نانهایی که در تهیه آنها از جوش شیرین استفاده شده است .
▪ شروع نکردن به موقع تغذیه تکمیلی کودکان و یا مناسب بودن آن .
▪ تخلیه ذخائر آهن در بدن زنان به علت بارداریهای مکرر و با فاصله کمتر از ۳ سال .
▪ ابتلا به آلودگیهای انگلی و بیماریهای عفونی .
▪ دفع زیاد آهن به دلیل خونریزی شدید در دوران قاعدگی .
● چه افرادی در معرض خطر کمبود آهن و کم خونی قرار دارند ؟
▪ زنان در سنین باروری بویژه زنان باردار
▪ کودکان خردسال
▪ نوجوانان بویژه دختران نوجوان به علت شروع عادت ماهیانه
● عوارض بهداشتی – اقتصادی – اجتماعی کم خونی فقر آهن
۱) در شیرخواران ، کودکان و نوجوانان :
▪ اختلال در تکامل و هماهنگی سیستم اعصاب حرکتی و تکامل گفتاری .
▪ کاهش قدرت یادگیری و افت تحصیلی
▪ تغییرات رفتاری ( بی تفاوتی ،‌خستگی ،‌بی حسی )‌
۲) در زنان باردار :
▪ ضعف و ناتوانی بدنی
▪ افزایش خطر مرگ و میر مادر به هنگام زایمان
▪ افزایش خطر تولد نوزاد کم وزن ،‌ نارس و سقط جنین .
۳) در بزرگسالان ( هر دو جنس )‌
▪ کاهش قدرت کاری و ظرفیت یادگیری
▪ خستگی زودرس
● علائم ابتلا به کم خونی فقر آهن
▪ رنگ پریدگی زبان و مخاط داخل لب و پلک چشم
▪ خستگی زودرس
▪ بی تفاوتی
▪ سرگیجه و سردرد
▪ خواب رفتن و سوزن سوزن شدن دست و پاها
▪ حالت تهوع
▪ درکم خونیهای شدید گود شدن روی ناخن
● را ههای اساسی برای پیشگیری از کم خونی فقر آهن
▪ استفاده از مواد غذایی آهن دار مثل گوشت قرمز ، مرغ ،‌ماهی ،‌ تخم مرغ و سبزی ها مثل جعفری ، اسفناج و حبوبات مثل عدس و لوبیا در برنامه غذایی روزانه .
▪ همراه با غذا سالاد شامل : گوجه فرنگی ، کاهو ،‌کلم ،‌فلفل سبز دلمه ای و سبزی های تازه ( سبزی خوردن ) و بعد از غذا میوه های حاوی ویتامین ث خصوصاً مرکبات استفاده کنید .
▪ استفاده از انواع خشکبار مثل توت خشک ، برگه آلو ، انجیر خشک و کشمش که منابع خوبی از آهن هستند به عنوان میان وعده در برنامه غذایی کودکان و نوجوانان .
▪ ار نوشیدن چای یک ساعت قبل و ۱-۲ ساعت بعد از صرف غذا خودداری کنید .
▪ استفاده نانوایان از خمیر ورآمده جهت تهیه نان ،‌چون نانی که با خمیر ورنیامده و با جوش شیرین تهیه شده باشد ،‌جذب آهن را کاهش میدهد .
▪ اضافه کردن حتی مقدار کمی گوشت به غذاهای گیاهی جذب آهن را افزایش می دهد .
▪ ار غلات و حبوبات جوانه زده استفاده کنید .
▪ از توالتهای بهداشتی و آب سالم استفاده کنید .
▪ سبزیها را کاملاً شسته و ضدعفونی کنید .
▪ شستن کامل دستها با آب و صابون قبل از تهیه و مصرف غذا و پس از هر بار اجابت مزاج .
▪ زنان باردار : روزانه باید یک قرص آهن از پایان ماه چهارم بارداری تا سه ماه پس از زایمان مصرف کنند .
▪ به کودکان : همزمان با شروع تغذیه تکمیلی تا پایان ۲ سالگی قطره آهن بدهید .
کودکانی که با شیر مادر تغذیه نمی شوند بیشتر در معرض کم خونی فقر آهن قرار دارند چون آهن شیرمادر بهتر از سایر شیرها جذب میشود.

منبع : آسمان پارس